ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Αρχική ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΚΜΗΔΕΝΙΖΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η εγκύκλιος για τα μπλοκάκια αποκαλύπτει μια νέα άμεση φορολογία και νέα μείωση αποδοχών για απασχολούμενους στον ιδιωτικό τομέα.

Η ελληνική κυβέρνηση την ίδια ώρα που παίζει τον παππά με το ΔΝΤ έχει ήδη δεσμευτεί σε νέα υψηλότερη φορολογία για τα νοικοκυριά. Νέους κρυφούς και φανερούς φόρους που προετοιμάζει καθώς απαιτεί την πλήρη αποκάλυψη του πλούτου όλων των νοικοκυριών. Απαιτείται οι Έλληνες να αποκαλύψουν όλα όσα κατέχουν – μετρητά και ακίνητα, σε όλο τον κόσμο, με κάποιο ετεροχρονισμό θα ζητήσει και τα κοσμήματα, τα έργα ζωγραφικής και τα έπιπλα. Είναι εντελώς τρελό αλλά η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να εκμεταλλευτεί τον λαό της απλά για να παραμείνει στην εξουσία, χωρίς την απλούστερη, χωρίς την παραμικρή απόδειξη ότι τα μέτρα που επιβάλει θα ωφελήσουν την χώρα.

Χωρίς κανένα ίχνος ενδοιασμού, με απόλυτη κυνικότητα, η κυβέρνηση ομολογεί ότι δεν έχει σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και έχει τορπιλίσει κάθε πιθανότητα συναίνεσης σε ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση.

Εκμηδενίζει την Ελληνική οικονομία προσθέτοντας νέους φόρους και υποθηκεύοντας το μέλλον με προαποφασισμένους φόρους, αλλά το κράτος παραμένει εξόχως αντιπαραγωγικό και οι προσλήψεις ημετέρων γίνονται με ρυθμούς που κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα συμβεί σε περίοδο κρίσης και υπερφορολόγησης.
Ετοιμάζεται να επιβάλει νέα υποχρεωτική εισφορά για τη μείωση του χρέους το οποίο διαρκώς διογκώνει με τις δικές της πελατειακές και καθεστωτικές πολιτικές. Αυτό θα στείλει την ελληνική οικονομία σε μια Τέταρτη Παγκόσμια Τάξη πραγμάτων προδικάζοντας την καταστροφή μίας από τις πιο όμορφες χώρες της Ευρώπης. Είναι πλέον μηδενική η πιθανότητα να αλλοιωθεί το μέλλον όσο η διαφθορά της ελληνικής κυβέρνησης – όχι του λαού – που δημιούργησε αυτόν τον εφιάλτη της ψευδαίσθησης ότι η λύση είναι «δεν πληρώνω-δεν πληρώνω» μεταφέρεται στην άσκηση εξουσίας με άλλες ψευδαισθήσεις ή απλώς ανερυθρίαστα ψεύδη.

Τώρα οι Έλληνες θα πρέπει να πληρώσουν και για την απάτη της κυβέρνησή τους. Αυτός ο κύκλος εξαπάτησης αν και εντελώς τρελός οδηγεί στην έκρηξη που θα προκληθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2018 όταν η κατάρρευση θα είναι ολοκληρωτική. Με αυτή την κυβέρνηση χάθηκε κάθε προοπτική, αυτή η κυβέρνηση έχει χάσει κάθε αξιοπιστία ότι μπορεί να διαχειριστεί κρατικά θέματα.

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Στη μάχη της Πανδημίας οι Γυναίκες αποτέλεσαν την εμπροσθοφυλακή του αγώνα. Τα δύο τρίτα του νοσηλευτικού προσωπικού είναι γυναίκες, οι γυναίκες εργαζόμενες κράτησαν τα παιδιά στο σπίτι και φρόντισαν την οικογένεια. Οι γυναίκες φρόντισαν γηροκομία και δομές ευάλωτων.

Γυναίκες υπέστησαν αυξημένη οικογενειακή βία και γυναίκες οι περισσότεροι απολυμένοι.

Τα δικαιώματα των γυναικών δεν είναι καθόλου αυτονόητα στη σημερινή εποχή. Η ισότητα είναι ακόμη ένας στόχος προς κατάκτηση. Η κυβέρνηση αρνείται να αναγνωρίσει στο νοσηλευτικό προσωπικό τα βαρέα και ανθυγιεινά.

Η επόμενη ημέρα της πανδημίας σχεδιάζεται σε ένα εργασιακό καθεστώς πρωτόγονης εκμετάλλευσης των εργαζομένων με μεγαλύτερο θύμα των νέων ανισοτήτων τις γυναίκες.

Είναι στο χέρι μας να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία.

Είμαστε εμείς που μπορούμε με την γνώμη και τη δράση μας να επιβάλουμε την ανάγκη για ένα νέο σχέδιο ανασυγκρότησης.

Το νέο προοδευτικό σχέδιο ανασυγκρότησης πρέπει να στηρίζεται στη δικαιοσύνη, στο σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, στην ισότητα, στο σεβασμό του περιβάλλοντος και στην ευημερία.

ΟΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ VS ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟ ΕΠΑ 2021-2025

Αξιολόγηση του Αναπτυξιακού Νόμου ΕΠΑ 2021-2025 και η εναλλακτική προοδευτική πρόταση

Επιγραμματικά, η αναλυτική αξιολόγηση ακολουθεί, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης-ΕΠΑ 2021-2025 διαπνέεται από τις ακόλουθες πολιτικές θέσεις της κυβέρνησης:

  • Διατηρεί και ενισχύει τον συγκεντρωτισμό σε όλες τις εκφάνσεις της οικονομίας και απαξιώνει την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη.
    Διατηρεί και επιδεινώνει τις καταγεγραμμένες ανισότητες μεταξύ Κέντρου και περιφερειών.
  • Διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στους λίγους έχοντες και τους πολλούς
  • Διαχέει τους στόχους σε πολυάριθμα έργα που είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθούν όλα και καθιστά το σύνολο του προγράμματος αναποτελεσματικό και αντιαναπτυξιακό.
  • Η Επιτομή του βρίσκεται στις σελίδες 48-49 όπου ξεκαθαρίζει ότι αποτελεί ένα μόνο μέρος του σχεδίου και ότι κανένας στόχος, καμιά τιμή στόχος δεν είναι δεσμευτική και απόλυτη, είναι απλά μια κατεύθυνση. Δεν έχει δηλαδή καμία σύνδεση με το ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα Ανάκαμψης όταν εγκριθεί ή άλλα σχέδια που θα προκύψουν από την περίφημη επιτροπή των σοφών που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός.
  • Διατηρεί το ελεύθερο να αποφασίσει όποια νέα στόχευση θέλει ή να χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν για πελατειακούς λόγους τις χρηματοδοτήσεις του προγράμματος
  • Δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψη την υγειονομική κρίση και τις ανάγκες για σχετική αυτάρκεια υγειονομικού υλικού.
  • Δεν ασχολείται με την γεωπολιτική κρίση και τις ανάγκες ενίσχυσης της παραγωγής αμυντικού υλικού.
  • Διατηρεί το παλιό καταναλωτικό μοντέλο της οικονομίας με εξάρτηση από τον τουρισμό.
  • Αγνοεί όλες τις ανθρωποκεντρικές δράσεις αγνοεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ξεδιπλώνει τις πιο συντηρητικές πολιτικές.
  • Εν κατακλείδι χάνεται η τελευταία ευκαιρία να αλλάξει η Ελλάδα μοντέλο ανάπτυξης. Με εφαλτήριο το συντηρητικό, αναποτελεσματικό ΕΠΑ 2021-2025 εύκολα συμπαρασύρονται οι μεγάλες αναμενόμενες χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. που είναι το ΕΣΠΑ και το ταμείο ανάκαμψης, σε μια μαύρη τρύπα συντηρητικών επιλογών και σπατάλης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων.
    Η Προοδευτική πρόταση σε αντιδιαστολή διαπνέεται από πολιτικές και οικονομικές θέσεις:
  • Αποκέντρωσης, οικονομικής σε αυτή την περίπτωση, και κατανομής του 70% του προγράμματος στις περιφέρειες.
  • Η κατανομή να είναι αντιστρόφως ανάλογη της ψαλίδας ανισότητας μεταξύ των περιφερειών, με κεντρικό στόχο την μείωση των ανισοτήτων μεταξύ κέντρου και περιφερειών.
  • Το νέο παραγωγικό μοντέλο να καθορίζεται με πολύ συγκεκριμένη στόχευση σε πολύ λίγες επιλογές υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα γίνουν και δεσμευτικές στην έγκριση χρηματοδοτήσεων.
  • Το νέο παραγωγικό μοντέλο με πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις να αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας με πολύ καθορισμένα έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Παράδειγμα η ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα, ένας συνδυασμός γεωργοκτηνοτροφικής και αλιευτικής παραγωγής που μεταποιείται και διαχέεται με όλες τις υπηρεσίες και τον τουρισμό.
  • Η έρευνα, η καινοτομία και η τεχνολογία να λειτουργήσουν ως βάση του νέου παραγωγικού μοντέλου επικεντρώνοντας στα κυρίαρχα έργα και δημιουργώντας δικτύωση συμπληρωματικών παραγωγικών πλεονεκτημάτων.
  • Η κατανομή να ενισχύει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την κοινωνική οικονομία, την κυκλική οικονομία, την ενεργειακή δημοκρατία και γενικότερα τις συλλογικές δράσεις που θέτουν ανάχωμα στην ανεργία και τις επιπτώσεις της ρομποτικής εποχής.
  • Το πρόγραμμα ανάπτυξης να ενσωματώνει την βεβαιότητα των κρίσεων, υγειονομικές, κλιματολογικές, γεωπολιτικές κρίσεις, ως πρόβλεψη με έργα ανάπτυξης. Παράδειγμα η παραγωγή υγειονομικού υλικού, η κατασκευή ανθεκτικών υποδομών σε ακραία φαινόμενα με παράλληλη οργάνωση της κοινωνίας και η παραγωγή αμυντικού υλικού.
  • Αυτή η αποκεντρωμένη, ανθρωποκεντρική ανάπτυξη, με μείωση των ανισοτήτων, με πλήρη ενσωμάτωση της αειφόρας ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος αποτελεί την προοδευτική μας πρόταση.

Ανάλυση, Αξιολόγηση, προοδευτική πρόταση

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Πριν κάνουμε οποιοδήποτε σχεδιασμό πρέπει πρώτα να καθορίσουμε την αρχή που διέπει μια προσέγγιση ανάπτυξης, να καθορίσουμε στη συνέχεια το πρόβλημα και να ανακαθορίσουμε το πρόβλημα μετά τα νέα δεδομένα της κρίσης του Covit-19
Η αρχή του δικού μας οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης είναι ότι πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο, να προσθέτει σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης του, το αποτέλεσμα της παραγόμενης υπεραξίας να είναι δίκαια κατανεμημένο για όλους, να υπάρχει όφελος για όλους τους ανθρώπους.

Η ανάπτυξη οφείλει να σέβεται το περιβάλλον και να προστατεύει τη φύση σε μια αρμονική συνύπαρξη με τις κοινωνίες που συγκροτούνται από την ανθρώπινη συμβίωση. Τέλος ο εθνικός σχεδιασμός της ανάπτυξης οφείλει να υπηρετεί τη δικαιοσύνη στην κατανομή ωφελειών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας ακολούθησε μια διαδρομή τυχαίας ενδυνάμωσης ή αποδυνάμωσης κλάδων της εγχώριας οικονομίας, σε αντίστροφη αναλογία των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και της ανταγωνιστικότητας που κατά καιρούς ανέπτυσσαν περιοχές ή χώρες του πλανήτη.
Το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας δεν είχε την απαιτούμενη συνέχεια στόχων ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας και αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιφερειών της.
Η έλλειψη συγκέντρωσης δυνάμεων σε στόχους και σε δεσμευτικές πολιτικές στο κυβερνητικό επίπεδο επέτρεψε την ώθηση της επιχειρηματικότητας στις εύκολες εμπορικές δραστηριότητες και λειτούργησε απωθητικά σε παραγωγικές επενδύσεις και μακροχρόνιες παραγωγικές στρατηγικές.
Λόγω της φυσικής θέσης της χώρας η παραγωγική δομή επικεντρώθηκε στις ευκολότερες και καλύτερες επιδόσεις του Τουρισμού.
Η μετατροπή της οικονομίας ως υπόδειγμα καταναλωτικού μοντέλου αποτέλεσε την βάση της ανισορροπίας του εμπορικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου πληρωμών.
Η καταναλωτική κατεύθυνση της εγχώριας οικονομίας συνεπικουρούμενη από πολιτικές κυβερνήσεων με προσανατολισμό την πελατειακή σχέση εξουσίας-επιχειρήσεων οδήγησε στην έκρηξη του χρέους και στη χρεωκοπία της χώρας.
Τόσο τα αποτελέσματα των εφαρμοσμένων αναπτυξιακών σχεδίων όσο και η δεκαετής οικονομική κρίση βάθαιναν τις ανισότητες μεταξύ κοινωνικών στρωμάτων και διεύρυναν την ανισοκατανομή πλούτου μεταξύ κέντρου και περιφερειών, αλλά και μεταξύ κέντρου και περιφερειών στο εσωτερικό κάθε περιφέρειας. Εξαίρεση αποτελούν ελάχιστες περιοχές υψηλής τουριστικής ανάπτυξης.
Οι Αναπτυξιακοί νόμοι που δεν ελάμβαναν υπόψη τις περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης της εκάστοτε περιόδου και άπλωναν τις εν δυνάμει εγκρίσεις προγραμμάτων σε ατελείωτες απαριθμήσεις δράσεων, στην ουσία έδιναν το ελεύθερο στην πολιτική ηγεσία να διαμορφώσει τις εγκρίσεις με βάση την πελατειακή της σχέση και όχι περιοριστικά βάσει των στρατηγικών στόχων που κατά τα άλλα ενδεχομένως να περιέγραφαν ορισμένα σχέδια εξ αυτών.
Ιδιαίτερα δε, με τους γραφειοκρατικούς χειρισμούς οδηγούσαν σε μη απορροφήσεις των προγραμμάτων. Έτσι οι κατεπείγουσες διαδικασίες και οι αναδιανομές, προσάρμοζαν τα προγράμματα σε κλασσικές δράσεις που διεύρυναν την τεχνολογική και παραγωγική υστέρηση.
Από αυτό το χάος δράσεων που οι περισσότερες δεν υλοποιούντο προέκυπτε τελικά η χρηματοδότηση έργων που δεν υπηρετούσαν ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό στόχο ανάπτυξης. Είτε η μεγάλη διασπορά αδύναμων χρηματοδοτήσεων αποδυνάμωνε τη δράση σε έναν κλάδο είτε οι χρηματοδοτήσεις σε ολόκληρους κλάδους κατέληγαν μηδενικές για να αναπροσανατολιστούν σε εργολαβικά δημόσια έργα κάποιων κλασικών υποδομών και τελικώς κατέληγαν στη μη συμμετοχή στον διεθνή τεχνολογικό και γνωστικό μετασχηματισμό.
Τα εργαλεία χειραγώγησης ήταν η γραφειοκρατία και ειδικότερα
• Η συστηματική και πολυετής καθυστέρηση έγκρισης επενδυτικών σχεδίων που αποθάρρυνε τις επενδύσεις και απομάκρυνε κάθε σοβαρό επενδυτή.
• Το ανεπαρκές τεχνολογικό επίπεδο λογισμικού και ηλεκτρονικής δικτύωσης, η μη αυτοματοποίηση διαδικασιών.
• Η Πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου και πλήθος ρυθμίσεων ως προς το είδος και εύρος των δραστηριοτήτων που ενισχύονται.
• Η Έλλειψη σαφούς ετήσιου χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού
• Οι Καθυστερήσεις στην αξιολόγηση, την χρηματοδότηση, την υλοποίηση και τους ελέγχους
• Το Πολύπλοκο και μη αυτοματοποιημένο σύστημα βαθμολογίας.
Σε αυτά τα βασικά προβλήματα των προγραμμάτων Ανάπτυξης προστέθηκαν οι κρίσεις. Τα 20 τελευταία χρόνια προκλήθηκαν στην Ευρώπη τουλάχιστον 2 οικονομικές κρίσεις (τραπεζική, δημοσιονομική, χρέους και νομισματική στην Ευρωζώνη) τουλάχιστον δύο κρίσεις επιδημίας-πανδημίας (Κορωνοϊού, Ιός Δυτικού Νείλου, Ιλαράς, νέου Κορωνοϊού Sars Cov-2) ενώ στον υπόλοιπο κόσμο εμφανίζονται τακτικές επιδημίες, Έμπολα στη Β Αφρική, κίτρινος πυρετός στη Βραζιλία, Ζίκα Αφρική, Αμερική κλπ και πολλές κρίσεις με ακραία καιρικά φαινόμενα οφειλόμενα στην κλιματική κρίση.
Σε αυτά να προσθέσουμε τις γεωπολιτικές-στρατιωτικές κρίσεις που οφείλονται στην αλλαγή της ισορροπίας δυνάμεων στη δική μας περιοχή. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Αν. Μεσόγειο, οι αλληλοσυγκρουόμενες στρατηγικές των χωρών μελών της Ευρώπης και η αδρανοποίηση των πολιτικών του ΝΑΤΟ για τη συγκεκριμένη περιοχή σε συνδυασμό με την αδυναμία της Ε.Ε. να διαμορφώσει κοινή αμυντική πολιτική γενικώς και ειδικά για την Αν. Μεσόγειο, ενδυναμώνουν τις δυνάμεις σύγκρουσης. Οι συνθήκες αυτές αυξάνουν σημαντικά το ενδεχόμενο κρίσεων και ενδυναμώνουν την ανάγκη για πολιτικές πρόληψης κρίσεων γεωπολιτικού χαρακτήρα.
Συνοπτικά η αποτύπωση του προβλήματος είναι ότι:

  • Το αναπτυξιακό μοντέλο ήταν απόρροια μιας πεπατημένης και επαναλαμβανόμενης καθημερινότητας που πήγαινε με αυτόματο πιλότο χωρίς αποτελεσματικό σχεδιασμό, χωρίς συγκεκριμένη στόχευση, βασιζόμενο στις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Το πλαίσιο αυτό εξυπηρετούσε κομματικές σκοπιμότητες πελατειακών λογικών και εξάρτησης.
  • Ως συνέπεια του πελατειακού αντιπαραγωγικού πλαισίου ήταν η απομάκρυνση σοβαρών επενδύσεων και επενδυτών και η υστέρηση της παραγωγικής δομής σε τεχνολογική εξέλιξη, καινοτομία και φυσικά σε έρευνα που να ενισχύει την καινοτομία και την τεχνολογία.
  • Το μοντέλο της οικονομίας κατέληξε απολύτως καταναλωτικό με «μονοκαλλιέργεια» τον Τουρισμό, διότι αδυνατούσε να αποδεχτεί στόχους ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας και έχασε την παραγωγική δυναμική του.
  • Οι ανισότητες μεταξύ κέντρου και περιφερειών διευρύνθηκαν
  • Η ανεργία και το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκαν
  • Οι μικρομεσαίοι συρρικνώθηκαν διευρύνοντας την κοινωνική ανισότητα και την ψαλίδα του πλούτου σε όφελος των λίγων
  • Τα βασικά κοινωνικά αγαθά της υγείας, παιδείας αποδυναμώθηκαν
  • Η αντιμετώπιση κρίσεων μετεξελίχθηκε σε εφιάλτη με εκατόμβες νεκρών
  • Μεγάλωσε το τεχνολογικό χάσμα και μειώθηκε περεταίρω σημαντικά η ανταγωνιστική θέση της χώρας δείχνοντας ότι χάνει το τραίνο των εξελίξεων της νέας εποχής.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Με αυτό το χάντικαπ η Ελληνική οικονομία εισήλθε, μαζί με άλλες διεθνώς, σε μια νέα κανονικότητα. Την κανονικότητα των διαδοχικών κρίσεων.
Η νέα κανονικότητα των διαδοχικών κρίσεων αλλάζει τις ανάγκες ενός κεντρικού σχεδιασμού. Κάθε σχεδιασμός εφεξής οφείλει και πρέπει να βασίζεται πλέον στην στρατηγική διαχείρισης κρίσεων Crisis Management Strategies πρωτίστως ως πρόληψη και ταυτόχρονα ως σχεδιασμός που συμβάλει στην ανάπτυξη.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που ανέδειξαν οι κρίσεις, ειδικά η τελευταία και πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψιν.
Πρώτο χαρακτηριστικό η απομόνωση περιοχών. Γνωρίζουμε ότι σε περιόδους κρίσης, ολόκληρες περιοχές απομονώνονται και η σημαντικότερη ενέργεια είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας (τηλεπικοινωνίες-μεταφορές).
Η εμπειρία έδειξε ότι η κεντρική διαχείριση οδηγεί σε ανυπέρβλητες δυσκολίες που μέχρι να ξεπεραστούν χάνεται πολύτιμος χρόνος με συνέπεια η καθυστέρηση να οδηγεί σε τραγικά αποτελέσματα και απώλειες πριν αποκατασταθεί η επικοινωνία.

Η παρούσα Πανδημία δίδαξε ότι υπάρχει και το θέμα άρνησης της επικοινωνίας.
Ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός χώρος κατέρρευσε, η συνθήκη Schengen διαλύθηκε, οι χώρες που είχαν τα υγειονομικά εφόδια αλλά και πρώτες ύλες, αρνήθηκαν να τα μοιραστούν με άλλες χώρες της Ευρώπης. Στη σκέψη ότι αυτό συνέβη λόγω της ατελούς ένωσης της Ευρώπης, οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν το αρνητικό συμπέρασμα. Οι 50 πολιτείες των ΗΠΑ αρνήθηκαν να συνεργαστούν μεταξύ τους!
Επομένως το κυρίαρχο μάθημα των κρίσεων είναι ότι η χώρα μας και πολλές άλλες χώρες βρέθηκαν απομονωμένες ή αυτοαπομονώθηκαν.
Βρέθηκαν χωρίς συγκεκριμένα υγειονομικά εφόδια επίσης.
Βρέθηκαν χωρίς να λειτουργούν τα ευρύτερα μεταφορικά δίκτυα.
Βρέθηκαν σε οριακή ενεργειακή και τηλεπικοινωνιακή ειδικά ΙΤ κατάσταση.
Βρέθηκαν χωρίς ζωτικές πρώτες ύλες.
Βρέθηκαν στα όρια της επισιτιστικής κρίσης.
Για την Ελλάδα το πρόβλημα έχει και μια άλλη μεγάλη διάσταση. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν μεγαλύτερο φορτίο για τις νησιωτικές περιοχές που είχαν πρόβλημα ακόμη και μεταξύ τους επικοινωνίας.
Οι οικονομικές επιπτώσεις κάθε κρίσης ποικίλουν και είναι σε συνάρτηση με το είδος της κρίσης. Σε όλες τις περιπτώσεις ακόμη και στην πιο απλή κρίση ενός ακραίου καιρικού φαινομένου, υπάρχουν επιπτώσεις στην οικονομία, στον προϋπολογισμό, σε ανθρώπινες ζωές και στην εργασία. Υπάρχουν επιπτώσεις που η επούλωσή τους κοστίζει πλέον πολύ περισσότερο από την πρόβλεψη και έγκαιρη αντιμετώπισή τους.
Σε ότι αφορά την τρέχουσα πανδημία ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2020, δεδομένων των επιπτώσεων της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού.
Οι επιπτώσεις αυτές προς το παρόν δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία και η πανδημία είναι σε εξέλιξη.
Ωστόσο είναι προφανές ότι η ύφεση και η ανεργία θα επιστρέψουν την χώρα σε εποχές 2015-2016
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ
Η αποτύπωση του προβλήματος δίνει τις απαντήσεις επάνω στις οποίες πρέπει να εργαστεί ένα νέο Αναπτυξιακό πρόγραμμα σε μια εποχή με εντελώς νέες συνθήκες που προσδιορίζονται από την τεχνολογική επανάσταση και την ρομποτική επανάσταση αλλά και τις διαδοχικές κρίσεις.
Το πρώτο σύστημα που καταρρέει σε μια κρίση είναι η συγκεντρωτική δομή της διοίκησης, η συγκεντρωτική δομή της παραγωγής, της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών.
Η πρώτη οικονομική θεωρία που καταρρέει είναι η οικονομία κλίμακας. Στο τέλος του λογαριασμού η λογική εξοικονόμησης γίνεται λογική σπατάλης. Το όφελος εξοικονόμησης γίνεται μεγαλύτερη απώλεια κεφαλαίων.
Το μεγαλύτερο δίδαγμα, της κρίσης είναι η αποκέντρωση.
Η περιφερειακή αποκέντρωση και η περιφερειακή σχετική αυτάρκεια για την Ελλάδα σε διαφορικό οικονομικό μοντέλο.
Η αποκέντρωση της ηπειρωτικής Ελλάδας σε κάθετους και οριζόντιους άξονες επικοινωνίας που περιλαμβάνει πολλές άλλες συναρτήσεις.
Η αποκέντρωση της νησιωτικής Ελλάδας με ακτινωτό σύστημα επικοινωνίας συστάδων νησιών ταυτόχρονα με τις υπόλοιπες συναρτήσεις.
Η αποκέντρωση είναι θέμα επιβίωσης αλλά και οικονομίας.
Οι διαφορικές οικονομικές συναρτήσεις πρέπει να συνδυάζουν πολιτικές ανάπτυξης με υψηλή προστιθέμενη αξία και ταυτόχρονα πολιτικές επιβίωσης σε καταστάσεις κρίσεις.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
Παρά το γεγονός ότι το Εθνικό θεσμικό πλαίσιο δεν έχει ολοκληρωθεί ως προς το καθεστώς αποκέντρωσης ανάλογα με εκείνο που απολαμβάνουν οι ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, η κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΠΑ στις περιφέρειες θα έπρεπε να αποτελέσει την βάση για το υπόδειγμα του νέου παραγωγικού μοντέλου.

Βέβαια ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της διερεύνησης των σύγχρονων τάσεων της αποκέντρωσης είναι ότι πρόκειται για μία ολοκληρωμένη διαδικασία. Η μη εφαρμογή ολοκληρωμένων αποκεντρωτικών πολιτικών μπορεί να αποβεί επιζήμια για την επιτυχία της μεταρρύθμισης, επιβραδύνοντας ή τροποποιώντας τη.
Ο πιο έντονος αντίπαλος στις προσπάθειες αποκέντρωσης είναι συχνά η ίδια η κεντρική κυβέρνηση, καθώς η αποκέντρωση μπορεί να εκληφθεί ως απειλή.
Ωστόσο η αποκέντρωση διασφαλίζει τις μεγαλύτερες πιθανότητες μείωσης των ανισοτήτων στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Με το μοντέλο της ασύμμετρης (οικονομικής εν προκειμένω) περιφερειακής αποκέντρωσης που εφαρμόσθηκε παλαιότερες δεκαετίες στις ανεπτυγμένες χώρες η κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΠΑ μπορεί να αποτελέσει ριζοσπαστική ώθηση στο νέο μοντέλο ή νέο υπόδειγμα παραγωγής.
Δυστυχώς το ΕΠΑ δεν ακολουθεί το μονοπάτι της μείωσης των περιφερειακών ανισοτήτων.
Αυτή η διαφορετική αντίληψη ανάπτυξης του νέου παραγωγικού μοντέλου που εμείς εκφράζουμε θα μπορούσε να αποτυπωθεί με την αντίστροφη κατανομή από τη νωχελική επανάληψη της ρουτίνας που επαναλαμβάνει το νέο ΕΠΑ 2021-2025.
Η διαφορετική αντίληψη εκφράζεται με κατανομή 7 δις στις περιφέρειες από το σύνολο των 10 δις και διατήρηση των κεντρικών τομεακών πολιτικών σε ρόλο επιτελικής διοίκησης, επιτελικού συντονισμού των περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων στην κοινή κατεύθυνση επίτευξης των στόχων.
Αυτό συνεπάγεται δραστική μείωση της χρηματοδότησης των τομεακών πολιτικών των Υπουργείων και αύξηση του επιτελικού τους ρόλου.
Σημαίνει ειλικρινή και όχι προσχηματική ανάπτυξη με στόχο την σύγκλιση και την μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων.
Η πρόταση του ΕΠΑ, η οποία προσχηματικά αιτιολογείται με ένα σύστημα σταθμισμένης βαρύτητας κοινωνικοοικονομικών δεικτών καταλήγει σε ανισοκατανομή που συντηρεί την ανισότητα ποσοτικά και ποιοτικά σε όλα τα επίπεδα.
Προβλέπει πόρους ύψους μόλις 2.250 εκατομμύρια για όλες τις περιφέρειες της χώρας και τα υπόλοιπα 7.750 εκατομμύρια για την κεντρική κυβέρνηση.
Ωστόσο και στο εσωτερικό των περιφερειών προβλέπει για τις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Ηπείρου, Ιονίων νήσων, Δυτικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου προϋπολογισμό μόλις το ¼ δηλαδή τέσσερις φορές μικρότερο από εκείνον της Αττικής.
Για τις περιφέρειες Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης το 1/3 περίπου και για όλες τις υπόλοιπες περιφέρειες πλην Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας, λιγότερο από τον μισό προϋπολογισμό της περιφέρειας Αττικής.
Δηλαδή στην κατανομή του πενιχρού 2,25 δις για μια πενταετία δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, παρά μόνο επιφανειακά, η ισχυρή περιφερειακή ανισότητα και δεν μπορεί να εφαρμοσθεί αξιόπιστη αυτόνομη πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης με τόσο πενιχρή χρηματοδότηση.
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ
Το δεύτερο μεγάλο δομικό πρόβλημα που επισημαίνεται αφορούσε την μεγάλη διασπορά σε δράσεις και σε κλάδους που καθιστούσε τις χρηματοδοτήσεις αδύναμες και αποδυνάμωνε τη συγκέντρωση σε στόχους, επομένως αποδυνάμωνε την αποτελεσματικότητα του Αναπτυξιακού προγράμματος.
Το ΕΠΑ 2021-2025 προβλέπει ενδεικτικά όπως τονίζει 59 έργα, τουλάχιστον 11 για κάθε αναπτυξιακό στόχο. Δεδομένου ότι όλες οι προτεραιότητες έχουν το λιγότερο μία «πολύ ισχυρή συσχέτιση» τριών αστέρων, σημαίνει ότι θεωρούνται όλες οι 59 πολύ ισχυρές προτεραιότητες και προφανώς σε κάθε μία από αυτές είναι εύκολο να προστεθεί άλλη μία τουλάχιστον.
Δηλαδή με βάσει τον κεντρικό προϋπολογισμό σε κάθε έργο από τα 59, αντιστοιχεί ετήσιος προϋπολογισμός 23.169.000€ μόνον για όλη τη χώρα. Ανεξαρτήτως εάν προτείνει το πρόγραμμα να είναι εμπροσθοβαρείς οι εκταμιεύσεις των πόρων και τα δύο πρώτα χρόνια να έχει εκταμιευθεί το 70% των πόρων η ουσία παραμένει ίδια.
Εάν μάλιστα λόγω των υπερβολικά πολλών στόχων, προτεραιοτήτων και έργων τα τελικά προς έγκριση έργα διπλασιασθούν, όπως παροτρύνει η απαρίθμηση των στόχων, τότε ο ετήσιος προϋπολογισμός για κάθε έργο θα ανέρχεται σε μόλις 11.584.000€ για όλη τη χώρα.
Να σημειωθεί επίσης ότι είναι τόσο απλωμένη η στόχευση ώστε προβλέπονται 276 συσχετίσεις εκ των οποίων οι μισές περίπου, οι 128 είναι πολύ ισχυρές συσχετίσεις με τρία αστέρια. Δηλαδή σε κάθε έργο αντιστοιχούν 5 περίπου συσχετίσεις, μάλλον υπερβολικής προσέγγισης.
Το ΕΠΑ ανακοινώνει πέντε πυλώνες ανάπτυξης, εκ των οποίων οι δύο σε οριζόντια εφαρμογή. Αυτοί είναι η Έξυπνη Ανάπτυξη και η Πράσινη Ανάπτυξη οριζόντιες, η ανάπτυξη υποδομών, η κοινωνική ανάπτυξη και η εξωστρέφεια. Εμφανίζεται να έχει συγκεκριμένη στόχευση αλλά όπως αποδείξαμε στην ανάλυση των έργων ανά στόχο αναιρείται
Είναι προφανές επομένως ότι το ΕΠΑ όχι μόνο δεν λαμβάνει πρόνοια για τη μείωση των ανισοτήτων αλλά διατηρεί την ίδια ασαφή στόχευση, την ίδια αναποτελεσματικότητα, λόγω της υπερβολικής διασποράς στόχων και έργων με προϋπολογισμό ανεπαρκή να διαμορφώσει το νέο παραγωγικό υπόδειγμα έστω και σε συνθήκες συγκεντρωτισμού.
ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ
Ενδεικτικά αναφέρονται σημεία για κάθε στόχο του ΕΠΑ που αλληλοαναιρούνται και υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα ποιοτικά, πέραν της μεγάλης διασποράς που αποδείξαμε με την ποσοτική προσέγγιση.
Στόχος Έξυπνη Ανάπτυξη
Το έργο «Δημιουργία επιλεγμένων κεντρικών ερευνητικών κέντρων και προγραμμάτων σε τομείς αιχμής» αναφέρεται σε πλήθος «κεντρικών»
Πόσα κεντρικά ερευνητικά κέντρα μπορεί να αποκτήσει η χώρα μας και σε πόσους τομείς;

Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι ένα το πολύ δύο μπορεί να έχει μια χώρα σε γενικό ερευνητικό πεδίο.
Η Ελλάδα διαθέτει την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, τον μοναδικό θεσμό που μπορεί να έχει με αποτελεσματικότητα αυτή τη δραστηριότητα του ελεύθερου ερευνητικού κέντρου που συνδέει Πανεπιστήμια με επιχειρήσεις.
Πέραν τούτου δίπλα στα υπάρχοντα εξειδικευμένα κέντρα όπως το Ινστιτούτο Παστέρ για τις λοιμώξεις, μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί ένα ακόμη στον απολύτως αναγκαίο αγροδιατροφικό τομέα.
Ωστόσο η γενικευμένη αναφορά σε επιλεγμένα κεντρικά ερευνητικά κέντρα υπονομεύει την στόχευση του πολύ περιορισμένου αριθμού που μπορεί να έχει η χώρα, προκαλεί δέος με την αναφορά «Κεντρικό» που παραπέμπει σε περαιτέρω συγκεντρωτισμό και αγνοεί επιδεικτικά τους χρήσιμους τομείς της υγείας και της αγροδιατροφής.
Αλλά το χειρότερο είναι ότι την γενική αναφορά στα ερευνητικά κέντρα ακολουθεί η χαμηλότερη βαθμολογία με ένα αστέρι δηλαδή απλή «συσχέτιση» στην καινοτομία και επιχειρηματικότητα.
Αναιρεί την πρακτική διασύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία.
Την αναθέτει στην προώθηση των αποτελεσμάτων που σημαίνει ως αντίληψη ότι γίνεται γενική και αόριστη χωρίς στόχους έρευνα και εάν προκύψει κάτι ωφέλιμο ίσως να αξιοποιηθεί από επιχειρήσεις.
Αυτή η συσχέτιση που περιορίζει την προώθηση από τα Ελληνικά ερευνητικά κέντρα προς τις επιχειρήσεις, υπονομεύει με τη σειρά της, τον πολύ σημαντικό ρόλο της «προώθησης αποτελεσμάτων έρευνας» καθώς θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο έργο που θα αφορά τα γνωστοποιημένα αποτελέσματα παγκοσμίως.
Το έργο «προώθηση» θα πρέπει να συγκεντρώνει, να ταξινομεί και όπου μπορεί να αξιολογεί και να ιεραρχεί παγκόσμιες καινοτομίες και ερευνητικά ευρήματα ώστε να διευκολύνει την στοχευμένη σε ευρήματα, πρόσβαση των επιχειρηματιών και των ακαδημαϊκών.
Είναι μεγάλο έργο τεράστιας σημασίας γιατί ο πληθωρισμός καινοτόμων ευρημάτων παγκοσμίως οδηγεί σε θολή εικόνα ή συσκότιση λόγω αδυναμίας εντοπισμού της κατάλληλης για κάθε ενδιαφερόμενο καινοτομίας.
Το έργο «Ψηφιακές Δημόσιες υπηρεσίες» δίνει δείκτη πολύ ισχυρής συσχέτισης δίνει επίσης στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του στόχου Έξυπνη Ανάπτυξη» τιμή στόχο 70% το 2025, που σημαίνει σχεδόν καθολική ψηφιοποίηση του δημοσίου.
Η διεθνής πρακτική σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπει παράλληλες ενέργειες ασφαλείας. Ο συνολικός ψηφιακός μετασχηματισμός του δημοσίου συνεπάγεται εξωτερικές συνεργασίες ασφάλειας και back up των δεδομένων σε δύο χώρες κλειδιά με βάση τη στρατηγική συμμαχία και την θωρακισμένη εμπιστοσύνη. Ωστόσο μέχρι να συμβεί αυτή η ενέργεια χρειάζεται πολυεπίπεδη ανάπτυξη συστημάτων ψηφιακής ασφαλείας του δημοσίου έργα τα οποία δεν προβλέπονται.
Ένα ακόμη σημείο αφορά το έργο «Έξυπνες πόλεις» όπου η λογική με την οποία αντιμετωπίζεται είναι ότι για ψηφιακό εξοπλισμό κάποιων πόλεων (συσχέτιση πολύ μεγάλη 3*) αλλά ελάχιστη συσχέτιση με τις κοινωνικές συνέπειες (απλή συσχέτιση 1*). Αποτελεί ξεπερασμένη λογική καθώς οι έξυπνες πόλεις και η ψηφιοποίησή τους συνδέονται πλέον περισσότερο με τις κοινωνικές «συνέπειες» και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.

Στόχος Πράσινη Ανάπτυξη
Ο στόχος σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται να περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα έργα, Ωστόσο μια προσεκτικότερη προσέγγιση αναδεικνύει δύο κινδύνους.
Ο ένας είναι η προμήθεια εξοπλισμού για ΑΠΕ και ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που παγκοσμίως ήδη θεωρείται ξεπερασμένος.

Υπάρχουν καινοτόμες παραγωγές που δεν έχουν καμία σχέση με τις ευρέως διαδεδομένες σήμερα. Για παράδειγμα η εξέλιξη της νανοτεχνολογίας έχει οδηγήσει στην παραγωγή «πάνελ» πολύ πιο ισχυρά και αποδοτικά που μπορεί απλώς να επικολληθούν στην υάλινη επιφάνεια παραθύρων και να χρησιμεύουν επίσης ως σκίαστρα.
Η Ελλάδα δεν πρέπει να γίνει αποθήκη του στοκ ξένων πεπερασμένων τεχνολογικά εφαρμογών.
Ο δεύτερος αφορά την αντιμετώπιση του τεράστιου θέματος της κυκλικής οικονομίας. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ για να φτάσει στο απόλυτο θα έπρεπε να σκαφτεί όλη η γη για να γίνει εξόρυξη των απαραίτητων πρώτων υλών στην κατασκευή μηχανημάτων και μπαταριών ΑΠΕ. Αντί δηλαδή να προστατευθεί η υφήλιος θα οδηγηθεί σε εξόντωση στην ακραία εφαρμογή παραγωγής ενέργειας αποκλειστικά από ΑΠΕ.
Αυτός ο περιορισμός ανεβάζει την αξία της κυκλικής οικονομίας σε πρώτη προτεραιότητα εξοικονόμησης ενέργειας και αειφόρας ανάπτυξης.
Ωστόσο στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του αναπτυξιακού στόχου Πράσινη Ανάπτυξη» η τιμή στόχος είναι μόλις 5 το 2025, λιγότερο από το μισό της τιμής σύγκρισης που είναι 11. Το χειρότερο δε, είναι ότι εκλαμβάνεται ως απλή ανακύκλωση υλικών «Ποσοστό ανακτηθέντων υλικών ως ποσοστό της συνολικής χρήσης υλικών» Αυτή η ξεπερασμένη αντίληψη οδηγεί σε αναίρεση της επίτευξης των στόχων συνολικά για Πράσινη Ανάπτυξη στη χώρα. Η κυκλική οικονομία αφορά σειρά ενεργειών που ξεκινούν από την ανακύκλωση και φτάνουν στην παραγωγή υλικών από ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες ώστε η τελική κυκλικότητα να είναι πλήρης.

Αλλά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στο ΕΠΑ για ολική παραγωγή υλικών από πρώτες ύλες που μπορούν να ανακυκλωθούν.
Στον ίδιο άξονα η τιμή στόχος <10% είναι απαράδεκτα χαμηλή γιατί η συντηρητική πολιτική αναιρεί και δεν εφαρμόζει σημαντικά εργαλεία όπως τις ενεργειακές κοινότητες.

Στόχος Κοινωνική Ανάπτυξη
Στόχος στον οποίο εμφανίζεται πληθώρα (14) ενδεικτικών έργων. Ωστόσο στην τομεακή κατανομή του προϋπολογισμού των πόρων του ΕΠΑ διατίθεται μόλις το 1,5% του προϋπολογισμού, ποσό 150εκ για πέντε έτη στο Υπουργείο Υγείας.
Είναι προφανής και πάλι η εσωτερική αντίθεση και αναίρεση στην πράξη των στόχων που τίθενται.
Είναι και πάλι η κυριαρχία της συντηρητικής πολιτικής αντίληψης που γυρίζει την πλάτη σε χρήσιμα και έξυπνα εργαλεία που όμως έχουν ως βάση τη συλλογική κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Η κοινωνική οικονομία αγνοείται ολοκληρωτικά στο πενταετές σχέδιο ανάπτυξης που έθεσε σε διαβούλευση η κυβέρνηση.
Σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη η ατζέντα της κοινωνικής οικονομίας θεωρείται αναγκαία συνθήκη για την Τοπική Ανάπτυξη και την ενίσχυση των θεσμών κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Στην Ελλάδα υπάρχει προφανής υστέρηση. Κατά αυτό τον τρόπο στερείται τα οφέλη που προκύπτουν από την ανάπτυξή της. Και συγκεκριμένα, την διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής που θα μπορούσε να υπάρξει με μειωμένο κόστος τοπικά και περιφερειακά, την αξιοποίηση των ανενεργών πόρων που λιμνάζουν, την ενίσχυση της απασχόλησης, την συμπληρωματικότητα στους θεσμούς αλληλεγγύης.
Η κοινωνική οικονομία είναι αναγκαία συνθήκη για την Ανάπτυξη γιατί αναλαμβάνει ενέργειες για τις οποίες δεν είναι συμφέρουσες ή δεν μπορεί να αναλάβει ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας.

Η αξιοποίηση των ανενεργών πόρων που λιμνάζουν, είναι η υλική βάση των παγίων για την ενίσχυση των κοινωνικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών.
Οι ενεργειακές κοινότητες που είναι παραγωγικοί και καταναλωτικοί συνεταιρισμοί ηλεκτρικής ενέργειας, το ίδιο και οι συνεταιρισμοί κυκλικής οικονομίας, δείχνουν το δρόμο, πως μια τοπική κοινότητα μπορεί να έχει οφέλη από την εξοικονόμηση.
Στον τομέα υγείας επίσης μπορούν να αναπτυχθούν υπηρεσίες πρόληψης και μετανοσοκομιακής φροντίδας από αντίστοιχες συνεταιριστικές οργανώσεις αρκεί να δοθούν τα βασικά εφόδια.
Για όλους αυτούς τους λόγους η κοινωνική οικονομία θα είναι η μεγαλύτερη κοινωνική καινοτομία στην οργάνωση παραγωγικών και εργασιακών σχέσεων.
Σχετικά με την αξιοποίηση των ανενεργών πόρων σε κάθε περιοχή της χώρας, σε κάθε πόλη και αγροτική περιοχή υπάρχουν αναξιοποίητοι πόροι (σχολάζουσες γαίες, αναξιοποίητα κτίρια δημόσια και ιδιωτικά) και από την άλλη πλευρά μεγάλες ανάγκες για κοινωνικές υπηρεσίες και υψηλή ανεργία στους νέους.
Υπάρχουν δηλαδή, σε μεγάλη έκταση ανενεργοί υλικοί και ανθρώπινοι πόροι τους οποίους η ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν έχει ενδιαφέρον να αναπτύξει ενώ, εκ των πραγμάτων και το δημόσιο δεν μπορεί να αξιοποιήσει.
Στην εποχή της ρομποτικής επανάστασης, υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες κοινωνικής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας που δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο από τα επιδόματα του Κράτους.
Ωστόσο παρατηρείται ότι οι χρηματικοί πόροι που προέρχονται από την Ε.Ε και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο (Ε.Κ.Τ.) με προορισμό την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας μεταφέρονται κατά παρέκκλιση σε άλλους τομείς. Αυτή η «παραβατικότητα» δεν αντιμετωπίζεται με το νέο ΕΠΑ.

Στόχος Ανάπτυξη Υποδομών
Το νέο υπόδειγμα παραγωγής στη χώρα μας θα έπρεπε να στηρίζεται σε διπλή αναβάθμιση των υποδομών της χώρας.
Οι μεταφορές κυρίως εμπορικές είναι βασικό στοιχείο επιβίωσης σε μακρά περίοδο αποκλεισμού. Είναι ταυτόχρονα στοιχείο επιβίωσης και ανάπτυξης.
Για την ηπειρωτική Ελλάδα το νέο μοντέλο μεταφορών, εμπορικών τουλάχιστον, πρέπει να στηρίζεται σε ηλεκτροκίνητους σιδηροδρόμους. Η ανάγκη αυτή ενώ αναγνωρίζεται στο κείμενο αναιρείται και πάλι στην πράξη.
Στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του αναπτυξιακού στόχου Ανάπτυξη Υποδομών» το ποσοστό ηλεκτροδοτούμενου σιδηροδρομικού δικτύου προβλέπεται να ανέλθει στο 55% χαμηλή πρόβλεψη που δείχνει ότι κατά βάση το παραγωγικό μοντέλο παραμένει στα ίδια περίπου.
Αλλά η έκπληξη βρίσκεται στο ποσοστό των «σιδηροδρομικών μεταφορών στο σύνολο των εμπορευματικών μεταφορών» Σε αυτό προβλέπεται αύξηση μόλις 15% δηλαδή από το πενιχρότατο 1,8 του 2017 στο επίσης πενιχρότατο ποσοστό τονοχιλιομέτρων εσωτερικών εμπορευματικών μεταφορών 2,07 για το 2025
Για τη νησιωτική Ελλάδα οι μεταφορές είναι ταυτόχρονα στοιχείο επιβίωσης και ανάπτυξης καθώς η νησιωτική Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή αποκλεισμό ορισμένες εποχές του χρόνου.
Δεδομένου ότι είναι ασύμφορη και αδύνατη η επικοινωνία με το κέντρο επιβάλλεται η ανάπτυξη ακτινωτά ήπιου μεταφορικού δικτύου ναυσιπλοΐας μεταξύ των νήσων, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι και ήπιου επιβατικού και τουριστικού περιφερειακού δικτύου πλοίων.
Αντίστοιχα η αποκεντρωμένη λειτουργία τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, κεραίες-κέντρα αναμετάδοσης πρέπει να συνδυασθούν με την τεχνολογία 5G
Ωστόσο καμία πρόβλεψη δεν γίνεται από το ΕΠΑ καθώς δίνεται έμφαση στην κατασκευή λιμενικών υποδομών έργο το οποίο όμως εκλείπει από τον πίνακα των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων.

Στόχος Εξωστρέφεια
Ο στόχος επικεντρώνεται απλά στην προώθηση του τουρισμού με κάποια έμφαση στα μουσεία και τον αρχαιολογικό τουρισμό και στην αύξηση της προώθησης των γεωργικών προϊόντων. Επανάληψη δηλαδή του ίδιου ακριβώς μοντέλου που οδήγησε στην δεσπόζουσα θέση του τουριστικού προϊόντος στην οικονομία της χώρας.
Ο τουρισμός αντιμετωπίζεται και στο νέο παραγωγικό μοντέλο όπως διατείνεται το ΥΠΑΝ ως κυρίαρχη δραστηριότητα γύρω από την οποία δορυφορικά μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες.

Ένα πράγματι νέο παραγωγικό μοντέλο οφείλει να αναπτύξει τους 4-5 άξονες γύρω από τους οποίους θα προκαλείται ώσμωση του τουριστικού προϊόντος.
Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας επιβάλει την ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα με υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα με καινοτόμες πρακτικές βιολογικής καλλιέργειας και επεξεργασίας.
Η αντιστροφή της δεσπόζουσας σχέσης μπορεί να επιτευχθεί με τρόπο ώστε να μη διαταραχθεί η προσφορά του τουριστικού προϊόντος στην Ελληνική οικονομία
Τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα μπορεί να γίνουν πασίγνωστα και να αποτελέσουν επιπρόσθετο πόλο τουριστικής έλξης. Αυτή η στόχευση ή άλλες παρόμοιες θα απεξαρτήσουν την Ελληνική οικονομία από το μονοπώλιο του τουριστικού προϊόντος.
Ο κίνδυνος της επισιτιστικής κρίσης που μπορεί να προκύψει ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης, ή όπως η πρόσφατη υγειονομική κρίση απέδειξε ότι μπορεί να αποτελέσει αποτέλεσμα οποιασδήποτε κρίσης. Την περίοδο του lockdown στην Κρήτη σάπιζαν οι ντομάτες και στη Βόρεια Ελλάδα υπήρχε έλλειψή τους και αισχροκέρδεια. Εξίσου με την ηπειρωτική Ελλάδα αναγκαία είναι μια συνεκτική πολιτική αγροδιατροφικής ανάπτυξης στα νησιά, που θα στοχεύει στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας γεωργικών-αλιευτικών προϊόντων και προϊόντων διατροφής.
Μια αγροδιατροφική πολιτική που θα εξυπηρετεί ταυτόχρονα και τον στόχο του αγροδιατροφικού τουρισμού με επέκταση σε δρόμους οίνου, μεσογειακή διατροφή αλλά και τουριστικής αλιείας. Όλη η δύναμη της καινοτομίας θα μπορούσε για τη χώρα μας να επικεντρωθεί ακριβώς σε αυτό τον στόχο.
Η αγροδιατροφική ανάπτυξη ενσωματώνει την παραγωγή νέων ερευνητικών αποτελεσμάτων, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, καθώς η μεταφορά και εφαρμογή τους στην αγροδιατροφική αλυσίδα, ενισχύει τη δημιουργία δυναμικών επιχειρήσεων για την παραγωγή, τυποποίηση και ανάδειξη εξαιρετικών τοπικών προϊόντων αγροδιατροφής που έχουν ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα με στόχο την εξωστρέφεια και τις διεθνείς αγορές. Προσανατολίζει το ερευνητικό έργο στον αγροδιατροφικό τομέα στις παρακάτω θεματικές περιοχές:

  • Παραγωγή υγιούς και άνοσου πολλαπλασιαστικού υλικού. Βελτίωση ποικιλιών – Παραγωγή υβριδίων.
  • Νέες τεχνολογίες στις καλλιέργειες. Βιολογικές και νέες δυναμικές καλλιέργειες. Αξιοποίηση τοπικών ποικιλιών φυτών και φυλών ζώων. Νέες τεχνολογίες στην παραγωγή ζωοτροφών υψηλής διατροφικής αξίας.
  • Σύγχρονα συστήματα παραγωγής στις καλλιέργειες υπό κάλυψη και στις καλλιέργειες εκτός εδάφους (υδροπονία, αεροπονία, ΝFT, Float System, κλπ.) Τυποποίηση, μεταποίηση, ποιότητα, ασφάλεια, ιχνηλασιμότητα, εφοδιαστικές αλυσίδες στα προϊόντα αγροδιατροφής φυτικής και ζωικής προέλευσης. Νέα προϊόντα θρέψης, λίπανσης, φυτοπροστασίας.
  • Νέες τεχνολογίες και εφαρμογές βιοτεχνολογίας στην παραγωγή προϊόντων αγροδιατροφής (π.χ. τελικά προϊόντα, οίνος, superfoods, βιολειτουργικά τρόφιμα, βιοδραστικές ουσίες).
  • Σύγχρονος εξοπλισμός αγροδιατροφικών μονάδων και θερμοκηπίων. Χρήση νέων υλικών. Αξιοποίηση γεωργικών αποβλήτων.
    Το ΕΠΑ 2021-2025 δεν έχει την παραμικρή πρόβλεψη για τον αγροδιατροφικό τομέα. Η δε κατανομή για το τομεακό έργο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι μόλις 28 εκ. για πέντε χρόνια, δηλαδή το 0,28% του συνόλου του ΕΠΑ
    Το ΕΠΑ 2021-2025 διατηρεί την ίδια διανεμητική λογική και στο θέμα του προβλεπόμενου αποθεματικού των 750 εκ.
    Το θέμα των κρίσεων γίνεται ένα ακόμη πεδίο εκμετάλλευσης και πελατειακών χειρισμών.
    Το μεγάλο αποθεματικό των 750 εκ. που προβλέπεται στο ΕΠΑ υπό το Υπουργείο Ανάπτυξης εάν δεν υπάρξει κρίση μεγάλων διαστάσεων στον ενδιάμεσο χρόνο μπορεί να αναδιανεμηθεί κατά το δοκούν. Προβλέπεται δηλαδή αποθεματικό 750 εκ, θεωρητικά ετησίως 150 εκ, για περιπτώσεις κρίσεων χωρίς διευκρίνηση για την κατανομή του, σε περίπτωση μη έκτακτης αξιοποίησης.
    Ωστόσο δεδομένου ότι δεν γνωρίζουμε την ακριβή περιοδικότητα των κρίσεων παρά μόνον ότι αργά ή γρήγορα σίγουρα θα συμβεί, η ορθή αντιμετώπιση είναι το αποθεματικό σταδιακά και όσο δεν προκύπτει κρίση να χρηματοδοτεί ενέργειες πρόληψης της κρίσης.
    Για παράδειγμα στο θέμα της κλιματικής κρίσης υπάρχουν δύο δεδομένα τα οποία συμβαίνουν ή αναπόφευκτα θα συμβούν.

    Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η κρίση υδατικών πόρων συμπεριλαμβανομένης της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Οι υποδομές της χώρας εκτός του ότι οι περισσότερες είναι απαρχαιωμένες, είναι σίγουρο ότι δεν είχαν γίνει με προδιαγραφές ανθεκτικότητας σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
    Επίσης η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα μετατρέψει πολλές παράκτιες περιοχές σε λιμνοθάλασσες, τα νέα λιμενικά έργα που προβλέπονται στον στόχο των Υποδομών, σε ελάχιστο χρόνο μπορεί να είναι εκτός προδιαγραφών των συνθηκών που θα προκύψουν.
    Οι υδροφόροι ορίζοντες σε Κρήτη, Θεσσαλία, Μακεδονία μπορεί να μετεξελιχθούν σε καταστροφικές υφάλμυρες υπόγειες λίμνες.
    Η πρόβλεψη επομένως ενός ποσού ως αποθεματικού χωρίς τη δέσμευση για την αξιοποίησή του σε ανάλογες ενέργειες πρόβλεψης κρίσεων σε περίπτωση μη απορρόφησης, καταλήγει να είναι αποθεματικό ρουσφετολογικού, πελατειακού χαρακτήρα ή στην καλύτερη περίπτωση αποθεματικό για μαύρες κυβερνητικές τρύπες.
    ΑΜΥΝΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
    Οι στόχοι που τελικώς περιγράφονται στο ΕΠΑ αγνοούν επίσης την αντιμετώπιση του γεωπολιτικού κενού στην Ανατολική Μεσόγειο.
    Στην καλύτερη περίπτωση αγνοούν τις αμυντικές ανάγκες που θα προκύψουν για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεδομένου ότι σύντομα θα υποχρεωθεί σε ανάληψη ευθυνών άμυνας.
    Οι επιλογές ανάπτυξης αμυντικού υλικού θα καθιστούν τις κρίσεις λιγότερο επικίνδυνες και οι γενικότερες αμυντικές ανάγκες είτε μιας σε βάθος ενοποίησης της Ε.Ε. είτε μιας εθνικής άμυνας χωρίς την Ευρωπαϊκή Αμυντική διάσταση θα προκύψουν συντόμως. Το ΕΠΑ αγνοεί και αυτή την παράμετρο.
    ΕΠΑ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΑΠΟ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ
    Η ειρωνεία της ελαφρότητας με την οποία αντιμετωπίζεται το ΕΠΑ 2021-2015 βρίσκεται στις σελίδες 48-49 όπου αναφέρει: «Η επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χώρας απαιτεί τη συντονισμένη κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων, που περιλαμβάνουν ενδεικτικά, εκτός από το ΕΠΑ, έργα που χρηματοδοτούνται από τους δημόσιους πόρους των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, νομοθετικές και οργανωτικές παρεμβάσεις στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και ευρύτερα της οικονομίας, αλλά και ιδιωτικές επενδύσεις. Επομένως, η αξιολόγηση της υλοποίησης του ΕΠΑ δεν θα πρέπει να βασιστεί αποκλειστικά στη σύγκριση της τιμής στόχου με την πραγματική τιμή του δείκτη. Το ζητούμενο σε μια ενδιάμεση ή τελική αξιολόγηση προόδου θα είναι να εξεταστεί, σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο, οι επιμέρους παρεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί έχουν συμβάλει στην κατεύθυνση επίτευξης των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων.» Με λίγα λόγια κανένας στόχος, καμιά τιμή στόχος δεν είναι δεσμευτική και απόλυτη, είναι απλά μια κατεύθυνση. Στην ουσία δεν υπάρχει πραγματική στοχοθέτηση ούτε μετρήσιμα μεγέθη που θα πρέπει να υλοποιηθούν και φυσικά οι αρμόδιοι να απολογηθούν.

Με αυτές τις παρατηρήσεις είναι προφανές ότι το κείμενο του ΕΠΑ προς διαβούλευση είναι γραμμένο για να ακούσει ο καθένας αυτά που θέλει, να ικανοποιήσει όλες σχεδόν τις ανησυχίες αλλά ως προς το αποτέλεσμα είναι ένα δημαγωγικό κείμενο που παραμένει σε αναχρονιστικές πρακτικές και λογικές κομματικής εξυπηρέτησης.
Είναι μια συρραφή κειμένων που εντοπίζει πληγές για να τις κουκουλώσει στη συνέχεια και να τις αφήσει να κακοφορμίσουν.
Η τακτική να συμπεριληφθούν υπέρμετρα πολλοί για την αντοχή χρηματοδότησης στόχοι χωρίς ουσιαστική ποσοτικοποιημένη κατανομή των έργων κάθε στόχου είναι η τακτική όλα μέσα σε ένα χαοτικό κυκεώνα όμορφων λόγων και επισημάνσεων είναι η επαλήθευση της αναποτελεσματικότητας, της οπισθοδρομικής προσέγγισης, είναι ένας αντιαναπτυξιακός νόμος, που εκφράζει με συνέπεια την πολιτική της συντήρησης.

200 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ: ΤΡΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ 3) ΠΟΤΕ ΜΗ ΒΑΣΙΣΤΕΙΣ ΣΕ ΞΕΝΑ ΦΤΕΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΤΑΞΕΙΣ

Το σημαντικότερο δίδαγμα της επανάστασης έχει λησμονηθεί τόσο που δεν αναφέρεται σε καμιά επίσημη δήλωση! Η ενότητα προφανώς είναι βασικό συστατικό. Είναι συνακόλουθο κάθε εγχειρήματος που πρέπει να επιτύχει. Αλλά πριν από την ενότητα προϋπόθεση είναι να πετάξεις στο όνειρο με δικά σου φτερά!

Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες αποδείξεις ότι ο αγώνας ενός λαού πρέπει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις. Όλα τα άλλα έπονται! Τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν σε αυτό το δίδαγμα, δίδαγμα που οι Έλληνες πλήρωσαν ακριβά για να το μάθουν, βασίζονται στην κλασσική διαίρεσή τους στο Αγγλικό, Ρωσικό και Γαλλικό κόμμα. Πίστεψαν πολλές φορές ότι οι τρεις μεγάλες δυνάμεις μόνο αυτές μπορούν να τους απελευθερώσουν. Όταν βασίστηκαν στις δικές τους δυνάμεις μόνο τότε κατάφεραν να κάνουν το βασικό μεγάλο βήμα που στη συνέχεια η ιστορία τους αντάμειψε έστω και με την υστέρων επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων. Τα γεγονότα που οδήγησαν στην Φιλική Εταιρεία και το αυτοδύναμο εγχείρημα των Ελλήνων επιγραμματικά είναι τα παρακάτω:

Ρωσία: Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας γίνονταν κατά καιρούς προσπάθειες από ελληνορθόδοξες προσωπικότητες για προσέλκυση βοήθειας από τη Ρωσία ώστε να ελευθερώσει τους Χριστιανούς. Μια από τις πρώτες επαφές ήταν το 1649 από τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Παΐσιο και έκτοτε πολλοί ιερωμένοι και έμποροι καλούσαν τον Τσάρο Αλέξιο να πολεμήσει υπέρ των Ελλήνων.

Επί Τσάρου Μεγάλου Πέτρου Α΄, συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη δημιουργίας στόλου και η έξοδος της Ρωσίας στη Μαύρη θάλασσα και στη συνέχεια στη Μεσόγειο όπως αυτό διαφάνηκε στη περίφημη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, που αποτέλεσε σταθμό στα δρώμενα της Μεσογείου και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Δημιουργός του ανύπαρκτου μέχρι τότε τσαρικού στόλου ήταν ο ελληνικής καταγωγής Ιβάν Μπότσης. Οι Έλληνες άρχισαν να προσβλέπουν στην ομόθρησκη αυτή δύναμη αναπτύσσοντας έτσι ένα φιλορωσισμό. Το φιλορωσισμό εκείνο ενίσχυσαν ακόμα προφητείες και θρύλοι για την λυτρωτική επέμβαση από ένα ομόθρησκο κράτος, που έβρισκαν πρόσφορο έδαφος και συγκινούσαν όλες τις κοινωνικές τάξεις. Προφητείες που επαναλαμβάνονται μέχρι σήμερα για το «ξανθό γένος»

Επί βασιλείας της Τσαρίνας Άννας, στη δεκαετία 1730-1740, ο διάσημος στρατάρχης Μιούνιχ ή Μύνιχ προέτρεψε τους ομόδοξους λαούς της Βαλκανικής σε εξέγερση, δρώντας επικουρικά για τους Ρώσους ως αντιπερισπασμός για τους Τούρκους. Το σχέδιο Μύνιχ αποτέλεσε στη συνέχεια δόγμα για τους μετέπειτα ηγεμόνες της Ρωσίας, ιδίως από την Αικατερίνη Β’, που βρισκόταν σε πόλεμο με την Υψηλή Πύλη από τον Ιανουάριο του 1769 προβάλλοντας ως επιχείρημα την προστασία των ομόδοξών της χριστιανών, πολιτική που ακολούθησε έντονα αργότερα και ο Τσάρος Αλέξανδρος Α’ της Ρωσίας.

Όταν εξερράγη ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος στις 30 Σεπτεμβρίου 1768, η Αικατερίνη Β’ επiχείρησε να εξεγείρει τους χριστιανούς των Βαλκανίων δίνοντας στον πόλεμο το χαρακτήρα σταυροφορίας κατά του ισλαμισμού. Είχε ήδη στείλει λίγους μήνες πριν τους αδελφούς Ορλώφ στη Βενετία από όπου ξεκίνησαν τον συντονισμό.

Μέχρι το 1770 οι εξεγέρσεις των Ελλήνων στην Πελοπόννησο πήραν διαστάσεις. Ο Ελληνικός στόλος έπλεε ήδη στο Αιγαίο έφθασε στα Δαρδανέλια αλλά τα οχυρωματικά έργα που κατασκεύασαν οι Γάλλοι εμπόδισαν την είσοδο. Τελικά το 1774 με τη συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή οι Ρώσοι αποχώρησαν και οι Έλληνες εγκαταλειμμένοι αντιστάθηκαν μέχρι το 1780 εν τέλει ηττήθηκαν και σφαγιάστηκαν.

Γαλλία: Οι Έλληνες, μετά την τραγική αποτυχία της αποστολής του Ορλώφ, με δυσκολία πίστευαν σε υποσχέσεις ξένων για την απελευθέρωσή τους. Αλλά ο Βοναπάρτης είχε φανεί στον ορίζοντα σαν φαινόμενο, σαν ο καλός άγγελος που φέρνει την ελευθερία στους καταπιεσμένους. Γι’ αυτό, παρά την πικρή πείρα του παρελθόντος, στους Έλληνες που στέναζαν κάτω από τη σκλαβιά εμφανίστηκε μια ενδόμυχη ελπίδα και περίμεναν από τον Κορσικανό στρατηλάτη την πραγματοποίηση του προαιώνιου πόθου τους, καθώς τον θεωρούσαν σαν το μελλοντικό απελευθερωτή τους.

Ο Αδαμάντιος Κοραής, εκδίδει το 1801 το «Πολεμικό Σάλπισμα», για τους Έλληνες εθελοντές που υπηρετούσαν στη στρατιά του Βοναπάρτη και για όλο τον Ελληνισμό. Κύρια προσπάθειά του, γράφοντας το έργο αυτό, ήταν να πετύχει μια Γαλλοελληνική συμμαχία στην Ανατολή. Αλλά το εγχείρημα εγκαταλείφθηκε άδοξα όταν απέτυχε η εκστρατεία της Αιγύπτου.

Ο Ρήγας Φεραίος απευθύνθηκε επίσης στον Ναπολέοντα να παρακαλέσει «τη γενναία και ισχυρή Γαλλία να ελευθερώσει την κλασική αυτή χώρα» και οι Έλληνες είχαν λάβει από τον Βοναπάρτη ενθαρρυντικές απαντήσεις.

Ωστόσο ο Ναπολέων σε κάθε διαπραγμάτευση με τους Ρώσους για πιθανό διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας απέρριπτε το ενδεχόμενο η Κωνσταντινούπολη να πέσει στα χέρια της Ρωσίας και προτιμούσε να παραμείνει η Οθωμανική αυτοκρατορία ως έχει.

Σε γενικές γραμμές ο Ναπολέων, εάν είχε πραγματικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα περισσότερο γιατί ήθελε να μείνει στην ιστορία ως νέος Μέγας Αλέξανδρος, όσο πιο πολύ ανυψωνόταν και δοξαζόταν τόσο πιο πολύ ξεχνούσε την Ελλάδα και το Ανατολικό ζήτημα.

Αγγλία: Ιδιαίτερα για τους Άγγλους, μια ανεξάρτητη Ελλάδα, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε τεράστια ναυτική δύναμη ανταγωνιστική της δικής τους ναυτικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο, ήταν καθαρή απειλή για τα οικονομικά τους συμφέροντα. Κάθε τους προσπάθεια ήταν να ελέγξουν από μέσα τις κινήσεις των Ελλήνων.

Μια κίνηση αντίστοιχη με αυτή της Φιλικής Εταιρείας, είχε ξεκινήσει στην Αθήνα, το 1813. Ιδρύθηκε τότε η «Φιλόμουσος Εταιρεία», με κεντρικό σκοπό την καλλιέργεια του ελληνικού πνεύματος των νέων, την έκδοση βιβλίων, τη βοήθεια φτωχών σπουδαστών κ.λπ. Ήταν οργάνωση που είχε το βλέμμα της στην Αγγλία και ίσως ήταν ένας από τους λόγους που η οργάνωση ποτέ δεν μπόρεσε να αποκτήσει σοβαρές διαστάσεις.

Η Αγγλία ήταν τόσο προσηλωμένη στη διατήρηση της ακεραιότητας του Οθωμανικού κράτους που ακόμη και όταν κάτω από την πίεση των αλλεπάλληλων νικών του Ιμπραήμ, η υπό τον Μαυροκορδάτο Ελληνική κυβέρνηση ζήτησε να γίνει προτεκτοράτο της Αγγλίας, απέρριψε την πρόταση. Το κείμενο εκείνης της πράξης υποτέλειας, συγκέντρωσε τις υπογραφές σχεδόν όλων, με λίγες εξαιρέσεις, των πολιτικών, στρατιωτικών και ναυτικών αρχηγών. Σε διάστημα μιας εβδομάδας η αίτηση προστασίας ή «Πράξις Υποταγής» (Act of Submission) είχε εγκριθεί και από το Βουλευτικό και από το Νομοτελεστικό (1 Αυγούστου 1825). Το πρωτότυπο έγγραφο της «Πράξεως» είχε γραφεί στην αγγλική γλώσσα και στη συνέχεια μεταφράστηκε στα ελληνικά. Η Αγγλία το απέρριψε, ωστόσο ήδη έλεγχε τις ισχυρότερες πολιτικές δυνάμεις των επαναστατημένων Ελλήνων.

Όπως έχουμε επισημάνει, τα δύο πρώτα χρόνια του αγώνα η ευρωπαϊκή απολυταρχία καταδίκασε την ελληνική επανάσταση και στη βάση των αποφάσεων των δύο Συνεδρίων (Λάυμπαχ/Λουμπιάνα – Βερόνα) συνεργάστηκε ανοικτά, βάρβαρα και απροσχημάτιστα με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι ναυτικές δυνάμεις Αγγλίας-Γαλλίας- Αυστρίας μετέφεραν εφόδια και έσπαγαν τους αποκλεισμούς των Ελλήνων στα πολιορκημένα κάστρα, οι πρόξενοί τους είχαν τεθεί στην υπηρεσία της Υψηλής Πύλης με αποστολή να συλλέγουν πληροφορίες υπέρ των Τούρκων.

Ο αρμοστής των Επτανήσων Maitland έδινε καταφύγιο στα τούρκικα καράβια και δεν δεχόταν τους πληγωμένους Έλληνες, τους αμάχους και τα γυναικόπαιδα που ζητούσαν καταφύγιο στα Επτάνησα. Τα αυστριακά καράβια είχαν αναλάβει τις μεταφορές του τούρκικου στρατού και των εφοδίων. Ως το 1826 οι Έλληνες είχαν χτυπήσει πάνω από 100 αυστριακά πλοία.

Ο αγώνας επέτυχε μόνον όταν οι μεγάλες δυνάμεις αντιλήφθηκαν ότι οι Έλληνες δημιούργησαν ένα τετελεσμένο μια νέας ισορροπίας στην περιοχή.

Η Ελληνική Επανάσταση το 1821 πέτυχε καθώς υπήρξε σημαντική δημογραφική εξάπλωση των Ελλήνων εκείνη την περίοδο, πίστη στις δικές τους και μόνο δυνάμεις, πνευματική προετοιμασία και πάνδημη αφοσίωση στον εθνικό στόχο, αποτέλεσμα των άοκνων προετοιμασιών της Φιλικής Εταιρείας.

Από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και μετά είχαν λάβει χώρα αδιαλείπτως αναρίθμητες απόπειρες απελευθέρωσης. Η τελέσφορος διεξαγωγή του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα έστω και τμηματική, και ανολοκλήρωτη ήταν το αποτέλεσμα πλειάδας παραγόντων ισχυρότεροι εκ των οποίων ήταν ο συνδυασμός του συντονισμού και της δικτύωσης μέσω της Φιλικής Εταιρείας με την πίστη στις δικές τους δυνάμεις.

Το σύγχρονο ελληνικό κράτος βρίσκεται σε κατάσταση δημογραφικής απίσχνασης, αντιμετωπίζει μία παραδοσιακή απειλή ασφάλειας εξ Ανατολών-την νέο-οθωμανική Τουρκία, ενώ αποτελεί ταυτόχρονα τον αποδέκτη πολλαπλών απειλών ασύμμετρης υφής.

Σε στρατηγικό επίπεδο, απουσιάζει η εγρήγορση που κινεί ένα συλλογικό υποκείμενο προς τα εμπρός. Απουσιάζει η διεκδικητική διάθεση για τα εθνικά δίκαια. Η κυρίαρχη κουλτούρα πολιτικής στρατηγικής προσιδιάζει σε μικρό κρατίδιο, κράτος υποτελές, το οποίο εναποθέτει τις ελπίδες του για επιβίωση στις μεγάλες δυνάμεις. Προφανώς είναι αυτές που ενδεχομένως να συνεισφέρουν στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά μόνον όταν αντιληφθούν ότι οι Έλληνες έχουν την στρατηγική, τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα να ηγηθούν σε αγώνες που διαμορφώνουν νέες ισορροπίες.

Ένα επιπρόσθετο δίδαγμα που προκύπτει από την Ελληνική Επανάσταση αφορά την στοχοθεσία και στοχοπροσήλωση στο εθνικό επίπεδο. Οι υπόδουλοι Έλληνες γνώριζαν το διακύβευμα, έδωσαν τα πάντα για την επίτευξη του εθνικού στόχου, αρχικά ενωμένοι και αποφασισμένοι. Όταν παρέκκλιναν του στόχου εξαιτίας των εσωτερικών διχασμών μετά τα δύο πρώτα επιτυχή χρόνια, η Επανάσταση κινδύνευσε με ολοκληρωτική αποτυχία.

Στο σύγχρονο ελληνικό κράτος απουσιάζει ο στρατηγικός σχεδιασμός, δεν υπάρχει καν η ιεράρχηση των εθνικών συμφερόντων γεγονός ανεξήγητο για ένα κράτος που συγκαταλέγεται μεταξύ των κρατών στρατηγικής σημασίας σε περιφερειακό επίπεδο. Παράλληλα στην χώρα ευδοκιμεί μια κουλτούρα διχασμού κυρίως στο πλαίσιο των ελίτ, που αποπροσανατολίζει δημιουργώντας συνθήκες υιοθέτησης ανερμάτιστων πολιτικών.

Μία από τις επίσης πολύ σημαντικές πτυχές της Επανάστασης του 1821 που πρέπει να αποτελέσει φάρο για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής στρατηγικής αποτροπής έναντι της αναθεωρητικής Τουρκίας έγκειται στην αντιμετώπιση της ασυμμετρίας ισχύος μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών, του υπόδουλου Ελληνισμού και της αχανούς Οθωμανικής αυτοκρατορίας που εκτεινόταν ως τον Περσικό Κόλπο.

Σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, η Ελλάδα επιβάλλεται να θέσει τις προϋποθέσεις ανάδειξης των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων και να αποτελέσει πόλο έλξης για τις νεότερες και τις μελλοντικές γενιές όπως το οραματίστηκαν οι ηρωικοί, ένδοξοι πρόγονοί μας το 1821.

1821: ΤΡΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ 2) ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΡΩΓΜΕΣ ΣΤΑ ΔΙΠΟΛΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ

Στο δεύτερο μέρος είναι απαραίτητο να κάνουμε περιήγηση της ιστορίας της επανάστασης μέσα από μια διαφορετική οπτική. Την ιστορία των αντιθέσεων και των διεθνών συγκρούσεων.

Τα δίπολα των συγκρούσεων της εποχής είχαν διαμορφωθεί σε τρία επίπεδα. Το γενικό ταξικό, το εξωτερικό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων και το εσωτερικό στις δυνάμεις.

Μετά την ήττα των Γάλλων στο Βατερλό (Βέλγιο, 1815) οι νικητές συγκάλεσαν το Συνέδριο της Βιέννης (1814-15) με κύριο στόχο την ανασυγκρότηση της απολυταρχίας, την επαναχάραξη των συνόρων ώστε να εξασφαλίζεται μία βιώσιμη ισορροπία ανάμεσα στις μεγάλες αυτοκρατορίες και βέβαια την καταδίωξη και καταστολή των επαναστατικών-φιλελεύθερων ιδεών. Ρωσία, Αυστρία και Πρωσία, ίδρυσαν το Νοέμβρη του 1815 την Ιερά Συμμαχία.

Ωστόσο οι αλλαγές στις παραγωγικές δυνάμεις που ήδη είχαν συντελεστεί διαμόρφωσαν νέες παραγωγικές σχέσεις αποτέλεσμα των οποίων ήταν να αναδυθεί η αστική τάξη που αναζητούσε το μερίδιό της στο εποικοδόμημα.

Η αστική τάξη εκφραζόταν μέσα από τις ιδέες του φιλελευθερισμού και διατύπωναν πολιτικά αιτήματα όπως Σύνταγμα, κοινοβουλευτικούς θεσμούς, ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και εθνικές διεκδικήσεις (αρχή των εθνοτήτων).

Οι λαοί της Ευρώπης άρχισαν να αμφισβητούν την απολυταρχία και την Παλινόρθωση που επικρατούσε με το παλιό καθεστώς. Αυτή ήταν η γενική βάση μια νέας ταξικής πραγματικότητας, τροφοδότης όλων των συγκρούσεων.

Τα έτη 1820-1821 ξέσπασαν οργανωμένα επαναστατικά κινήματα:

α) Στην Ισπανία (1820) η Ιερά Συμμαχία την κατάπνιξε στο αίμα. Η ισπανική επανάσταση πυροδότησε σειρά απελευθερωτικών κινημάτων στη Νότια Αμερική (Σιμόν Μπολιβάρ Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν).

β) Στην Ιταλία (1820-1821) από τους καρμπονάρους. Η Ιερά Συμμαχία την κατέστειλε.

γ) Στην Ελλάδα (1821) το πρώτο επαναστατικό κίνημα του 19ου αιώνα που κατάφερε να δημιουργήσει ελεύθερο ανεξάρτητο κράτος. Ήταν η μοναδική φορά που η Ιερά Συμμαχία χάριν και στις ενέργειες του Ιωάννη Καποδίστρια δεν αποφάσισε να στείλει στρατό αλλά καταδίκασε απερίφραστα τον ξεσηκωμό και άφησε στους Οθωμανούς να καταπνίξουν την επανάσταση.

Μέχρι εκείνη την ώρα δεν υπήρξε καμιά ρωγμή προερχόμενη από τους ανταγωνισμούς μεταξύ των αυτοκρατοριών. Ωστόσο υπήρξε μια πρώτη εσωτερική ρωγμή που προήλθε από την ανάγκη των Τσάρων να δηλώνουν φύλακες της ορθοδοξίας και των Χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και από την άλλη να είναι απολύτως συντεταγμένοι με την Υψηλή Πύλη. Για το φαίνεσθαι χρησιμοποιούσαν υπόδουλους Χριστιανούς με εξαιρετικά προσόντα σε υψηλόβαθμες θέσεις από την άλλη είχαν αγαστή συνεργασία με τον Σουλτάνο.

Όταν έφτασαν οι ειδήσεις για την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης έτυχε να συνεδριάζουν τα μέλη της Πενταπλής Συμμαχίας (Ρωσία, Αυστρία, Γαλλία, Αγγλία και Πρωσσία). Επικράτησε έκπληξη, ανησυχία, οργή και θυμός για τους Έλληνες επαναστάτες. Οι Έλληνες επαναστατώντας βρέθηκαν αντιμέτωποι όχι μόνο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και με τις ευρωπαϊκές απολυταρχίες. Ήταν μια εξέγερση εναντίον όλων.

Μέχρι τότε το Ανατολικό ζήτημα ήταν για τις μεγάλες δυνάμεις ένα αξεδιάλυτο κουβάρι αλληλοσυγκρουόμενων βλέψεων και συμφερόντων. Οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν δημιουργήσει το «δόγμα της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» για να αποφύγουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις για τη διανομή των εδαφών της.

Η ελληνική επανάσταση άνοιγε ξανά το Ανατολικό Ζήτημα.

Οι Άγγλοι ενδιαφέρονταν κυρίως για το προτεκτοράτο τους στο Ιόνιο Πέλαγος, τα Επτάνησα. Υποστήριζαν την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επειδή φοβούνταν την προώθηση των Ρώσων προς τη Μεσόγειο και την αναβίωση της γαλλικής επιρροής στην Ανατολή.

Η Γαλλία μετά την ήττα είχε χάσει όλα τα ερείσματα και προσπαθούσε σταδιακά να επανέλθει ως δύναμη στη Μεσόγειο. Είχε αναλάβει την οργάνωση και τον εξευρωπαϊσμό της Αιγύπτου και του στρατού της σε μια προσπάθεια να ξανακερδίσει την επιρροή της και να δημιουργήσει αντιαγγλικά προγεφυρώματα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Αύστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία και η Πρωσία ήταν αυστηρά προσηλωμένες στη μη αλλαγή συνόρων καθώς κατείχαν εδάφη από διάφορες περιοχές.

Η Ρωσία φοβόταν ότι ένα ελεύθερο ελληνικό κράτος αργά ή γρήγορα θα έπεφτε στα χέρια των Άγγλων και των Γάλλων που ως ναυτικές δυνάμεις κυριαρχούσαν στην Μεσόγειο. Η Ρωσία προτιμούσε στα νότια σύνορα της να υπάρχει μια παρηκμασμένη, αδύναμη και εξαρτημένη Οθωμανική αυτοκρατορία.

Ο Τσάρος Αλέξανδρος. Αποκήρυξε αμέσως την επανάσταση, διέγραψε τον στρατηγό του Αλέξανδρο Υψηλάντη από τους καταλόγους των Ρώσων αξιωματικών και έδωσε την άδεια στους Οθωμανούς να περάσουν στην Μολδοβλαχία και να καταπνίξουν την επανάσταση.

Το δεύτερο μεγάλο εσωτερικό ρήγμα που έμελλε να έχει σημαντικό ρόλο ήταν στην Αγγλία. Η Αγγλία είχε κοινοβουλευτισμό, φιλελεύθερους θεσμούς, διακήρυσσε την αρχή των εθνοτήτων αλλά μέσω της Ιεράς συμμαχίας συστρατευόταν με τον απολυταρχισμό και ερχόταν σε σύγκρουση με εσωτερικές δυνάμεις της αστικής τάξης. Μετά την αυτοκτονία του συντηρητικού Υπουργού Εξωτερικών Κάσλερι τον Αύγουστο του 1822, ο νέος Υπουργός Τζωρτζ Κάνινγκ, μέλος κι αυτός των Συντηρητικών (Torries) άρχισε να διαμορφώνει μια αλλαγή στάσης στην εξωτερική πολιτική της Αγγλίας με τροποποίηση του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι Άγγλοι φοβούμενοι την Ρωσική επιρροή σε μια επανάσταση που έδειχνε να στεριώνει έστησαν ολόκληρο δίκτυο με έδρα τα Επτάνησα και τη ναυτική μοίρα που κινούνταν στο Αιγαίο για συλλογή ειδήσεων και πληροφοριών ώστε να γνωρίζουν τις αδυναμίες, τις συγκρούσεις, τους ανταγωνισμούς, τις διαφορές, τα πάθη, τις σκέψεις και τα σχέδια των πρωταγωνιστών πολιτικών και στρατιωτικών για να διαμορφώνουν με επιτυχία τη μελλοντική στρατηγική τους. Βάσει αυτών το 1823 αναγνώρισαν το Ελληνικό έθνος ως εμπόλεμο και διαχώρισαν τη θέση τους από την Ιερά Συμμαχία. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη εξωτερίκευση της σύγκρουσης συμφερόντων.

Αμέσως μετά, 1823-1824, ο Τσάρος Αλέξανδρος κάνει ρελάνς καταθέτοντας  το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο επίλυσης του Ελληνικού Ζητήματος. Το «Σχέδιο των Τριών Τμημάτων», περιελάμβανε την ίδρυση τριών αυτόνομων ηγεμονιών στον ελλαδικό χώρο. Βάσει του Σχεδίου, ο Σουλτάνος θα διατηρούσε την επικυριαρχία του στις τρεις ηγεμονίες, την οποία θα διασφάλιζε η παρουσία κατά τόπους τουρκικών φρουρών, και θα εισέπραττε έναν ετήσιο φόρο υποτέλειας. Το σχέδιο δεν έγινε δεκτό από τον Σουλτάνο.

Ένα μήνα μετά οι Άγγλοι ανταπάντησαν με το πρώτο δάνειο ύψους 800.000 λιρών, το πραγματικά δανεισθέν ποσόν ανήλθε σε 472.000 λίρες αφού εκδόθηκε στο 59% της οικονομικής τιμής του. Μετά από παρακρατήσεις, ίντριγκες κλπ έφτασαν στην προσωρινή διοίκηση μόνο 298.700 λίρες. Με υποθήκη τις Εθνικές γαίες!

Το δεύτερο αγγλικό δάνειο, το 1825, ήταν ύψους 2.000.000 χρυσές λίρες και έφτασαν στην Ελλάδα μόλις… 232.558 χρυσές λίρες.

Τα δάνεια προφανέστατα χρησιμοποιήθηκαν για να κατοχυρώσουν τη μελλοντική εξάρτηση. Ωστόσο στην πιο κρίσιμη στιγμή έπαιξαν και τον αντίστροφο ρόλο. Ένα μέρος των Άγγλων πολιτικών, καθαρά για οικονομικούς και κερδοσκοπικούς λόγους συντάχθηκε με την πίεση προς τον Σουλτάνο κάνοντας χρήση ακόμη και στρατιωτικών μέσων.

Οι επιτυχίες του Αιγυπτιακού στρατού υπό τον Ιμπραήμ άλλαζαν τις ισορροπίες στο Ανατολικό ζήτημα. Άγγλοι και Ρώσοι θορυβήθηκαν με την πιθανότητα η Γαλλία μέσω της Γάλλο-Αιγυπτιακής συνεργασίας να γίνει κυρίαρχος στην Ανατολική Μεσόγειο. Τούτο γιατί ο Μεχμέτ Αλή Πασάς της Αιγύπτου είχε συμφωνήσει με τον Σουλτάνο ότι νίκη του Ιμπραήμ θα σήμαινε εξόντωση των Ελλήνων, μεταφορά όσων επιβίωναν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου και εγκατάσταση συμπαγούς μουσουλμανικού πληθυσμού Μαμελούκων στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη!

Τότε στις 1 Δεκεμβρίου 1825 ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ πέθανε και τον διαδέχτηκε ο Νικόλαος Α΄ ο οποίος μπροστά στο ενδεχόμενο να χαθεί κάθε επαφή με τη νότιο Βαλκανική, άλλαξε τη στάση της Ρωσίας.

Ρωσία και Αγγλία στις 23 Μαρτίου 1826 υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης για τη δημιουργία ενιαίου ελληνικού κράτους, υποτελούς, στο Σουλτάνο. Ήταν η πράξη με την οποία εξοβελίζονταν η Αυστρία και ο Μέττερνιχ και έμπαινε ταφόπλακα στην Ιερά Συμμαχία.

Αγγλία Ρωσία και Γαλλία δεκαπέντε μήνες μετά, μετέτρεψαν το Πρωτόκολλο σε συνθήκη του Λονδίνου. Σε γενικές γραμμές προέβλεπε να υπάρξει ανακωχή μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων και της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κράτος υποτελές στο Σουλτάνο και μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων.

Άμεση συνέπεια της Συνθήκης ήταν η αποστολή τμημάτων των στόλων των τριών Μεγάλων Δυνάμεων στη Μεσόγειο. Οι οδηγίες που είχε πάρει ο αρχηγός του αγγλικού στόλου στη Μεσόγειο ναύαρχος Κόδριγκτον έλεγαν ξεκάθαρα πως «η ακριβής επιδίωξη των τριών δυνάμεων είναι να παρεμβληθούν σαν ειρηνοποιοί». Δεν ήθελαν στρατιωτική σύγκρουση.

Ο Σουλτάνος βλέποντας τις συγκρούσεις μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων και ενθαρρυμένος από τις επιτυχίες του Ιμπραήμ αρνήθηκε τη Συνθήκη του Λονδίνου και ο Τούρκο-Αιγυπτιακός στόλος στο Ναυαρίνο αρνήθηκε να εφαρμόσει ανακωχή.

Το απρόβλεπτο γεγονός ήταν η υπεροψία λόγω αριθμητικής υπεροχής του στόλου του Ιμπραήμ και την ανεκτικότητα που διαπίστωνε από τις τρεις δυνάμεις. Η δολοφονική επίθεση στην βάρκα που πήγε για διαβουλεύσεις και η επίθεση σε ορισμένα πλοία ήταν το «ατύχημα» που πυροδότησε τη γενίκευση της σύγκρουσης. Ο Τούρκο-Αιγυπτιακός στόλος καταστράφηκε  ολοκληρωτικά.

Στη Γαλλία η Κυβέρνηση χαιρέτισε τη νίκη στο Ναυαρίνο. Βέβαια ο Γαλλικός τύπος χλεύασε το διπλό παιγνίδι των Γάλλων με τους Αιγύπτιους και τους Έλληνες.

Στην Αγγλία απόλυτος διχασμός. Με την αλλαγή της Κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 1828 η ναυμαχία χαρακτηρίστηκε «ατυχές γεγονός» υπό τον φόβο ότι άνοιγε πλέον ο «δρόμος» για κάθοδο της Ρωσίας στη Μεσόγειο καταδικάστηκε ρητά η πολεμική δράση «εναντίον παλαιού συμμάχου» και αποπέμφθηκε ο ναύαρχος Κόδριγκτον.

Για να εκμεταλλευτεί ο καθένας το γεγονός, οι Γάλλοι έστειλαν 14.000 στρατιώτες να αδειάσουν τα φρούρια από τους Τούρκο-Αιγύπτιους και οι Ρώσοι κήρυξαν τον πόλεμο στην αδύναμη πλέον Τουρκία. Έφθασαν 60 χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη και με επέμβαση των άλλων δυνάμεων τρομοκρατημένοι υποχρέωσαν τον Σουλτάνο να υπογράψει τη συνθήκη της Αλεξανδρούπολης. Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο Ελληνικό και ανεξάρτητο κράτος. Με τελική σφραγίδα να μπαίνει «Τελικός Διακανονισμός της Κωνσταντινούπολης» το 1832 ορίζοντας τον Όθωνα μονάρχη της Ελλάδας.

Η εποχή μας είναι εποχή μεγάλων αλλαγών αντίστοιχων της περιόδου της Ελληνικής επανάστασης Οι αλλαγές στην παραγωγική και τεχνολογική βάση των οικονομιών βρίσκεται σε εξέλιξη και προκαλεί τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές.

Σε αυτή την περίοδο των τεκτονικών αλλαγών η Ελλάδα αντί να γίνει καταλύτης όπως το 1821 όταν διέλυσε εμμέσως πλην σαφώς όλες τις προηγούμενες συμφωνίες ακόμη και την ίδια την πανίσχυρη Ιερά Συμμαχία, κινδυνεύει να συντριβεί ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες.

Η Ελλάδα λησμόνησε και το δεύτερο δίδαγμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821. Αντί να δημιουργεί γεγονότα που θα στρέφουν υπέρ της όσες από τις αντιθέσεις των δυνάμεων μπορούν να αξιοποιηθούν, τρέχει πίσω από τα γεγονότα. Αντιθέτως η Τουρκία είναι εκείνη που δημιουργεί γεγονότα, συνήθως στον κατάλληλο χρόνο. Ο μόνος εχθρός της Τουρκίας είναι η αλαζονεία και η κληρονομική τάση αμετροέπειας να ξεπερνάει κατά πολύ τα όριά της. Ότι ακριβώς επιχείρησε στη ναυμαχία του Ναυρίνου.

Τα δίπολα των ανταγωνισμών δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τότε.

Η Ρωσία εξακολουθεί να έχει άριστες στρατηγικές σχέσεις με την Τουρκία από θέση επικυριαρχίας. Το μπλοκ των δυνάμεων στη ζώνη της Μέσης Ανατολής-Ασίας που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο Συρία, Τουρκία, Αζερμπαϊζάν, Ιράν, Πακιστάν βρίσκεται στον έλεγχο της Ρωσο-Τουρκικής στρατηγικής.

Το πιο απλό βήμα για την Ελλάδα θα ήταν η εξασφάλιση συμμαχίας με την Ινδία.

Η συνεργασία με ΗΑΕ, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Ισραήλ θα αποκτούσε πιο σταθερά χαρακτηριστικά και μεγαλύτερη εμβέλεια προσθέτοντας τη συνεργασία με την Ινδία. Με αυτή την κίνηση η Ελλάδα θα μπορούσε να διαταράξει τις αντιθέσεις Ρωσίας-Τουρκίας και να αποκτήσει ένα άλλο επίπεδο διαλόγου με τη Ρωσία.

Το Brexit προκάλεσε μια σοβαρή ανατροπή. Κατέστησε τη Γαλλία τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη και τη μόνη πυρηνική δύναμη της Ευρώπης. Η Γαλλία προφανώς θέλει να αποκαταστήσει την επιρροή της ως εγγυήτρια Ευρωπαϊκή δύναμη στη Μεσόγειο.

Η Ελλάδα αντί να αδράξει την ευκαιρία και να προχωρήσει γρήγορα σε πρωτοβουλίες σύστασης Ευρωπαϊκής Αμυντικής συνεργασίας προσδίδοντας στην Γαλλία τον ρόλο που επιθυμεί αλλά προσθέτοντας και δυνάμεις που έχουν φιλοδοξίες σε αυτό τον τομέα, όπως η Αυστρία, η Ιταλία κ.ά., τρέχει πίσω από τη Γερμανία. Σε πείσμα της ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου μεγάλες αλλαγές έγιναν από συνασπισμό ορισμένων κατά περίπτωση κρατών. Έτσι κάθε πρωτοβουλία που γεννήθηκε από ομάδες κρατών έγινε στη συνέχεια πολιτική της ένωσης.

Η Γερμανία που έχει μετατραπεί σε οικονομικό γίγαντα χάριν της Ευρώπης, υστερεί σημαντικά στον αμυντικό τομέα και προφανώς δεν θα επιτρέψει ποτέ να αναπτυχθεί η άμυνα της Ευρώπης από άλλους. Πρόκειται για ιστορική αντίθεση των ίδιων δυνάμεων που ο κατάλληλος χρόνος αξιοποίησής της υπέρ της Ελλάδας είναι η χρονική περίοδος που διανύουμε.

Τα άτακτα μπρος πίσω της Ελληνικής πολιτικής να κάνει συμφωνία τη μια ημέρα με τη Γαλλία και να κάνει μυστικές συζητήσεις με την Τουρκία υπό την μεσολάβηση της Γερμανίας την επόμενη, καθιστά απολύτως αναξιόπιστη τη χώρα και ατελέσφορη τη στρατηγική της.

Ένα νέο δίπολο αντιθέσεων αποτελεί η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας για την ηγεμονία στη νέα εποχή.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις και οι ταλαντεύσεις των ΗΠΑ ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της Κίνας, με ή χωρίς ισχυρούς συμμάχους, δημιούργησε μεγάλα κενά που αξιοποίησε η Τουρκία.

Η τρέχουσα πολιτική των ΗΠΑ επιδιώκει την ενίσχυση της Ευρώπης αλλά ταυτόχρονα και τη συστράτευσή της, την αλλαγή συσχετισμών στο δρόμο του μεταξιού και τη δημιουργία ενός ακόμη δυνατού πόλου με πρωταγωνιστές το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία. Πρόκειται για τρεις στρατηγικούς πόλους, εφόσον καταφέρει να συσταθεί ο τρίτος εξ αυτών, όπου η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Ωστόσο μέχρι στιγμής φαίνεται να απουσιάζει από κάθε πρωτοβουλία.

Τα παραδείγματα αξιοποίησης αντιθέτων συμφερόντων είναι πάρα πολλά και φυσικά μεταξύ αυτών τα Βαλκάνια. Το δίδαγμα της Ελληνικής επανάστασης, έχει και σε αυτή την περίπτωση ένα και αμετάκλητο συμπέρασμα. Όσο ισχυρή και να φαίνεται μια συμμαχία μπορεί να διαρραγεί και να αποκτηθούν απροσδόκητα οφέλη εάν υπάρξει ο καταλύτης. Ο καταλύτης είναι οι ενέργειες της χώρας που διαρκούν σε χρόνο και σταθερότητα.

Στην σημερινή εποχή η αλλαγή συσχετισμών δεν θα προκύψει από τυχαία γεγονότα όπως ήταν η ναυμαχία του Ναυαρίνου. Ακόμη και εάν συμβούν θα πρέπει να υπάρχει η διάρκεια και η σταθερότητα στις επιδιώξεις της χώρας ως κρίσιμη μάζα που θα προσδώσει ισχύ στην πυροδότηση. Αλίμονο σε εκείνον που επιδεικνύει αποσπασματικότητα και υποχωρητικότητα, έλλειψη στρατηγικής και ηττοπάθεια σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών.

 

 

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ;

Για να δώσουμε την προοδευτική απάντηση για τις πατριωτικές απόψεις στα Εθνικά θέματα πρέπει πρώτα να αποκτήσουμε σφαιρική εικόνα του θέματος. Η γνώση και αντικειμενική προσέγγιση απομακρύνουν από θέσεις εθνικιστικές. λαϊκιστικές, μεταφυσικές, πατριδοκαπηλίας ή εθνοαρνητών διεθνιστών, δήθεν αναρχικών απάτριδων. Το ερώτημα επομένως είναι: ΠΟΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ;

Η Ελληνική κυβέρνηση απέστρεψε το πρόσωπό της από τη συμμαχία με τη Γαλλία και το έστρεψε στη Γερμανία. Η Γερμανία οδηγεί την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις. Με ποιους όρους; Να δούμε αναλυτικά τις κινήσεις.

  1. Μόλις ανακοινώθηκε διάλογος, η Τουρκία έστειλε το Barbaros στην Κυπριακή ΑΟΖ. Προκαλεί δηλαδή διαίρεση/διχοτόμηση στο κοινό ΕλληνοΚυπριακό μέτωπο. Μόνον αυτό; Όχι! Δηλώνει έμπρακτα ότι δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ
  2. Η Ελληνική κυβέρνηση (δηλώσεις υπουργού Εξωτερικών) διατείνεται ότι μόνη διαφορά είναι «η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και οι υπερκείμενες θαλάσσιες ζώνες» Δεν χρησιμοποιεί τον όρο ΑΟΖ! Δίνει έτσι περιθώριο στην Τουρκία να ισχυρίζεται ότι εφόσον δεν υπέγραψε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, η οποία είναι σαφής ότι ΑΟΖ έχουν και τα νησιά, δεν είναι υποχρεωμένη να την σεβαστεί. Παρά το γεγονός ότι από το 2012 η σύμβαση του 1982 έχει καταστεί διεθνώς υποχρεωτική και για εκείνες τις χώρες που δεν την υπέγραψαν.
  3. Είναι διάχυτη η πληροφορία στη διεθνή διπλωματία ότι η Ελληνική κυβέρνηση και η Τουρκία εάν φθάσουν σε συνυποσχετικό για την παραπομπή σε Διεθνές Δικαστήριο η συμφωνημένη διατύπωση που είχε στο παρελθόν γίνει αποδεκτή θα είναι ότι «οι δύο πλευρές συναινούν να επιλυθούν από το Διεθνές Δικαστήριο και όλα τα παρεμπίπτοντα ζητήματα» Ποια είναι τα «παρεμπίπτοντα ζητήματα»; Προφανώς είναι όλο το εύρος των Τουρκικών διεκδικήσεων. Γιατί πάντα μια αόριστη αναφορά δίνει το δικαίωμα σε κάθε πλευρά να την ερμηνεύσει κατά το δοκούν.
  4. Είτε τα θέματα τεθούν στο Διεθνές Δικαστήριο είτε όχι, η Τουρκία, έχει αποσαφηνίσει ότι θα διατηρήσει ακέραιες τις θέσεις της. Διατηρεί τις διεκδικήσεις της, τόσο στην περίπτωση που το Δικαστήριο κρίνει ότι τα ζητήματα που θα θέσει η Άγκυρα ως μη παρεμπίπτοντα δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του και αρνηθεί να γνωμοδοτήσει επί της ουσίας, όσο και στην περίπτωση που δεν συμπεριλαμβάνονται στο συνυποσχετικό.
  5. Ποιο είναι το θέμα που σίγουρα δεν μπορεί να κρίνει το Διεθνές Δικαστήριο; Είναι το θέμα των «γκρίζων ζωνών». Δηλαδή ακόμη και εάν υπάρξει παραπομπή του θέματος της ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο και αποφασισθεί η διευθέτηση της διαφοράς, η Τουρκία θα παραμείνει σε πλήρη επιθετική στάση προς την Ελλάδα αμφισβητώντας και διεκδικώντας με απειλή πολέμου ολόκληρες χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες περιοχές.
  6. Η στρατηγική της Τουρκίας οφείλεται σε οικονομικά κριτήρια που περιλαμβάνουν την «συνεκμετάλλευση» του Αιγαίου; Καλή άποψη για όσους ψάχνουν δικαιολογίες και αντιμετωπίζουν την αλήθεια με υπεκφυγές δουλοπρέπειας. Η Τουρκία επιδιώκει κατ΄αρχήν την τριχοτόμηση του ενιαίου Ελληνικού γεωγραφικού χώρου με άμεσο ορατό στόχο τον τεμαχισμό σε τέσσερις μη εφαπτόμενες γεωγραφικές ενότητες. Η αρχική τριχοτόμηση είναι α) να μην υπάρχει γεωγραφική επαφή Ελλάδας-Κύπρου, β) να αποκτήσει υφαλοκρηπίδα στα δυτικά της αλυσίδας των ελληνικών νησιών Σαμοθράκη-Λήμνος-Λέσβος-Χίος σε όλο το φάσμα των διεθνών υδάτων, (εξού και η απειλή πολέμου για τα 12 μίλια) και με τις «γκρίζες ζώνες» να επεκταθεί σε όλο το Αιγαίο αποκόπτοντας την γεωγραφική συνέχεια του κυρίως Ελλαδικού κορμού και της ηπειρωτικής με τη νησιωτική Ελλάδα. γ) Να μετατρέψει την Θράκη σε ουδέτερη ζώνη Τουρκικού ενδιαφέροντος με μια ανάλογη ενδεχομένως συμφωνία Ζυρίχης καθιστώντας την Τουρκία εγγυήτρια (ενδιαφερόμενη) δύναμη (όπως στην Κύπρο) μόνο που στη θέση της Αγγλίας θα είναι η Γερμανία.
  7. Στις ανωτέρω πολύ γνωστές επιδιώξεις της Τουρκίας προστίθεται και μία ακόμη που ίσως σήμερα φαντάζει υπερβολική, όπως φάνταζαν υπερβολικά όλα τα ανωτέρω μέχρι το 1974, ακόμη και μέχρι το 2018. Ποια; Η μετατροπή της Μακεδονίας σε αμφιλεγόμενη περιοχή. Αλλά αυτό είναι ένα σενάριο που έχει ακόμη πολύ χρόνο μπροστά του μέχρι να ωριμάσει η πράξη των Πρεσπών. Μη ξεχνάμε ότι από το 1959 που υπεγράφη η συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου μέχρι την εισβολή το 1974 όταν φάνηκαν οι πραγματικές επιπτώσεις, πέρασαν 15 χρόνια

Συνοψίζοντας, η στρατηγική της Τουρκίας δεν έχει οικονομικές επιδιώξεις. Όχι ως κυρίαρχη προοπτική. Η στρατηγική της έχει καθαρά γεωπολιτικούς στόχους αλλαγής συνόρων. Η δε βέλτιστη προοπτική της είναι ο τεμαχισμός του ενιαίου Ελληνικού χώρου. Η στρατηγική της Τουρκίας είναι να αμφισβητεί μονίμως τα σύνορα και τις συνθήκες με την Ελλάδα (και όχι μόνον) που σημαίνει όσες συμφωνίες και να υπογράψει η Ελλάδα με την Τουρκία, όσες υποχωρήσεις και να κάνει, η Τουρκία θα εγείρει νέες.

Είναι να ξεκαρδίζεται κανείς όταν ακούει εδώ και χρόνια αβάσιμες προφητείες Ελλήνων περί διαμελισμού της Τουρκίας και στην πραγματικότητα αυτό το σενάριο να υφίσταται για την Ελλάδα χάριν της μεθοδικής Τουρκικής στρατηγικής και της ανεπάρκειας της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, με εξαίρεση πάντα ορισμένες περιόδους διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ.

Ποια είναι η απάντηση της Ελλάδας σε αυτή την στρατηγική; Κατευνασμός; Να προστρέχει στην υποστήριξη της Γερμανίας ή άλλης προστάτιδας δύναμης; Να διαλύει την αμυντική της βιομηχανία; Να αποδυναμώνει την αποτρεπτική της ισχύ; Να διαμορφώνει κουλτούρα εφησυχασμού μη χαλάσουν τη ζαχαρένια τους οι Έλληνες και έχει πολιτικό κόστος; Γιατί αυτό ήταν το μείγμα των μέχρι σήμερα προσεγγίσεων των πολιτικών ηγεσιών και των Ελληνικών κυβερνήσεων με ελάχιστες εξαιρέσεις (Ανδρέας Παπανδρέου, και ορισμένες περιόδους ΠΑΣΟΚ).

Αυτό το αδιέξοδο (παρά τους λεονταρισμούς και ανεξάρτητα από την πολύ σωστή αντιμετώπιση της έμμεσης εισβολής στον Έβρο) μείγμα της εν τω βάθη Ελληνικής πολιτικής παραμένει, όπως φαίνεται από τις κινήσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αναλλοίωτο σε ισχύ στην κυβερνητική διπλωματία και στην ουσία της αντιμετώπισης των Τουρκικών επιδιώξεων.

Η επίμονη άρνηση σύγκλισης συμβουλίου πολιτικών αρχηγών στα εθνικά θέματα τόσο από τον κ. Τσίπρα την προηγούμενη περίοδο όσο και από τον κ. Μητσοτάκη σήμερα, βαθαίνει περισσότερο τα αδιέξοδα της Ελληνικής στρατηγικής και διευκολύνει τους λανθασμένους χειρισμούς, τα αρνητικά αποτελέσματα των οποίων έρχονται πολύ αργότερα δυστυχώς.

Η λύση είναι στρατιωτική, οικονομική ή πολιτική;

Προφανώς οι λύσεις υποχώρησης που δοκιμάσθηκαν μέχρι σήμερα δεν έχουν μέλλον πλην της πλήρους υποταγής.

Ωστόσο η λύση δεν μπορεί να είναι ούτε στρατιωτική, ούτε εξοπλιστικού ανταγωνισμού καθώς τα μεγέθη της Ελλάδας είναι πολύ μικρότερα.

Αλλά και η πολιτική λύση δεν αποδίδει όσο οι “σύμμαχοι” και η Τουρκία καταλαβαίνουν ότι θυσιάζονται τα πάντα για την πρόσκαιρη ευημερία.

Για να ελπίσει η χώρα σε πολιτική αντιμετώπιση της Τουρκικής επιθετικότητας η λύση είναι να αισθανθούν τόσο οι σύμμαχοι όσο και η Τουρκία ότι έχει αποτρεπτική δύναμη και ισχύ στον εξοπλισμό και την οικονομία, βασισμένα σε μια κουλτούρα εγρήγορσης του λαού που ξέρει να επιλέγει σε ποια κατεύθυνση και για ποιον λόγο επενδύει κάθε φορά. 

200 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ. ΤΡΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ 1) Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΗΘΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

Υπάρχουν τρία μεγάλα διδάγματα από την παλιγγενεσία που σήμερα λησμονούμε και έχουμε εγκαταλείψει. Πολύ περιεκτικά προσεγγίζουμε το πρώτο από εκείνα τα διδάγματα συσχετίζοντας με σημερινές πολιτικές.

Η επανάσταση των Ελλήνων του 1821 δεν θα είχε καμία τύχη εάν ήταν στο χέρι των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Ούτε οι δυνάμεις που συμμετείχαν στη ναυμαχία του Ναβαρίνου, με εξαίρεση ίσως τη Γαλλία, είχαν την πρόθεση να συμβάλουν στη δημιουργία Ελληνικού κράτους.

Υπήρξε ωστόσο ένας διεθνής ανεμοστρόβιλος που διέρρηξε τις στρατηγικές της διπλωματίας των ισχυρών. Που ισοπέδωσε τις στρατηγικές των ηγεσιών των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, οι οποίες προέτασσαν τις γεωπολιτικές και οικονομικές τους προτεραιότητες αδιαφορώντας για το δίκαιο και τα ιδανικά. Το πρώτο συνθετικό του «ανεμοστρόβιλου» ήταν ο άνεμος της ηθικής νομιμοποίησης.

Η υποστήριξη των λαών στην Επανάσταση των Ελλήνων υπήρξε σαρωτική σε όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου. Οι όψεις αυτής της υποστήριξης είναι δύο βασικές και μια δευτερεύουσα.

Η μια βασική όψη ήταν οι φιλελεύθερες ιδέες που κατέκλισαν την Ευρώπη εκείνη την περίοδο σε συνδυασμό με την «μυθοποίηση» του αρχαίου ελληνικού πνεύματος που υποστήριξε την αναγέννηση της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι διανοούμενοι είχαν μετατρέψει τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό σε σημείο φιλοσοφικής και επιστημονικής αναφοράς και θεμέλιο κάθε φιλελεύθερης ιδέας.

Η άλλη βασική όψη ήταν ο ηρωισμός των Ελλήνων μαχητών, η αποφασιστικότητα των Ελλήνων σε συνδυασμό με τις θηριωδίες των Τούρκων. Από την μια οι ήρωες Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Κανάρης, Μπουμπουλίνα, Καραϊσκάκης κλπ με κατορθώματα Δαυίδ εναντίον Γολιάθ προκάλεσαν τον θαυμασμό. Από την άλλη τα φρικιαστικά εγκλήματα των Τούρκων οι σφαγές που εξαπέλυσαν στους καταδιωκόμενους Έλληνες από τη Χίο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Κυδωνιές, Κύπρο μέχρι τα Ψαρά, Ζάλογγο, Μεσολόγγι κά καθώς και η καμένη γη που εφάρμοσε ο Ιμπραήμ, διέγειραν τη συμπάθεια για τα δεινά και τη λιμοκτονία των Ελλήνων.

Η δευτερεύουσα όψη είναι το αίσθημα αλληλεγγύης που προκαλούσε και η κοινή θρησκευτική βάση, δηλαδή ο αγώνας Χριστιανών να απελευθερωθούν και να επιβιώσουν έναντι των Μουσουλμάνων.

Το κύμα φιλελληνισμού, δηλαδή της ηθικής νομιμοποίησης του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων στηρίχθηκε σε δύο εργαλεία.

Πρώτο ήταν η δημιουργία κομιτάτων σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες και την Αμερική. Κομιτάτα, επιτροπές υποστήριξης που είχαν συντονιστές και ενεργά μέλη τους πολίτες των χωρών που συστάθηκαν και όχι κατ’ ανάγκη Έλληνες που ζούσαν εκεί.

Δεύτερο ήταν η ενεργοποίηση του πολιτιστικού-καλλιτεχνικού τοπικού παράγοντα που εκείνη την εποχή είχε την επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα που έχουν σήμερα τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης.

Το φιλελληνικό κύμα εκδηλώθηκε με τη μεγαλύτερή του ένταση στη Γαλλία, όπου γρήγορα ιδρύθηκαν σωματεία που περιλάμβαναν στους κόλπους τους μεγάλες προσωπικότητες της γαλλικής κοινωνίας, όπως ο δούκας de Broglie, o στρατηγός Horace Sebastiani, o καθηγητής της Σορβόννης Abel Francois Villemain και ο ιδιοκτήτης τυπογραφείων και εκδότης Ambroise Firmin Didot στα τυπογραφεία του οποίου τυπώνονταν τα φιλελληνικά φυλλάδια. Παράλληλα, γεγονότα που έγιναν γνωστά με πολλές λεπτομέρειες στο εξωτερικό, όπως η σφαγή της Χίου και το έπος του Μεσολογγίου, δημιούργησαν ένα ευρύ κύμα συμπάθειας για τον ελληνικό λαό. Αμέσως, τα φιλελληνικά κομιτάτα του Παρισιού, της Μασσαλίας και της Λυών διοργάνωσαν εράνους για την ενίσχυση των επαναστατημένων Ελλήνων στους οποίους πρωτοστατούσαν προσωπικότητες, όπως ο διάσημος λογοτέχνης Francois Rene Chateaubriand.

Ο Β. Ουγκώ εκείνη την εποχή εξέδωσε τη γνωστή συλλογή των «Ανατολικών» ποιημάτων του, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται και τα ονομαστά «ελληνικά» ποιήματα του «Κανάρης», «το πασίγνωστο «Ελληνόπουλο» της Χίου, η «Λαζάρα» και τα «κεφάλια του Σεραγιού». Στο ποίημα του αυτό, ο Ουγκώ βάζει τρία κομμένα κεφάλια διάσημων αγωνιστών της επανάστασης (του Κανάρη, του Μπότσαρη και του επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ) να αφηγούνται τις τελευταίες στιγμές του Μεσολογγίου.

Ο κορυφαίος  Eugene Delacroix, με την εξαίρετη τέχνη του απέδωσε το ουσιαστικό περιεχόμενο της ελληνοτουρκικής σύγκρουσης. Χαρακτηριστικά είναι τα έργα του η «Σφαγή της Χίου», η «Ελλάδα που ξεψυχάει πάνω στα ερείπια του Μεσολογγίου» και το «Επεισόδιο του ελληνικού αγώνα».

Η Ελβετία, η Ιταλία, η Αμερική και η Αγγλία ήταν επίσης μεταξύ των χωρών όπου ο φιλελληνισμός απέκτησε μεγάλη δύναμη, με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα του λόρδου Byron.

Στη Γερμανία η στάση των περισσότερων γερμανικών συνομοσπονδιών ήταν αντιδραστική απέναντι στην ελληνική επανάσταση, εξαιτίας της ανθελληνικής πολιτικής που καλλιεργούσε ο Αυστριακός αρχικαγκελάριος Μέττερνιχ, ωστόσο ακόμη και εκεί υπήρξαν θύλακες υποστήριξης του αγώνα.

Στη σημερινή εποχή η Ελλάδα έχει εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια να αποκτήσει ηθική νομιμοποίηση ο αγώνας υπεράσπισης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων ακόμη και της κυριαρχίας της.

Αντιθέτως η Τουρκία χρησιμοποιεί όλα τα μέσα ώστε ακόμη και οι πιο επιθετικές ενέργειες να αποκτήσουν διεθνή ηθική νομιμοποίηση ή έστω ανοχή. Δεν είναι μόνον το μάθημα της ελληνικής επανάστασης.

Οι ΗΠΑ έχασαν στην κυριολεξία τον πόλεμο του Βιετνάμ όταν κυκλοφόρησε στα διεθνή μέσα η φωτογραφία με το κοριτσάκι να τρέχει γυμνό καμένο από βόμβες Ναπάλμ.

Η εισβολή και κατοχή της Κύπρου, ο αφανισμός/εκτέλεση εκατοντάδων αιχμαλώτων/αγνοουμένων αντί να είναι ένα μόνιμο μοτίβο, οι Τούρκοι μας επέβαλαν τη σιωπή.

Ο διωγμός του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης των Ίμβριων και Τενέδιων αντί να είναι διαρκώς στην επικαιρότητα, απολογούμαστε για τους μουσουλμάνους της Θράκης.

Το casus belli της Τουρκίας προς την Ελλάδα αντί να είναι η πρώτη αξίωση απόσυρσης πριν οποιαδήποτε συζήτηση διεθνώς, γίνεται όπλο άμυνας για την Τουρκία.

Το δουλεμπόριο των μεταναστών που επισήμως ασκούν οι Τούρκοι, αντί να στηλιτεύεται και να αποτελεί προαπαιτούμενο για κάθε συζήτηση περί μεταναστευτικού, στρέφεται εναντίον της Ελλάδας για δήθεν πνιγμούς επαναπροωθήσεις κλπ. Το δουλεμπόριο των Τούρκων θα έπρεπε να είναι η μεγαλύτερη ντροπή της ανθρωπότητας και όμως καλύπτεται κάτω από έναν δήθεν μανδύα ευαισθησίας για πρόσφυγες και διανθίζεται με πολύ περίεργους ρόλους διαφόρων ΜΚΟ.

Οι εποικισμοί, οι προσαρτήσεις εδαφών και οι εθνοκαθάρσεις που θεωρούνται έγκλημα πολέμου, συντελούνται από την Τουρκία χωρίς καμιά αντίσταση και η Ελλάδα παρακολουθεί ωσάν υπνωτισμένος θεατής.

Είναι χωρίς τελειωμό τα παραδείγματα αντιστροφής της αλήθειας για να παράξει διεθνή νομιμότητα η Τουρκία ή έστω επίφαση διεθνούς νομιμότητας. Ακόμη και η επίφαση είναι αρκετή όταν από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει αντίλογος.

Το δίδαγμα της Ελληνικής επανάστασης, η διεθνής εμπειρία, έχουν ένα και αμετάκλητο συμπέρασμα. Το δίκαιο από μόνο του δεν αρκεί να αντιπαλέψει τα διεθνή γεωστρατηγικά συμφέροντα των χωρών ειδικά όταν αισθάνονται ισχυρές. Όσο πιο ισχυρή είναι η άλλη πλευρά τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η διεθνής νομιμοποίηση των διεκδικήσεων του δικού σου δικαίου.

Δυστυχώς τον 21ο αιώνα τα μέσα άμυνας ή επίθεσης δεν είναι πλέον ένας πίνακας Ντελακρουά ή ένα καμένο κοριτσάκι. Είναι ένας συστηματικός υβριδικός πόλεμος τις μεθόδους του οποίου αλίμονο ούτε που γνωρίζουμε ως χώρα, πόσο μάλλον να αμυνθούμε ή να εφαρμόσουμε.

ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΧΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΑΠΑΝΤΩ ΜΕ ΕΝΩΤΙΚΗ ΒΑΘΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ Η ΣΥΜΠΡΟΕΔΡΙΑ

Όλοι προσέγγισαν το εκλογικό αποτέλεσμα της 5/12 για πρόεδρο του Κινήματος Αλλαγής με όρους νίκης και ήττας ή στην καλύτερη περίπτωση ως έκφραση για ανανέωση.

Τι πραγματικά έδειξε το εκλογικό αποτέλεσμα και κανένας δυστυχώς δεν ανέδειξε μέχρι σήμερα;

Στο Κίνημα Αλλαγής, με το ΠΑΣΟΚ μαζί, εκφράζονται δύο μεγάλα κυρίαρχα στο Κίνημα, με ρίζες στην κοινωνία ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα.

Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση για πρώτη φορά τα δύο μεγάλα ρεύματα ενώθηκαν σε μια εκλογική σύμπραξη έστω με διαφορετικό στόχο εκλογικής εκπροσώπησης.

Ενώθηκαν σε μια κοινή εκλογική διαδικασία και απέδειξαν ότι μαζί μπορούν να κάνουν τη διαφορά στο Κίνημα Αλλαγής.

Τα δύο ρεύματα μαζί, μπορούν να ανατρέψουν το πολιτικό σκηνικό και το ατροφικό παλαιοκομματικό δίπολο που ταλανίζει τον λαό.

Προσήλθαν 270.000 ψηφοφόροι σε ένα κόμμα του 8,2% επισήμως!!!

Ρεκόρ ιστορικών διαστάσεων για τέτοια αναλογία.

Ποιος το πέτυχε; Τα δύο ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα από κοινού.

Ωστόσο ο τρόπος που προσεγγίζεται το αποτέλεσμα είναι μια από τα ίδια.

Ο τελικός νικητής θα εφαρμόσει προσωπικές πολιτικές και πολιτικές που εκπροσωπεί το ρεύμα του. Το άλλο ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα θα περάσει στην αδράνεια, την αναμονή της φθοράς ή ακόμη την υπονόμευση όπως γίνεται συνήθως και όπως έχει ήδη εφαρμοσθεί στο Κίνημα.

Το σύνθημα από την αρχή των εκλογών «μόνο ΠΑΣΟΚ» ήταν η θρυαλλίδα που αναβίωσε βαθιά χαρακώματα, ύψωσε τείχη με εκφραστές εκείνη την κομματική νομενκλατούρα που οδήγησε με τις ενέργειές της στη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ. Γιατί όταν το ΠΑΣΟΚ το είχαν καταντήσει δημοσκοπικά στο 2,5% τα μέλη ήταν μηδέν και μόνο μια κομματική νομενκλατούρα που συντηρείτο από αυτό είχε απομείνει. Τώρα βρήκαν ευκαιρία να αποκτήσουν ρόλο.

Είναι οι ίδιοι που με αφορμή το σύνθημα «μόνο ΠΑΣΟΚ» (το οποίο διασώθηκε χάρη στη Φώφη και το ΚΙΝΑΛ) ύψωσαν διαχωριστικά τείχη, στη διάρκεια των εκλογών, δημιουργώντας προϋποθέσεις διχασμού σε δήθεν ΠΑΣΟΚ και μη ΠΑΣΟΚ που όμως όλοι μαζί είναι στο ΚΙΝΑΛ και εκφράζονται από τις αξίες του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.

Δεν θα εκπλήξει δε εάν σε αυτό το σχέδιο του ρόλου που επιχειρούν να «ανακαταλάβουν» εντάσσεται η εξουδετέρωση του άλλου μεγάλου ιδεολογικοπολιτικού ρεύματος εξωθώντας σε απομάκρυνση των στελεχών, πολιτών και ψηφοφόρων που εκφράζονται με αυτό το ρεύμα.

Σε αυτή την κρίσιμη καμπή για το Κίνημα έρχεται ο ρόλος της ανανέωσης. Ανανέωση είναι η καινοτόμος πολιτική σκέψη η υπέρβαση προσωπικών φιλοδοξιών χάριν του κοινού καλού είναι η εφαρμογή πολιτικών που σπάει το κατεστημένο και τους οπισθοδρομικούς θύλακες εξουσίας.

Οι εκλογές έστειλαν το μήνυμα!

Ανανέωση είναι να συμπορευθούν τα δύο μεγάλα ρεύματα έχοντας κοινή πρόσβαση και συμμετοχή στις αποφάσεις. Έχοντας κοινή εκπροσώπηση στη διαδικασία λήψης και εφαρμογής

Ανανέωση είναι τα δύο μεγάλα ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα να συνεργαστούν σε κοινούς αγώνες, να αποκτήσουν ουσιαστική συλλογικότητα και επομένως συντροφικότητα. Είναι μια διαδικασία που έχει ξεχαστεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεν μπορεί να αναβιώσει με τεχνητές συγκολλήσεις παρά μόνο με ειλικρινή συλλογική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και στα όργανα του Κινήματος.

Ανανέωση είναι η δημιουργία ενός νέου κόμματος στο πεδίο της οργάνωσης με ανοικτή συμμετοχή, εναλλαγή στα όργανα, καθολική ψηφοφορία στη λήψη αποφάσεων και συλλογική εκπροσώπηση στην εφαρμογή τους.

Πρώτο βήμα είναι να δηλώσουν οι δύο υποψήφιοι ότι όποιος εκλεγεί, στην πορεία προς το συνέδριο θα αποτυπώσει και εφαρμόσει αυτές τις αρχές της συλλογικής ηγεσίας και της Άμεσης Δημοκρατίας φτάνοντας σε επίπεδο κορυφής να θεσμοθετήσει και εφαρμόσει τον θεσμό των συμπροέδρων.

Δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική καθώς ο θεσμός των συμπροέδρων εφαρμόζεται ευρύτατα σε συλλογικές οργανώσεις από τον επιστημονικό χώρο, την οργάνωση συνεδρίων, τον κοινωνικό μέχρι τις πολιτικές οργανώσεις που ορισμένες εξ αυτών έφτασαν στην εξουσία εκπροσωπώντας στο εσωτερικό τους ακριβώς δύο ή περισσότερα ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα.

Στη συγκυρία που βρισκόμαστε, οι δύο υποψήφιοι απέδειξαν ότι εκπροσωπούν τα δύο μεγάλα, αλλά διαφορετικά ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα και επομένως μπορούν να τα εκπροσωπήσουν να κρατήσουν ενωμένα και να κάνουν τη νέα μεγάλη αρχή.

Αυτή η ανανέωση ρίχνει τείχη, καταργεί χαρακώματα. Η ανακατάληψη μιας παλιάς μορφής εξουσίας είναι καθαρή αναπαλαίωση (ούτε καν ανακύκλωση) βαφτισμένη ανανέωση.

Η ανανέωση με συλλογικότητα, συναποφάσεις και καθολική συμμετοχή που ενώνει όλα τα πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα στον χώρο του Κινήματος αποτελεί τη μόνη εγγύηση ότι δεν θα γίνει πισωγύρισμα, δεν χαθεί η μεγάλη ευκαιρία που έδωσαν 270.000 πολίτες με το μήνυμα της συμμετοχής.

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ

Το σύνολο της εσωτερικής κριτικής που ασκείται στην ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής είναι ότι έχει ακινητοποιηθεί δημοσκοπικά στα εκλογικά ποσοστά του παρά την πρωτοφανή για κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης απώλεια του 1/3 ή 33% σχεδόν της εκλογικής του δύναμης. Δεν εισπράττει δηλαδή από την εκλογική απώλεια του ΣΥΡΙΖΑ.

Βέβαια η φωνή της λογικής και της ανάλυσης υποδηλώνει ότι ποτέ δεν παρατηρείται άμεση μεταφορά μεγάλου όγκου ψηφοφόρων σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα από τις εκλογές.

Η συνήθης κοινωνική διεργασία είναι η αποστασιοποίησή τους έως ότου πεισθούν από τη δημιουργία ενός κρίσιμου όγκου πολιτικών που θα οδηγήσει είτε να επανακάμψουν στην προηγούμενη πολιτική επιλογή τους είτε οι περισσότεροι να επιλέξουν την επόμενη πολιτική δύναμη.

Όταν συμβεί το δεύτερο τότε επιτελείται και η αλλαγή συσχετισμών και μια ανερχόμενη πολιτική δύναμη αρχίζει να καθορίζει την ατζέντα.

Η αδημονία στο Κίνημα Αλλαγής είναι ότι δεν συμβαίνει το δεύτερο και αρχίζει μια εσωστρεφή συζήτηση για αλλαγή ηγεσίας. Το πρόβλημα όμως είναι η αλλαγή ηγεσίας ή οι πολιτικές του Κινήματος;

Το ΚΙΝΑΛ βρίσκεται διαρκώς σε μια μέγγενη να πείσει ότι είναι αυτόνομο αλλά συχνά αυτό συμβαίνει με πολιτικές που εταιροκαθορίζονται υπό τον φόβο ότι θα κατηγορηθεί για σύμπλευση με τη ΝΔ ή τον Σύριζα.

Υποστηρίζω σε αυτό το σημείο ότι η συνεκτική ουσία των μελών του Σύριζα είναι η τυφλή, χωρίς αρχές, αντιδεξιά ρητορική και η διαρκής Μακιαβελική (κατ’ άλλους Γκεμπελική) επίθεση στο ΚΙΝΑΛ ότι είναι μέρος της δεξιάς.

Ωστόσο το διακύβευμα δεν είναι να πείσεις για την αυτονομία σου με πολιτικές θέσεις ίσων αποστάσεων. Το διακύβευμα είναι να ορθώσει το Κίνημα μια αυτόνομη πολιτική ατζέντα με θέσεις βάσει των αρχών που εκφράζει χωρίς να υπολογίζει εάν κάποιες από αυτές συγκλίνουν είτε με τον έναν είτε με τον άλλον.

Όταν καταφέρει να κάνει κυρίαρχη  την ιδεολογικοπολιτική φυσιογνωμία του χώρου του, τότε η επιλογή των ενδεχόμενων συμμαχιών στους κοινωνικούς χώρους θα είναι χωρίς πολιτικό κόστος για το είδος της κοινωνικής συμμαχίας εφόσον θα θεμελιώνεται στις πάγιες αρχές του χώρου.

Βέβαια δεν νοείται σε αυτή τη φάση κομματική συμμαχία σε κεντρικό επίπεδο εκτός εάν το ΚΙΝΑΛ αποφασίσει να αυτοκτονήσει.

Κομματική συμμαχία προφανώς με πρόσχημα προγραμματική σύγκλιση θα είναι απλώς μια μορφή μανδύα με δήθεν προγραμματικές θέσεις, οι οποίες όμως δεν έχουν σφυρηλατηθεί στο κοινωνικό πεδίο και επομένως μένουν στα χαρτιά.

Η σημερινή εποχή είναι μια μεγάλη μετάβαση και χρειάζεται η διαμόρφωση πολιτικών θέσεων που θα απαντούν στις προκλήσεις της νέας διεθνούς πραγματικότητας. Χρειάζονται επίσης έναν δυναμικό πολιτικό φορέα με συγκροτημένο, αυτόφωτο πολιτικό λόγο, που σε τελική ανάλυση μπορεί να εμπνεύσει.

Πως θα ενημερωθεί η κοινωνία για αυτή την αυτόνομη έκφραση πολιτικών θέσεων όταν τα media συσκοτίζουν τις δραστηριότητες του ΚΙΝΑΛ;

Δύο σύντομα απλά παραδείγματα.

Το ΚΙΝΑΛ ήταν το μόνο κόμμα που από νωρίς εξέφρασε την πιο ολοκληρωμένη άποψη για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σήμερα όλοι γνωρίζουν τις κοκορομαχίες Μητσοτάκη-Τσίπρα

Το ΚΙΝΑΛ ήταν το πρώτο που επισκέφθηκε και έδωσε μεγάλη σημασία στη Ναυπηγική και Αμυντική βιομηχανία. Σήμερα όλοι νομίζουν ότι η κυβέρνηση προσπαθεί για την άμυνα.

Το πρώτο παράδειγμα είναι θέμα εξάρτησης από τα media, ωστόσο μια δυναμική αυτόνομη πολιτική πρέπει να έχει τα εργαλεία άμεσης επικοινωνίας και όσο το δυνατό άμεσης δημοκρατίας. Το ΚΙΝΑΛ ήταν το πρώτο που έκανε εσωκομματικό δημοψήφισμα.

Πόσοι το γνωρίζουν; Ίσως κανείς!

Γιατί απλά φοβήθηκε τη συνέχεια.

Το M5S στην Ιταλία έχει στην ηλεκτρονική του πλατφόρμα 187.432 εγγεγραμμένους εκ των οποίων 118.953 έχουν δικαίωμα ψήφου. Για να αποφασίσει εάν θα στηρίξει τον Μ. Ντράγκι σε κυβέρνηση έκανε (όπως πάντα) δημοψήφισμα στο οποίο ψήφισαν 74.537 και το ναι υπερίσχυσε με 59,3%

Ξέρετε σε τι περίπου αντιστοιχεί στην Ελληνική αναλογία πληθυσμού; Σε 12.400 συμμετοχές! Η πολιτική ηγεσία του ΚΙΝΑΛ επομένως πρέπει να αφήσει τους δισταγμούς για ενδεχόμενη μικρή συμμετοχή και να χρησιμοποιήσει το μεγάλο όπλο της άμεσης δημοκρατίας. Τα media θα ακολουθήσουν στην αρχή επικριτικά αλλά στη συνέχεια θα υποταχθούν στη νέα πολιτική αντίληψη.

Το δεύτερο παράδειγμα αφορά το μέλλον της χώρας και το ΚΙΝΑΛ είναι το μόνο που έχει μια σωστή, έστω μισή, θέση. Ωστόσο είναι μισή. Δεν έχει γίνει κτήμα ούτε των μελών του!

Γιατί; Γιατί δεν υπάρχει το πολιτικό θάρρος να υποστηριχθεί ότι οι αμυντικές δαπάνες είναι απολύτως απαραίτητες αλλά δεν θα λύσουν το πρόβλημα της άμυνας εάν δεν συνδυάζονται με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας. Η δε ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας μπορεί να προσδώσει πολλαπλασιαστική δύναμη στην πολιτική βιομηχανία και την τεχνολογική μετάβαση της χώρας.

Αυτή η προοδευτική και πατριωτική θέση δεν εκφράζεται ευθαρσώς και συστηματικά, με συνέπεια να παρατηρείται και διγλωσσία. Είναι εκπληκτικό να βλέπεις πολιτικούς του χώρου να απέχουν από κάθε δήλωση στη διάρκεια οξυμένης κατάστασης μεταξύ Τουρκίας Ελλάδας και να τρέχουν πρώτοι να δηλώσουν παρουσία όταν ξεκινάνε οι «διερευνητικές» Αυτό δημιουργεί θολούρα.

Με αυτή την ταλάντευση οι προοπτικές για τον ΚΙΝΑΛ, είναι δυσοίωνες γιατί πολύ δύσκολα θα εκμεταλλευθεί τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω της φυσιογνωμίας του, ούτε θα ωφεληθεί από την φυσιολογική φθορά της κυβέρνησης.

Οι ψηφοφόροι του ΚΙΝΑΛ είναι δεμένοι μαζί του για λόγους ιστορικών πολιτικών αρχών και αυτό δεν ανατρέπεται. Το ζητούμενο είναι το Κίνημα να αποκτήσει τη δυναμική που θα προσφέρει και πάλι στους Έλληνες την αυτοπεποίθηση για το μέλλον σε αυτή τη δύσκολη εποχή μετάβασης.

Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η Ελλάδα βρίσκεται υπό διαρκή απειλή καθώς από την εθνική της παλιγγενεσία, σύμφωνα με τον Αδαμάντιο Κοραή, έως σήμερα εδώ και 200 χρόνια δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμη το όριο της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.

Βασικός εχθρικός πόλος υπήρξε και είναι η Τουρκική ηγεσία στη σημερινή και τις προηγούμενες εκδοχές της μέχρι την Οθωμανική περίοδο. Τα τελευταία 70 χρόνια η Τουρκική ηγεσία εξαπολύει επιθέσεις κατά κύματα με κυκλική περιοδικότητα που εξυπηρετεί την κατάλληλη χρονική συγκυρία ταυτόχρονης αποδυνάμωσης της Ελλάδας και ενδυνάμωσης της Τουρκίας.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει διαρκές σοβαρό πρόβλημα εθνικής ασφάλειας ακόμη και σε περιόδους φαινομενικά ήρεμες.

Η διαρκής προσπάθεια των περισσοτέρων πολιτικών ηγεσιών της Ελλάδας να εξευμενίσουν την Τουρκία ή να εξορκίσουν το κακό αποδείχθηκε οικτρά αποτυχία.

Η πρόσφατη συμπεριφορά της Τουρκικής ηγεσίας αποκάλυψε όλες τις πτυχές της πραγματικής στόχευσης η οποία καθώς βρίσκεται εκτός πλαισίου διεθνούς δικαίου υϊοθετεί την στρατηγική της επιβολής δια της βίας και της δημιουργίας τετελεσμένων. Ωστόσο αυτή η αποκάλυψη των πραγματικών διαθέσεων διευκόλυνε να αντιληφθεί το σύνολο (ελπίζουμε) της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας ότι μόνο εάν η χώρα αποκτήσει ισχυρή στρατιωτική αποτρεπτική δυνατότητα θα έχει ελπίδες να επιλύσει ειρηνικά και επί ίσοις όροις τις διαφορές που ενδεχομένως το διεθνές δίκαιο προτρέπει προς επίλυση.

Η συνειδητοποίηση ότι η Τουρκική απειλή είναι μόνιμη υποχρεώνει την Ελλάδα να προσαρμοστεί στο θέμα της στρατηγικής της ανάπτυξης. Προφανώς υπάρχουν μοντέλα ανάπτυξης που δεν περιλαμβάνουν την ανάπτυξη Αμυντικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας (ΑΝΒ). Ωστόσο δεν χρειάζεται πάντα να υπάρχει πραγματική απειλή για να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη μια εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Πολλά κράτη που έχουν άλλο μοντέλο ανάπτυξη, όπως π.χ. η Σουηδία, διαμόρφωσαν εντούτοις μια ΑΝΒ που ενίσχυσε την υπόλοιπη παραγωγή και συνέβαλε σημαντικά στην εξαγωγική δραστηριότητα.

Πολύ περισσότερο, κράτη που ήταν υπό διαρκή πολεμική απειλή απέδειξαν ότι η ανάπτυξη της αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας τους (ΑΝΒ) αποτέλεσε ταυτόχρονα πυλώνες εθνικής ασφάλειας, και τεχνολογικής αναβάθμισης του παραγωγικού ιστού, ενώ προσέφερε σημαντικές τεχνολογικές συνέργειες και ανθρώπινο κεφάλαιο σε άλλους παραγωγικούς κλάδους (spin-offs).

Δυστυχώς η Ελληνική (ΑΝΒ) πτώχευσε υπό το βάρος υπόγειων εξωθεσμικών επεμβάσεων και κατ’ επέκταση από την παράδοση στην πολιτική των κρατικοδίαιτων ιδιωτικών εταιρειών, του κομματισμού και της αδιαφάνειας.

Σήμερα η Ελλάδα υστερεί τεχνολογικά και διαπραγματεύεται εξοπλιστικά προγράμματα πιέζοντας τις οικονομικές της δυνατότητες.

Η ασφυκτική οικονομική πίεση εμποδίζει να δοθούν λύσεις στο πρόβλημα της ασφάλειας σε βάθος χρόνου. Ωστόσο η πρόσφατη επιχειρησιακή αναβάθμιση των ελληνικών υποβρυχίων και η επιβίωση λίγων εξελιγμένων επιχειρήσεων στην παραγωγή υλικού για εξοπλισμούς, αποδεικνύει ότι υπάρχει υψηλή ποιότητα και ικανότητα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.

Η Ελλάδα έχει ακόμη τη δυνατότητα δημιουργίας σύγχρονης και ανταγωνιστικής διεθνώς ΑΝΒ που να εξασφαλίζει όχι μόνο την εθνική ασφάλεια, αλλά να συμβάλλει ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική και ψηφιακή μετάβαση.

Την τελευταία δεκαετία κυρίως, η Τουρκία απέκτησε ικανή και τεχνολογικά προηγμένη αμυντική βιομηχανία. Το παράδειγμα της Τουρκία έδειξε ότι η  ΑΝΒ μπορεί να έχει σημαντικές συνέργειες και τεχνολογικές διασυνδέσεις με τον υπόλοιπο βιομηχανικό παραγωγικό ιστό και να συμβάλει στη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας αυτής.

Ένα άλλο γνωστό παράδειγμα αποτελεί το Ισραήλ. Η εμπειρία από αυτή τη χώρα απέδειξε ότι, διατηρώντας μια αναλογία μεγέθους ΑΝΒ σε σχέση με την πολιτική βιομηχανία σε συνδυασμό με μια συνάρτηση των αμυντικών αναγκών με τις οικονομικές δυνατότητες, μπορεί να δοθεί ώθηση να μεταπηδήσει σε ανώτερο επίπεδο η τεχνολογική της ανάπτυξη.

Η μελέτη της οικονομίας του Ισραήλ αποδεικνύει ότι η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία ήταν καθοριστική για τη μετατροπή της πολιτικής βιομηχανίας της χώρας σε έναν επιτυχημένο τομέα υψηλής τεχνολογίας. Κυριάρχησε όμως το επιχειρηματικό πνεύμα, η μεθοδολογία επίλυσης προβλημάτων και η εστίαση στην επίτευξη στόχων.

Είναι αποδεδειγμένο από την εμπειρία αυτών των κρατών ότι η αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία (ΑΝΒ) αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή νέας τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και ανθρώπινου κεφαλαίου για τη μη στρατιωτική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας.

O Kaplan (1998) περιγράφει πώς η ανεπτυγμένη στρατιωτική τεχνολογία, η κυβερνητική υποστήριξη για βιομηχανική Έρευνα και Ανάπτυξη και η προσέλκυση επιστημονικού δυναμικού από το εξωτερικό μετέτρεψαν το Ισραήλ σε περιοχή ακμάζουσας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και σημαντικό εξαγωγέα τεχνολογίας. Βασικός παράγων ανάπτυξης της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας ήταν οι επενδύσεις στη βιομηχανία άμυνας και αεροδιαστημικής, καθώς και η διασύνδεση με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας, που δημιούργησαν τεχνογνωσία και πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιο στις τεχνολογίες αιχμής.

Συμπερασματικά, η ανασυγκρότηση της ΑΝΒ με έμφαση στην υψηλή τεχνολογία εξυπηρετεί ταυτόχρονα, την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και την τεχνολογική αναβάθμιση ολόκληρου του παραγωγικού ιστού προσδίδοντας στις αμυντικές δαπάνες αναπτυξιακό ρόλο.

Δημοφιλέστερα Άρθρα