Μισές αλήθειες στη διαμάχη Ντράγκι-Σόϊμπλε για τα αρνητικά επιτόκια
Μετά τις σφοδρές επιθέσεις του Σόϊμπλε και των δορυφόρων του για την πολιτική οικονομικής χαλάρωσης που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι απάντησε προχθές με ομιλία του σε συνέδριο στη Φραγκφούρτη. Αλλά τόσο ο ένας όσο κυρίως ο δεύτερος που είχε μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση απέφυγε να εστιάσει στο πραγματικό πρόβλημα.
Όπως ανέφερε ο Μάριο Ντράγκι η νομισματική χαλάρωση είναι το σύμπτωμα και όχι η αιτία της κρίσης. Είναι σαφές ότι υπερασπίζεται την άποψη ότι τα αρνητικά επιτόκια είναι ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης αλλά είναι εξίσου σαφές ότι η χρήση εργαλείων συνοδεύεται από προϋποθέσεις που εάν δεν συντρέξουν, το εργαλείο καθίσταται εξίσου αναποτελεσματικό.
Για παράδειγμα, προκειμένου να στηρίξει την άποψή του, ανέφερε ότι η Κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας χρησιμοποιεί τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το ίδιο χρησιμοποίησε η FED στις ΗΠΑ από το 2008 έως το τέλος του 2015 και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κοντά στο μηδέν για 7 χρόνια. Ωστόσο το εύλογο ερώτημα είναι γιατί η Ιαπωνία εξακολουθεί να βρίσκεται βυθισμένη σε διαρκή ύφεση και η ανάκαμψη των Ηνωμένων Πολιτειών να είναι τόσο ασθενική μέχρι στιγμής, παρά το γεγονός ότι η πολιτική αρνητικών επιτοκίων συνοδεύτηκε από το φαινόμενο «Helicopter Money» έβρεχε δηλαδή χρήματα που αφειδώς έκοβε η FED την εποχή Μπεν Μπερνάνκε.
Ο Μ. Ντράγκι ανέφερε επίσης ότι το 18% της παγκόσμιας οικονομίας, βάσει ΑΕΠ, λειτουργεί σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων και εάν υπολογιστούν τα κράτη με επιτόκια από 0% έως 1% τότε καλύπτει το 40% της παγκόσμιας οικονομίας. Ωστόσο αδυνατεί να εξηγήσει γιατί η κρίση εξακολουθεί να έχει παγκόσμια χαρακτηριστικά και οι προβλέψεις ανάκαμψης είναι αναιμικές (τόσο ο ΟΟΣΑ όσο και το ΔΝΤ αναθεωρούν διαρκώς προς τα κάτω τις προβλέψεις τους), ακόμη και όταν επιχειρεί μια ανάλυση στις αποδόσεις των επενδύσεων. Αρκείται σε μια γενική ευχή για μία καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην αποταμίευση και την επένδυση που θα προέλθει από την υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η αλήθεια είναι ότι τα σχεδόν μηδενικά και τα αρνητικά επιτόκια πλήττουν τις αποταμιεύσεις, τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες, τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και κυρίως το επιχειρηματικό μοντέλο ανάπτυξης. Στον αντίποδα βρίσκεται εξίσου αρνητικά και η εκμετάλλευση της κρίσης για επιδίωξη εθνικών στόχων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι η Γερμανία βρίσκεται στην κορυφή της ανισορροπίας του Ευρωπαϊκού μοντέλου καθώς η Ε.Ε. έχει καταφέρει να επιτύχει σήμερα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών λίγο πάνω από το 3% του ΑΕΠ αλλά η Γερμανία απολαμβάνει πλεόνασμα 5% για μια δεκαετία τώρα. Τα επιτόκια δανεισμού της Γερμανίας είναι μηδενικά και ενίοτε αρνητικά με διαφορά τουλάχιστον 2,5% από τον μέσο Ευρωπαϊκό δανεισμό ομολόγων. Οι Γερμανικές τράπεζες γεμίζουν με τις αποταμιεύσεις των χωρών του Νότου ως «ασφαλέστερες» κατά την περίοδο της κρίσης χρέους.
