ΝΕΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ή ΝΕΟ ΝΟΗΜΑ;

Γιατί ένας νέος φορέας της λεγόμενης Κεντροαριστεράς δεν αρκεί να έχει νέο όνομα — αλλά νέο νόημα.

Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση ή περίοδο πολιτικής φθοράς των κομμάτων εξουσίας, επανέρχεται το ερώτημα: χρειάζεται η Ελλάδα έναν νέο φορέα της Κεντροαριστεράς; Η απάντηση παραμένει επίκαιρη αλλά όλο και πιο σύνθετη. Διότι δεν φτάνει απλώς να τον χρειάζεται· πρέπει να τον επιθυμεί, να τον εμπιστεύεται και να τον πιστεύει.

Κι εδώ αποτυγχάνει κάθε νέα απόπειρα όταν στηρίζεται στους ίδιους παλιούς αρμούς.

1. Πολιτική Κόπωση και Εξαντλημένες Προσδοκίες

Η προσωπική φθορά των ηγετών δεν είναι απλώς ζήτημα timing ή επικοινωνίας. Είναι συστημική: ο Αλέξης Τσίπρας, έπειτα από μια εξουσιαστική διαδρομή που ξεκίνησε με όραμα και κατέληξε σε θεσμικό συντηρητισμό, δύσκολα μπορεί να πείσει πως είναι «νέος» για οτιδήποτε. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν κατόρθωσε να ανατάξει το Κίνημα, ούτε αξιοποιώντας ένα τόσο μεγάλο brand όπως του ΠΑΣΟΚ ούτε να οικοδομήσει ατζέντα εθνικού ενδιαφέροντος.

2. Ασυμφωνία στις Τεχνικές Συνένωσης

Κάθε φορά που γίνεται λόγος για «νέο φορέα», επαναλαμβάνεται το ίδιο λάθος: οι συνομιλίες ξεκινούν μεταξύ κομματικών μηχανισμών υψηλότερου ή χαμηλότερου βαθμού και όχι μέσα από την κοινωνία. Το αποτέλεσμα είναι να παράγεται ένα πολιτικό υβρίδιο, ενίοτε αποστειρωμένο ή αμήχανο, που κανείς δεν αναγνωρίζει ως δικό του.

3. Ιδεολογική Ασάφεια και Ελλιπές Όραμα

Κι όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι οι ηγεσίες, αλλά το νόημα που δεν αρθρώνουν.

Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ του Τσίπρα, ούτε το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ του Ανδρουλάκη ούτε η Νέα Αριστερά με τον Χαρίση και τους υπόλοιπους, έχουν διατυπώσει ένα σύγχρονο προοδευτικό αφήγημα που να μιλά:

• στις γενιές που ζουν με gig economy*¹,
• στους νέους που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια υπό κατάρρευση αλλά δουλεύουν σε startups με όνειρα,
• στους εργαζομένους που βλέπουν την τεχνητή νοημοσύνη να υποκαθιστά εργασιακούς ρόλους,
• στους πολίτες που ανησυχούν για γεωπολιτικές αβεβαιότητες και θεσμικές οπισθοδρομήσεις.

Η σύγχρονη Κεντροαριστερά δεν μπορεί να είναι απλώς «αντιΜητσοτάκης», «αντινεοφιλελεύθερη» ή «αντιδεξιά». Πρέπει να είναι πρωτοπόρος.

✅ Τι θα όφειλε να περιλαμβάνει ένα νέο προοδευτικό αφήγημα;

1. Ψηφιακή Δικαιοσύνη και Ανθρώπινη Τεχνητή Νοημοσύνη

Ένας προοδευτικός φορέας δεν μπορεί να αγνοεί την ΤΝ ούτε να την δαιμονοποιεί. Πρέπει να εξοικειώσει τα μέλη του και τον λαό στην κριτική στάση απέναντι στους αλγόριθμους και να έχει συνειδητή στάση απέναντι στην εικονιστική κοινωνία για να την δημοκρατικοποιήσει με:

• Διεκδίκηση διαφάνειας αλγορίθμων,
• Ψηφιακά δικαιώματα στην εργασία και την ιδιωτικότητα,
• Κρατική επένδυση στην ηθική ΤΝ που υπηρετεί τον πολίτη και όχι τις πολυεθνικές.
• Πρωτίστως όμως, εμπέδωση στον Ψηφιακό Ανθρωπισμό.

2. Κοινωνική Πολιτική με Συλλογική Αξιοπρέπεια

• Δημιουργία καθολικού βασικού εισοδήματος πειραματικά,
• Στήριξη της κατοικίας ως δικαίωμα και όχι επένδυση, ως εργαλείο αποκέντρωσης και αποαστικοποίησης*²
• Νέα συμβόλαια εργασίας για τις πλατφόρμες και το freelancing.

3. Οικολογία που ενώνει, όχι που τιμωρεί

• Σοσιαλιστικό Κίνημα χωρίς κλιματική στρατηγική είναι κενό σχήμα.
• Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, με προτεραιότητα στην ύπαιθρο και εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας.

4. Ριζική ανανέωση θεσμών με λαϊκή συμμετοχή

• Ψηφιακές συνελεύσεις πολιτών,
• Δικαίωμα ανάκλησης οργάνων, διοικήσεων και ηγεσιών μέσω συμμετοχικής αξιολόγησης,
• Περιορισμό θητείας σε όλα τα επίπεδα.
• Ασυλία μόνο με όρια και διαφάνεια.
• Επανασύνδεση αντιπροσώπου με κοινότητα.

Χρειαζόμαστε λοιπόν νέο φορέα;

Όχι απλώς φορέα. Χρειαζόμαστε νέο πολιτισμό πολιτικής.

Η λεγόμενη Κεντροαριστερά θα ανασυγκροτηθεί όταν:

• δεν θα είναι απλώς «κέντρο» χωρίς πυρήνα,
• ούτε «αριστερά» χωρίς ριζοσπαστική εντιμότητα.

Και κυρίως: όταν δεν θα κοιτά το ψηφιακό μέλλον με το βλέμμα του αναλογικού παρελθόντος.

Η ανατριχιαστική δήλωση του Ανδρέα το 1995 -«Στο μέλλον οι εκλεγμένες κυβερνήσεις δεν θα παίζουν ρόλο. Θα κάνει κουμάντο η Γερμανία» ήταν προφητική και έτσι έγινε.

Εάν ζούσε σήμερα θα είχε αλλάξει μια λέξη: -«Στο μέλλον οι εκλεγμένες κυβερνήσεις δεν θα παίζουν ρόλο. Θα κάνει κουμάντο ο αλγόριθμος.»

📌 Αυτό το άρθρο ποιον θα έπειθε; Αν δεν είναι αρκετό να πείσει, ίσως δεν φταίνε οι λέξεις, αλλά οι ζωές που δεν τις κάνουν πράξη.

Σημείωση

*¹ Οικονομία της πλατφόρμας ή Gig economy ονομάζεται το οικονομικό σύστημα μέσω του οποίου ένα επιλεγμένο εργατικό δυναμικό ανθρώπων απασχολείται ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή μέσω παράπλευρης απασχόλησης. Η οικονομία της πλατφόρμας αποτελείται από εταιρικές οντότητες, εργαζόμενους και καταναλωτές.

*² Αποαστικοποίηση (deurbanization), ή πιο γενικά την αντι-αστικοποίηση (anti-urbanization). Αυτή η αντίθετη τάση περιλαμβάνει την μετακίνηση ανθρώπων από αστικές προς αγροτικές περιοχές, ή την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών που κάποτε ήταν άγονες.