Η Δημοκρατία απαιτεί το δύσκολο έργο της αλήθειας. Ο λαϊκισμός το εύκολο έργο των υπερβολών και ακροτήτων. Η αλήθεια, η Δημοκρατία οδηγούν στην επίλυση των προβλημάτων προς όφελος του λαού. Ο λαϊκισμός οι ακρότητες οδηγούν στη συσκότιση των προβλημάτων και την επανάληψή τους σε βάρος του λαού.
Εμείς θα ακολουθήσουμε τον δύσκολο δρόμο γιατί πύρινο όλεθρο και άλλες καταστροφές όπως φαίνεται θα ξαναζήσουμε, αλλά κάνουμε ότι μπορούμε να αποτραπούν.
Τα διδάγματα από αυτή την καταστροφή, την κυβερνητική αντίδραση και τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης αξιολογούμε συνοπτικά με τα ακόλουθα συμπεράσματα.
1. Είναι πολύ θετικό να θεωρείται η ανθρώπινη ζωή το ύψιστο αγαθό. Από αυτή τη λαίλαπα υπήρξε μια απώλεια ζωής, του ηρωικού εθελοντή πυροσβέστη. Ήταν μια εξέλιξη και δεν συγκρίνεται με την απώλεια 84 ανθρώπων στην Ηλεία το 2007 με κυβέρνηση Καραμανλή και την απώλεια περισσοτέρων από 102 ανθρώπων στο Μάτι με κυβέρνηση Τσίπρα. Τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιμετώπισαν αυτό το θετικό σημείο με μικροκομματική αντίληψη ή με λαϊκισμό βάζοντας πολλά «αλλά» να υπερισχύουν του κυρίαρχου. Έτσι χάνουν τη σπουδαιότητα η βασική αρχή της προστασίας της ανθρώπινης ζωής, χάνουν τη σπουδαιότητα και τα υπαρκτά «αλλά» ως βάση κριτικής. Ο Τσίπρας και ο Σύριζα το αντιμετώπισαν με πρόδηλη την αγωνία να συμψηφίσουν την απάνθρωπη συμπεριφορά τους στο Μάτι. Ο τρόπος ωστόσο με τον οποίο αντιμετωπίσθηκαν οι πυρκαγιές κατά κοινή ομολογία ήταν χωρίς συγκροτημένο σχέδιο. Οι καταστροφικές πλημύρες που νομοτελειακά ακολουθούν ευχόμαστε να μην ανατρέψουν αυτή τη βασική αρχή γιατί η έλλειψη πρόληψης σε περιπτώσεις πλημύρας δεν συγχωρείται ούτε αντιμετωπίζεται με εκκενώσεις.
2. Δεύτερο και τελευταίο θετικό ήταν η ενεργοποίηση πρωτοφανούς διεθνούς βοήθειας. Η πρωτοφανής έκταση της διεθνούς βοήθειας οφείλεται κατά βάση στην πρόσφατη αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής προστασίας. Μόλις τρεις μήνες πριν, με 641 ψήφους υπέρ, έναντι 44 κατά υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η Έκθεση που εισηγήθηκε ο Ευρωβουλευτής του Κινήματος Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης για τον αναβαθμισμένο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας rescEU. Η κυβέρνηση καθυστέρησε περίπου μια εβδομάδα να ζητήσει την ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού μηχανισμού, τελικά τη ζήτησε το βράδυ της 3ης Αυγούστου. Κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης προσπάθησαν να μειώσουν την τεράστια Ευρωπαϊκή συμβολή και κορυφαίος ο Βαρουφάκης με fake news προσπαθούσε να λοιδορήσει την Ε.Ε. την ώρα που ήδη υπήρχε συνδρομή 9 αεροπλάνων, 49 πυροσβεστικών οχημάτων και πάνω από 300 πυροσβέστες από Γαλλία, Σουηδία, Κύπρο, Ισπανία, Τσεχία, Ρουμανία, Κροατία, Πολωνία (7 Αυγούστου).
Στη συνένετυξή του ο Μητσοτάκης με έκδηλη μικρότητα απέκρυψε το γεγονός προσπαθώντας εμμέσως να εμφανίσει ότι η διεθνής κινητοποίηση ήταν αποτέλεσμα της εξωτερικής του πολιτικής και ότι εγκαίρως ενεργοποίησε το Ευρωπαϊκό μηχανισμό.
3. Παγιώνεται ο τρόπος που οργανώνει ο Μητσοτάκης την εξουσία του και την εξουσία του κόμματός του. Με αφορμή κάθε κρίση συγκεντρώνει αντί να αποκεντρώνει εξουσίες. Το επιτελικό κράτος λειτουργεί συντονίζοντας τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και δεν τρέχει ο υπουργός Χρυσοχοΐδης, περίγελος με τη μάνικα στο χέρι να δίνει διαταγές. Η φράση επιτελικό κράτος, στα χείλη Μητσοτάκη, έγινε συνώνυμο του συγκεντρωτισμού που εκπροσωπεί η συντηρητική πολιτική της δεξιάς. Στη συνέντευξη το επανέλαβε. Το Μέγαρο Μαξίμου έγινε η μοναδική πηγή εξουσίας μετατρέποντας σε πιόνια την κυβέρνηση, τους υπουργούς του και την αυτοδιοίκηση, τοπική και περιφερειακή. Ο συγκεντρωτισμός όλων των εξουσιών νομοτελειακά συνοδεύεται και από τον αυταρχισμό και την αλαζονεία. Συγκεντρωτισμός και αυταρχισμός είναι η πολιτική διαχείριση που επιβάλει ο σύγχρονος καπιταλισμός για να αντιμετωπισθούν οι θηριώδεις κοινωνικές ανατροπές της νέας εποχής και η αντικατάσταση της δημοκρατίας από την αυταρχική πλουτοκρατία.
Δεν πρόκειται επομένως για ένα συγκυριακό φαινόμενο της συντηρητικής πολιτικής αλλά στρατηγική επιλογή που χτίζεται σταδιακά. Σύμμαχος σε αυτή την πολιτική του Μητσοτάκη είναι οι φορείς του λαϊκισμού και ο Σύριζα που έχει μετατραπεί σε κόμμα ενός προσώπου με ριζωμένη καθεστωτική αντίληψη.
4. Μετά την εκατόμβη στο Μάτι συστήθηκε επιτροπή ειδικών για να εντοπίσει τα λάθη, τις αδυναμίες του μηχανισμού αντιμετώπισης ανάλογων κρίσεων να εξάγει συμπεράσματα τα οποία θα οδηγούν σε λύσεις πρόληψης και βέλτιστης οργάνωσης. Το πόρισμα της επιτροπής ειδικών παραδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2019. Αγνοήθηκε τόσο από τον Τσίπρα όσο και από τον Μητσοτάκη. Ο Τσίπρας δεν ασχολήθηκε ούτε τους λίγους μήνες που συνέχισε να κυβερνάει ούτε ως αξιωματική αντιπολίτευση να στηρίξει τεκμηριωμένες προτάσεις. Ο Μητσοτάκης δύο χρόνια το αγνόησε και ξαφνικά στη συνέντευξη παρουσίασε μια έκθεση, ένα πακέτο φύλλα ανεμίζοντας, που υποτίθεται έγινε από στελέχη του για να δικαιολογηθεί ότι μέχρι να συνταχθεί και τεθεί σε εφαρμογή δεν είχε τον χρόνο να εφαρμόσει προληπτικά μέτρα και να ενισχύσει τα μέτρα καταστολής. Φθηνό τέχνασμα που στηρίζεται όμως στην άγνοια του κοινού ότι υπήρχε έκθεση ειδικών που επιδεικτικά αγνόησε για δυόμιση χρόνια. Φυσικά η έκθεση δεν ευνοούσε τον υπερσυγκεντρωτισμό των εξουσιών.
5. Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, την οποία οι κ.κ. Τσίπρας και Μητσοτάκης μόλις ανακάλυψαν, γίνονται όλο και πιο έντονες, τα φαινόμενα όλο και πιο ακραία. Μέτρα πρόληψης επομένως δεν είναι μόνο αντιπυρικές ζώνες αλλά πρώτα μια γενική πολιτική για το κλίμα. Το ΠΑΣΟΚ ήταν το πρώτο που έθεσε τον προβληματισμό πριν δεκαετίες αλλά και με συγκεκριμένα μέτρα τη διετία 2010-11 με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου. Το Κίνημα Αλλαγής ήταν το μοναδικό κόμμα που κατέθεσε στη βουλή, η Φώφη Γεννηματά, πλήρη πρόταση για έναν κλιματικό νόμο που πρέπει να αποκτήσει η χώρα.
Ο Μητσοτάκης ενώ επικαλείται έστω και αργά την εθνική συνεννόηση, αγνοεί επιδεικτικά την μεγάλη εμπειρία του χώρου και των προτάσεων που έχουν κατατεθεί. Η συμπεριφορά αυτή δεν είναι τυχαία. Αποτελεί συνέχεια της εν κρυπτώ σύνταξης του σχεδίου αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Το σχέδιο αξιοποίησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, παρέμεινε κρυφό γιατί εξυπηρετεί τη συγκέντρωση του πλούτου σε ελάχιστους, επιστρέφει τα κονδύλια σε ορισμένες χώρες με την κατανάλωση παρωχημένων αποθεμάτων ΑΠΕ, αποκλείει την πρόσβαση στους μικρομεσαίους και καταργεί την ενεργειακή δημοκρατία που παντού εισάγουν οι νέες μορφές παραγωγής ενέργειας.
6. Ο Μητσοτάκης στη συνέντευξη θεώρησε χυδαία τη σπέκουλα που χτίστηκε για την πολιτική των εκκενώσεων. Εδώ επιβεβαιώνεται το πρώτο σημείο. Ναι είναι χυδαία να αντιπαραβάλλεται μόνο και μόνο για αντιπολίτευση, με την ανθρώπινη ζωή. Κάποιοι μάλιστα στράφηκαν και εναντίον του 112! Ναι είναι χυδαία όμως και να χρησιμοποιείται για να καλύψει την έλλειψη σχεδίου. Ναι είναι χυδαίο και από τον πρωθυπουργό να ονομάζει προστασία τις τυφλές εκκενώσεις χωριών και οικισμών. Εάν υπήρχε σχέδιο οι εκκενώσεις θα ήταν πολύ λιγότερες και θα περιλάμβαναν στάδια πληθυσμιακών κριτηρίων. Γυναίκες παιδιά ανήμποροι. Ο ενεργός πληθυσμός σε ένα οργανωμένο σχέδιο δεν απομακρύνεται τυφλά και απερίσκεπτα. Εντάσσεται στην πολιτική πυροπροστασίας των περιουσιών, των ζώων, κρίσιμων εγκαταστάσεων και διεξόδων. Ο οικισμός δεν εγκαταλείπεται να καεί από μια φωτιά με μειωμένη ένταση εάν δεν υπάρχει συνύπαρξη δασικής έκτασης-απομονωμένων κατοικιών. Σήμερα, εκ των υστέρων, όλο και περισσότερο φουντώνει η εικασία ότι όσοι δεν υπάκουσαν και έμειναν, κατάφεραν να σώσουν τις περιουσίες τους. Προφανώς συνέβη αλλά σε λίγες περιπτώσεις. Η φήμη όμως δημιουργεί ένα νέο ανησυχητικό φαινόμενο. Τη μαζική ανυπακοή σε μια νέα μελλοντική περίπτωση που ίσως τότε κοστίσει ανθρώπινες ζωές.
7. Τα μέτρα αποκατάστασης των πυρόπληκτων είναι επιφανειακά και προσχηματικά. Στη συνέντευξη ο Μητσοτάκης έδωσε έμφαση στη γρήγορη εκταμίευση και μάλιστα έκανε ολόκληρη ανασυγκρότηση στο Μέγαρο Μαξίμου. Προφανώς η αναδιάταξη δυνάμεων αλλού στοχεύει και γρήγορα θα φανεί. Γιατί γρήγορη εκταμίευση μπορεί να γίνει και τώρα με το νέο θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε μέσω της εκταμίευσης προκαταβολών. Πρόκειται επομένως για διπλό αποπροσανατολισμό. Το καμουφλάζ των πραγματικών επιδιώξεων της αναδιάταξης και την απόσπαση της προσοχής από το πραγματικό πρόβλημα των πυρόπληκτων. Το πρόβλημά τους ασφαλώς είναι να αποκτήσουν μια προσωρινή ενίσχυση να περάσουν αυτή την περίοδο.
Αλλά το βασικό τους πρόβλημα είναι το μέλλον. 1.200 οικογένειες ρητινοπαραγωγών δεν μπορούν να περιμένουν σαράντα τουλάχιστον χρόνια μέχρι τη νέα παραγωγή ρητίνης από τα πεύκα. Οι μελισσοκόμοι δεν μπορούν για τα επόμενα είκοσι χρόνια να πληρώνουν δεκαπλάσια μεταφορικά να μεταφέρουν αλλού τα μελίσσια για να έχουν παραγωγή, ο ειδικός τουρισμός δεν μπορεί να περιμένει άλλα τριάντα χρόνια για να αποκατασταθεί, ακόμη και ο απλός τουρισμός θα χρειαστεί τουλάχιστον μια πενταετία να αποτινάξει την εικόνα της καταστροφής. Οι κτηνοτρόφοι πως θα ανακτήσουν τα χιλιάδες καμένα ζώα τους αλλά το σπουδαιότερο, εάν και όταν αποκτηθούν νέα κοπάδια πως θα διασφαλίζεται η διατροφή τους χωρίς να καταστρέφεται η νέα βλάστηση και η αυτοφυής αναδάσωση; Η προσωρινή ενίσχυση δεν είναι τίποτε άλλο από τη γνωστή επιδοματική πολιτική που μόνο πελατειακά λειτουργεί και δεν λύνει πραγματικά προβλήματα. Αυτή η οπτική του μέλλοντος ήταν παντελώς απούσα από τις εξαγγελίες Μητσοτάκη που πολύ φιλάρεσκα ανακοίνωνε επιδόματα και επιτάχυνση. Αλλά ακόμη και σε αυτό το θέμα της επιτάχυνσης, τι έγινε σε Μουζάκι και Καρδίτσα; Ακόμη περιμένουν, μετά τις πλημμύρες. Τι έγινε στη Σάμο, μετά τον σεισμό; Ακόμη περιμένουν.
8. Για να Ανθίσει η ΕΛΠΙΔΑ και όχι η ΚΡΑΥΓΗ, χρειάζονται σχέδιο και μέτρα εθνικής συναίνεσης καθώς και Διακομματικός Έλεγχος στην εφαρμογή των μέτρων.
