Η επεκτατική φορολογική πολιτική που προαναγγέλλεται για την επόμενη τριετία σχεδόν παγκοσμίως αλλά με βασικό πυρήνα την ΕΕ μπορεί να διαμορφώσει μια εικόνα φορολογικής βουλιμίας. Η υπερφορολόγηση κάθε δραστηριότητας ακόμη και μη οικονομικής ή καταναλωτικής έχει μια σταθερά. Οι ισχυροί κατά γενική ομολογία βρίσκουν τρόπους να διαφύγουν. Αντιθέτως οι ίδιοι φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν όλο και περισσότερα. Κάθε απόπειρα κυβερνήσεων να διευρύνουν τη φορολογική βάση προς αυτούς που διαφεύγουν καταλήγει άκαρπη με ελάχιστες πρόσκαιρες εξαιρέσεις.

Αυτή η κατάφορη κοινωνική αδικία είναι που έχει γίνει πλέον ορατή καθώς οι κυβερνήσεις ψάχνουν για όλο και περισσότερους φόρους. Αυτή η κοινωνική αδικία είναι η πρώτη στιβάδα της κρίσης εμπιστοσύνης στην πολιτική και τους πολιτικούς.

Τα Panama papers είναι το πλέον σύγχρονο παράδειγμα των αδιεξόδων του σημερινού μοντέλου. Υποτίθεται ότι η διαρροή εκατομμυρίων σελίδων θα τροφοδοτούσε με υλικό για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Υποτίθεται ότι θα γινόταν χρήση από τις κυβερνήσεις για να πιεστούν ορισμένες πλευρές στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Ποια ήταν όμως τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα;

Πρώτον διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν offshore εταιρείες στις οποίες δεν μπορούσαν να φανούν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες καθώς υπάρχουν μεταξύ των άλλων περιοχών ανά την υφήλιο, πολιτείες των ΗΠΑ πχ Νεβάδα όπου καθένας μπορεί να συστήσει εταιρεία χωρίς να φαίνονται τα προσωπικά του στοιχεία και στη συνέχεια αυτή η εταιρεία να συστήσει μια υπεράκτια εταιρεία στον Παναμά ή αλλού. Επομένως το κυνήγι της φοροαποφυγής καταλήγει στον ίδιο περίπου κύκλο νόμιμων ή ημινόμιμων μικρομεσαίων.

Δεύτερον τις πρώτες μόλις ημέρες της δημοσίευσης, ταυτοποιήθηκαν 72 πολιτικοί από όλο τον κόσμο. Όσοι αρχικώς πίστεψαν ότι θα έφερναν σε δύσκολη θέση τον Βλ. Πούτιν γρήγορα αντιλήφθηκαν ότι το μεγάλο διακύβευμα ήταν η κρίση εμπιστοσύνης στην πολιτική και τους πολιτικούς παγκοσμίως. Η εμμονή των πολιτικών να διογκώνουν το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος κάθε χώρας για τις δικές τους κομματικές ανάγκες και σπατάλες ή για τον δικό τους πλουτισμό και ως αντίβαρο να ζητούν βαρύτερη φορολόγηση των ήδη φορολογούμενων, έχει διαμορφώσει την δεύτερη στιβάδα της κρίσης εμπιστοσύνης στην πολιτική.

Η κρίση εμπιστοσύνης όσο διευρύνεται στον λαό, οδηγεί σε ανάγκη για περαιτέρω διεύρυνση εξουσιών. Το ήδη προβληματικό μοντέλο της αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης (Repubblica-ΛατίνοΙταλικά ή Republic Αγγλικά) το οποίο καθιέρωσαν επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στη θέση της Δημοκρατίας/Democracy, ολισθαίνει σε αυταρχικό-ολιγαρχικό. Φαινόμενα σαν του Ντόναλντ Τράμπ, της Αυστρίας και της Λεπέν στη Γαλλία δεν είναι παρά τα συμπτώματα της κρίσης.

Το προσφυγικό στην Ευρώπη είναι μια θρυαλλίδα, μια αφορμή που αναδύει την εικόνα της παράλυσης. Οι εκλογές στην Αυστρία, το δημοψήφισμα της Βρετανίας, οι εκλογές στην Ισπανία και την Γαλλία αλλά και οι εκλογές τον επόμενο χρόνο στη Γερμανία, όποιο και να είναι το τελικό αποτέλεσμα θα αναδείξουν ένα κοινό στοιχείο. Την κόλαση της πολιτικής και των πολιτικών με τη μορφή που γνωρίσαμε τελευταία.

Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο μείνει τελικώς εντός Ε.Ε. σε μια Ευρώπη που ασχολείται μόνο με το εθνικό συμφέρον των ισχυρών θα καταρρεύσει μαζί της. Εάν πάλι αποχωρήσει, η Ε.Ε. με τη μορφή που τη γνωρίσαμε θα πάψει να υπάρχει. Ποια θα είναι τα μεγέθη της επερχόμενης οικονομικής ανατροπής? Η κεντρική τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου προετοιμάζεται συστηματικά και ήδη ανακοίνωσε ότι θα τροφοδοτήσει με ρευστότητα σε τρεις συγκεκριμένες ημερομηνίες. Η λίρα αρχικώς θα υποτιμηθεί. Υπάρχουν μελέτες για ανατροπή στο εμπορικό ισοζύγιο καθώς το 25% προέρχεται από τις σχέσεις με τις χώρες της Ευρωζώνης, υπάρχουν και κάποιοι φόβοι ότι το city θα πάψει να είναι το μεγάλο οικονομικό κέντρο.

Η προετοιμασία της Ευρώπης ποια είναι? Δεν εμφανίστηκε καμιά μελέτη. Το προφανές είναι ότι η οικονομική της δύναμη θα μειωθεί και το Ευρώ θα υποτιμηθεί. Η άνοδος του δολαρίου θα είναι ισχυρή, σε πρώτη φάση και η άνοδος του χρυσού. Αλλά για πόσο ακόμη θα αντέξει η Ευρώπη με τα παλιά κουρελιασμένα ρούχα?

Το 2016 είναι το έτος της αποσύνθεσης των παλιών πολιτικών. Ο Μάριο Ντράγκι δεν μπορεί να κερδίσει το στοίχημα όσο είναι διάχυτη η κρίση εμπιστοσύνης. Για να κερδίσει χρειάζεται διεύρυνση της πίττας με νέες επενδύσεις. Ποιός θα επενδύσει σε ασταθές πολιτικά και οικονομικά περιβάλλον. Ποιος θα επενδύσει εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει. Ποιος θα επενδύσει πριν τις εκλογές στην Αυστρία, την Ισπανία αλλά κυρίως την Γαλλία το φθινόπωρο και την Γερμανία το 2017. Ποιος θα επενδύσει σε μια Ευρώπη που ηγεμονεύεται από εθνικές στρατηγικές, που μόνο Ενωμένη δεν είναι. Ποια θα είναι τα σημάδια που θα μείνουν από το κύμα, ενδεχομένως το τσουνάμι της κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών. Ωστόσο εάν δεν υπάρξουν νέες επενδύσεις, η επικείμενη νέα αύξηση της φορολογίας στα περισσότερα σημεία της Ευροζώνης θα προκαλέσει νέα συρρίκνωση, νέα φοροδιαφυγή και αναζήτηση ασφαλέστερων λιμανιών απόδοσης κεφαλαίων, εκτός Ε.Ε.

Τις διαμορφωμένες τάσεις είναι αδύνατο να ανατρέψουμε, αλλά καθένας μπορεί να προετοιμαστεί όσο είναι εφικτό. Η Ευρώπη σύντομα θα τεθεί εκ των πραγμάτων σε στρατηγικό δίλημμα. Κρίση στην Ευρώπη σημαίνει κύμα κρίσεων διεθνώς ανά την υφήλιο. Οι μεγάλες οικονομικές αλλαγές φέρνουν και αντίστοιχες κοινωνικές. Ενδεχομένως το 2018 να έχει ολοκληρωθεί η αποσύνθεση του παλιού μοντέλου. Ωστόσο το νέο μοντέλο θα πάρει αρκετό χρόνο μέχρι να ολοκληρωθεί και να ισορροπήσει. Ένα είναι σίγουρο ότι τίποτε δεν μένει στάσιμο.

Ο Βολ. Σόϊμπλε πρόσφατα επέκρινε την απόφαση του προκατόχου του Σοσιαλδημοκράτη Υπουργού οικονομικών Πέερ Στάινμπρουκ που επέβαλε φορολογία 25% στην απόδοση κεφαλαίων. Συντάχθηκε με εκείνους που επικρίνουν τον πρώην ΥΠΟ της Γερμανίας γιατί η φορολογία εισοδήματος φθάνει το 45%. Ενώ της απόδοσης κεφαλαίων μόνο στο 25%. Ως αποτέλεσμα της κριτικής του ο νυν ΥΠΟ της Γερμανίας ανακοίνωσε ότι θα αυξηθεί και η φορολογία των κεφαλαίων στα ίδια επίπεδα με του εισοδήματος αλλά μετά το 2017, δηλαδή μετά τις εκλογές.

Ωστόσο δύο επισημάνσεις που έκανε ακριβώς την ίδια στιγμή για το ίδιο θέμα δείχνουν το μέγεθος της άρνησης να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα.

Για τον προκάτοχό του είπε ότι είχε δίκιο όταν τον δικαιολογούσε τότε, λέγοντας: «καλύτερα να έχουμε το 25% από κάτι παρά το 45% του τίποτα».

Ο Σόιμπλε επισήμανε ταυτόχρονα ότι η φορολόγηση των εισοδημάτων από κεφάλαια είναι όλο και πιο δύσκολη σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, στον οποίο πολλοί κρύβουν τον πλούτο τους σε μυστικούς τραπεζικούς λογαριασμούς σε φορολογικούς παραδείσους ή σε κράτη του εξωτερικού. Θα επισημάνω απλώς ότι η Deutsche Bank AG είναι η μεγαλύτερη τράπεζα παγκοσμίως σε ενεργητικό μετά τις Κινεζικές, αλλά με παρουσία σε κάθε γωνιά της γης.

Το εύλογο ερώτημα που αναδύεται επομένως είναι γιατί το 25% να γίνει 45% Γιατί δεν μπορεί το 45% να γίνει 25%. Αυτή ακριβώς η μείωση φόρου από μόνη της θα έδινε αισθητή ώθηση στην κατανάλωση και θα καθιστούσε πιο αξιοπρεπή τη διαβίωση των μισθωτών. Γιατί να γίνεται το κυνήγι της χίμαιρας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μιας υπερφορολόγησης των πάντων, δεδομένου ότι οι ισχυροί κατά γενική ομολογία βρίσκουν τρόπους να διαφύγουν και την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι, μισθωτοί και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες καλούνται να πληρώσουν όλο και περισσότερα.

Με τις πολιτικές υπερκατανάλωσης δημοσίων δαπανών, το παγκόσμιο χρέος έφθασε σε επίπεδα που δεν είναι εξυπηρετήσιμο. Οι πολιτικοί αφοσιωμένοι μόνο σε ένα στόχο, να χτίσουν την εξουσία τους οδήγησαν τις κοινωνίες σε μεγαλύτερο δανεισμό που απαιτεί μεγαλύτερο βάρος εξυπηρέτησης και στον υφιστάμενο δανεισμό, νέοι πολιτικοί και νέα σχήματα εξουσίας πρόσθεσαν νέο δανεισμό. Η κρίση χρέους του 2007 που προκάλεσε την παγκόσμια οικονομική κρίση αντιμετωπίστηκε με τα εργαλεία που σήμερα προσπαθεί να εφαρμόσει στην Ευρώπη ο Μάριο Ντράγκι. Αλλά έκτοτε το παγκόσμιο χρέος εκτινάχθηκε και πολλαπλασιάστηκε. Μια νέα κρίση μόλις ξεσπάσει θα έχει πολύ σοβαρότερες συνέπειες σε σχέση με το 2008 και ενδεχομένως θα βρει ανέτοιμες τις κυβερνήσεις καθώς εξαντλήθηκαν όλα τα μέσα αντιμετώπισής της.

Πως να έχει εύρυθμη λειτουργία η οικονομία σε ένα διεθνές περιβάλλον με την συνολική χρηματιστηριακή αξία να είναι από 3 έως 5 φορές υψηλότερη του παγκόσμιου ΑΕΠ, τα διαθέσιμα κεφάλαια και οι υπόλοιπες μορφές διαθεσίμων των τραπεζών παγκοσμίως να αντιστοιχούν μόλις στο 1/3 των συνολικά αποταμιευμένων κεφαλαίων και τον δανεισμό των κυβερνήσεων να διευρύνεται, να ανατροφοδοτείται σε μια αέναη διαδικασία όπου το τέλος θα είναι η υποχρεωτική και ενδεχομένως βίαιη διαγραφή χρέους. Το χρέους των χωρών παγκοσμίως είναι πολλαπλάσιο των πλεονασμάτων και των αποθεμάτων των χωρών. Σχεδόν όλοι δανείζονται και ο δανεισμός παρά τις κρίσεις διογκώνεται μέχρι που καθίσταται μη εξυπηρετήσιμος όσο υψηλές αποδόσεις να πετύχουν οι γενιές του επόμενου αιώνα.