ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ Ή ΘΑΝΑΤΟΥ Η Ε.Ε.
Μετά και την «ψυχρολουσία» Βανς η Ευρώπη βρίσκεται στο πλέον κρίσιμο, σταυροδρόμι από την εποχή της Ένωσης.
Βρίσκεται στο μεγαλύτερο υπαρξιακό της δίλημμα.
Μια φυσιολογική αντίδραση θα ήταν να αναμορφώσει όλες τις στρατηγικές της. Δηλαδή θα πρέπει με ταχύτητα να λάβει αποφάσεις και να κάνει ενέργειες που απέφευγε τόσα χρόνια.
Ποιες είναι αυτές;
- Αμυντική Αυτονόμηση και η Στρατηγική Ανεξαρτησία
Ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Άμυνας:
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επενδύσει πολύ περισσότερο στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (CSDP) και να προωθήσει τη δημιουργία ισχυρής, πραγματικά ανεξάρτητης αμυντικής δύναμης και μεγάλης αμυντικής βιομηχανίας.
Ανάπτυξη και εμβάθυνση της PESCO (Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία):
Οι χώρες της Ε.Ε. πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και να προωθήσουν κοινά στρατιωτικά προγράμματα με στόχο την ολική ομογενοποίηση των αμυντικών της δυνάμεων και την ενεργοποίηση πλήρους αμυντικής ομπρέλας στις περιοχές της κυριαρχίας της και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.
Στρατηγική Συνεργασία με ΝΑΤΟ και Μ. Βρετανία:
Η Ευρώπη υπό την απειλή όλων από τις πολιτικές Τραμπ, έχει την ευκαιρία να ενισχύσει τις σχέσεις με τη Μεγάλη Βρετανία, τον Καναδά και τις βόρειες χώρες του ΝΑΤΟ.
- Ενεργειακή & Οικονομική Αυτονομία
Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης:
Η Ευρώπη θα πρέπει να αναπτύξει περισσότερες ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και να διαφοροποιήσει τις προμήθειες ενέργειας.
Η Ευρώπη πρέπει να συνδυάσει διαφορετικές μορφές ενέργειας για να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Ποιες Χώρες Υποστηρίζουν την Πυρηνική Αναγέννηση;
🔹 Γαλλία → Επενδύει σε νέους αντιδραστήρες και μικρούς μονάδες SMRs (Small Modular Reactors).
🔹 Φινλανδία & Σουηδία → Νέα πυρηνικά εργοστάσια υπό κατασκευή.
🔹 Ουγγαρία & Πολωνία → Σχεδιάζουν να αναπτύξουν νέους πυρηνικούς σταθμούς.
🔹 Ηνωμένο Βασίλειο → Προωθεί νέα προγράμματα πυρηνικής ενέργειας μετά το Brexit.
Η πυρηνική ενέργεια είναι πιθανό να αναγεννηθεί, αλλά απαιτεί πολιτική βούληση και τεχνολογικές λύσεις για τα απόβλητα.
Αν και η Ευρώπη επενδύει στην πυρηνική σύντηξη (ITER project στη Γαλλία) που αποτελεί δυνητικά ανεξάντλητη και καθαρή ενέργεια, ωστόσο απέχει ακόμα δεκαετίες από εμπορική χρήση.
Παράλληλα, θα χρειαστούν καινοτόμες ενεργειακές πολιτικές όπως το υδρογόνο, οι ενεργειακές αποθήκες και τα έξυπνα δίκτυα. Η διαφοροποίηση των πηγών είναι το κλειδί για μια ανεξάρτητη και ασφαλή ενεργειακή Ευρώπη.
Ενίσχυση του Ευρώ ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα:
Από την ώρα που οι ΗΠΑ υιοθετούν προστατευτική πολιτική, η Ε.Ε. θα πρέπει να αυξήσει τη χρήση του Ευρώ στις διεθνείς συναλλαγές, ώστε να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο. Σε αυτή τη διαδρομή είναι πρόσφορο το έδαφος για συνεργασία με χώρες της BRICS.
Αυτονομία στις Τεχνολογίες & την Αμυντική Βιομηχανία:
Επενδύσεις σε ημιαγωγούς, AI και οπλικά συστήματα ώστε να μην εξαρτάται από αμερικανικές ή κινεζικές εταιρείες.
- Νέα Διπλωματική & Γεωπολιτική Στρατηγική
Ενίσχυση των δεσμών με Ασία και Λατινική Αμερική:
Συνεργασία με Ινδία, Ιαπωνία και Βραζιλία για εμπορικές και στρατηγικές συμμαχίες.
Αναθεώρηση των σχέσεων με την Κίνα και τη Ρωσία:
Μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από την Ευρώπη για να υπάρξει ισορροπία στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα, θα πρέπει να υπάρξει ισορροπία μεταξύ άμυνας απέναντι στη Ρωσία και διαχείρισης των οικονομικών σχέσεων με την Κίνα.
Διπλωματική ηγεσία στα Βαλκάνια και την Αφρική:
Η εμπλοκή της Ε.Ε. σε κρίσιμες περιοχές όπου οι ΗΠΑ μειώνουν την επιρροή τους, πρέπει να αυξηθεί και, να προλάβει να καλύψει το κενό ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο, την Βόρεια και Κεντρική Αφρική καθώς και την Μέση Ανατολή.
- Πολιτική Συνοχή & Αντιμετώπιση του Λαϊκισμού
Πολιτική ενότητα εντός της Ε.Ε.:
Στο αφήγημα του αυταρχικού ακροδεξιού και λαϊκίστικου μοντέλου του σερίφη, οι Ευρωπαϊκές πολιτικές οφείλουν να αντιτάξουν την δημοκρατία και τη συμμετοχή ώστε να μην επιτρέψουν την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού που θα αποδυνάμωνε την Ένωση.
Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να έχουν απάντηση στους δούρειους ίππους «πρόθυμων» ηγετών και κρατών.
Προστασία από εξωτερικές παρεμβάσεις:
Οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες πρέπει να θωρακιστούν θεσμικά και τεχνολογικά απέναντι σε ρωσικές και κινεζικές επιρροές που θα επιχειρούσαν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση.
Συμπέρασμα
Μετά την απόφαση Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από την Ευρώπη, η Ε.Ε. έχει δύο επιλογές:
Να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο ως αυτόνομη γεωπολιτική δύναμη.
Να βυθιστεί σε αποδιοργάνωση και κρίση αν δεν προετοιμαστεί σωστά.
Αυτό σημαίνει ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, οικονομική ανεξαρτησία και ενίσχυση των διεθνών της συμμαχιών. Αν δεν κινηθεί γρήγορα, η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί απομονωμένη σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο.
Αλλά μπορεί να κινηθεί γρήγορα;
Ναι, εφόσον κάνει την μεγάλη ανατροπή.
Να γίνει η μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια ομοσπονδιακή κρατική υπόσταση. Αυτή θα μπορούσε να είναι η μόνη ρεαλιστική λύση για να ανταποκριθεί στις γεωπολιτικές προκλήσεις. Αυτή η μετάβαση θα προσέφερε ενιαίο κέντρο αποφάσεων, ταχύτερη λήψη αποφάσεων και μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία.
Γιατί η Ομοσπονδιοποίηση είναι Αναγκαία;
Γιατί θα έχει Ενιαία Άμυνα
χωρίς μια ενιαία αμυντική πολιτική, κάθε χώρα λειτουργεί απομονωμένα. Μια Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία θα μπορούσε να έχει ενιαίο στρατό με γρήγορη λήψη αποφάσεων, χωρίς να εξαρτάται από εθνικές κυβερνήσεις που συχνά διαφωνούν.
Θα διέθετε δικό της Υπουργείο Άμυνας και ενιαίο στρατηγείο, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ.
Θα έχει Γεωπολιτική Αυτονομία.
Σήμερα, η Ε.Ε. λειτουργεί με ομοφωνία σε κρίσιμες αποφάσεις, κάτι που την καθιστά αργή και αναποτελεσματική. Σε μια ομοσπονδιακή μορφή, θα υπήρχε κεντρική εκτελεστική εξουσία με την ικανότητα να ενεργεί άμεσα.
Η Ε.Ε. θα είχε δικό της Υπουργό Εξωτερικών με πραγματικές εξουσίες, αντί για έναν συντονιστή μεταξύ 27 κυβερνήσεων.
Θα έχει Οικονομική Ισχύ και Πλήρης Νομισματική Ενότητα
Το ευρώ είναι ήδη κοινό νόμισμα, αλλά χωρίς κοινή δημοσιονομική πολιτική, υπάρχουν μεγάλες ανισότητες. Μια Ομοσπονδία θα είχε ενιαίο προϋπολογισμό και κοινή οικονομική στρατηγική, όπως οι ΗΠΑ.
Ένα ομοσπονδιακό κράτος θα μπορούσε να εκδίδει ευρωομόλογα χωρίς διαμάχες μεταξύ Βορρά και Νότου.
Θα έχει Πολιτική Σταθερότητα και Ανθεκτικότητα σε Κρίσεις
Το σημερινό μοντέλο της Ε.Ε. είναι αργό και δύσκαμπτο στις κρίσεις (π.χ. μεταναστευτικό, πανδημία, Ουκρανία).
Με μια κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιδρά ταχύτερα και να μην επηρεάζεται από πολιτικές κρίσεις σε επιμέρους χώρες.
Ωστόσο υπάρχουν και σε αυτό τον στόχο Προκλήσεις και Εμπόδια
Αντίσταση από Εθνικές Κυβερνήσεις
Πολλές χώρες (π.χ. Ουγγαρία, Πολωνία) θέλουν να διατηρήσουν την εθνική τους κυριαρχία και απορρίπτουν την ιδέα μιας Ομοσπονδίας.
Χώρες όπως η Γαλλία μπορεί να δεχθούν την Ομοσπονδία μόνο αν έχουν ηγετικό ρόλο.
Αντιδράσεις των Πολιτών
Πολλοί Ευρωπαίοι βλέπουν την Ε.Ε. ως οικονομική συμμαχία και όχι ως κράτος. Μια τέτοια μετάβαση θα χρειαζόταν ισχυρή λαϊκή υποστήριξη, κάτι που δεν είναι αυτονόητο.
Ρίσκο Διάσπασης της Ε.Ε.
Αν η Ομοσπονδιοποίηση επιχειρηθεί γρήγορα και με αναγκαστικές διαδικασίες, χώρες όπως η Ουγγαρία ή η Δανία μπορεί να επιλέξουν την αποχώρηση από την Ε.Ε.
Πώς Μπορεί να Γίνει η Μετάβαση;
Σταδιακή Ομοσπονδιοποίηση:
Ξεκινώντας από τις χώρες που το επιθυμούν (Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Ολλανδία κ.λπ.) και δημιουργώντας έναν «σκληρό πυρήνα» όπως ξεκίνησε η ΕΟΚ.
Δημιουργία Ευρωπαϊκής Κυβέρνησης:
Ένας Ευρωπαίος Πρόεδρος και μια Κεντρική Ομοσπονδιακή Βουλή θα είχαν εκτελεστικές αρμοδιότητες, αντί να βασίζονται μόνο στις αποφάσεις των κρατών-μελών.
Ενοποίηση Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής:
Οι πρώτοι τομείς που θα ομοσπονδιοποιηθούν, ώστε η Ευρώπη να γίνει ισχυρότερη.
Συμπέρασμα
Η Ευρώπη βρίσκεται σε σημείο καμπής.
Τώρα που οι ΗΠΑ μειώνουν τη στρατηγική τους παρουσία και την εγκαταλείπουν, η Ε.Ε. πρέπει είτε να ομοσπονδιοποιηθεί και να γίνει πραγματική υπερδύναμη, είτε να παραμείνει διχασμένη και αδύναμη, με κίνδυνο να διαλυθεί.
Το ερώτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι ηγεσίες τους είναι έτοιμοι για αυτό το βήμα.