<a href=”https://www.gopetition.com/petitions/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%B5%CF%83%CF%80%CF%8E%CE%BD.html”>Δημοψήφισμα για την Συμφωνία των Πρεσπών</a>
Τι πικρές αλήθειες αποκαλύπτονται πάντα με το πέρασμα του χρόνου!
Στις 12 Φεβρουαρίου του 2019 τέθηκε σε εφαρμογή στον ΟΗΕ η συμφωνία των Πρεσπών.
Για τους λογικούς Έλληνες ήταν μια απροσδόκητη, περίεργη ήττα της Ελλάδας σε χρόνο περίεργα νεκρό τον Ιούνιο του 2018.
Μια ήττα που έγινε με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς δημοκρατική συναίνεση, από την κυβέρνηση του Σύριζα με καταγγελίες εκ των υστέρων και για εξαγορά βουλευτών.
Όπως όλα τα ιστορικά γεγονότα ωστόσο, με το χρόνο αποκαλύπτονται πολλές πτυχές της αλήθειας.
Η βασική παράμετρος που οδήγησε σε αυτή την ήττα της Ελλάδας ήταν η ανταπόδοση χάρης στις ΗΠΑ.
Διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του πρώην προέδρου Ομπάμα καταλαβαίνει ο αναγνώστης ότι η καθοριστική παρέμβαση των ΗΠΑ να προστατέψει την Ελλάδα από το GREXIT ήταν μια πράγματι μεγάλη χάρη των ΗΠΑ προς την Ελλάδα.
Η εμμονική στρατηγική του Σόϊμπλε, της Γερμανικής άρχουσας τάξης και της Μέρκελ να δημιουργήσουν την Ευρωζώνη του Βορρά διώχνοντας χώρες του Νότου και ειδικά την Ελλάδα, είχε βρει τον σύμμαχό της στο πρόσωπο του Τσίπρα με εκτελεστή τον Βαρουφάκη.
Η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη ήταν πλέον σίγουρη το 2015 χάρις στους χειρισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και την στρατηγική της Μέρκελ και του Σόϊμπλε. Η κυβέρνηση είχε μάλιστα εκπονήσει το περίφημο plan-X το οποίο προέβλεπε και συσσίτια για τον κόσμο. Ένα πλάνο που όλοι «φρόντισαν» να αποσιωπηθεί-ξεχαστεί.
Η δε ακροδεξιά φύση του Καμμένου τότε υπουργού Άμυνας αποτυπώθηκε στη φράση “ο στρατός εγγυάται την τάξη”!!! Μια φράση που μόνο αυταρχικό-ολοκληρωτικό καθεστώς θα εκστόμιζε και ήταν προάγγελος του τι θα συνέβαινε με την έξοδο από την Ευρωζώνη. Μια φράση που ποτέ δεν καταδικάσθηκε από τον Τσίπρα.
Τι έσωσε την Ελλάδα;
Όσο και να φαίνεται περίεργο η Ελλάδα σώθηκε από την προσάρτηση της Κριμαίας (2014) που οδήγησε την αλλαγή πλεύσης των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας του Πούτιν. Το περίεργο είναι ότι η Ελλάδα για τον ίδιο λόγο «πλήρωσε» την παραχώρηση της Μακεδονικής ονομασίας σε όλα τα άλλα πλην της κεντρικής ονομασίας της τότε FYROM.
Οι ΗΠΑ είχαν ήδη διαμορφώσει στρατηγική έναντι του Πούτιν και δεν ήθελαν ανοικτά μέτωπα στην περιοχή, δεν ήθελαν η Ελλάδα να πέσει στην επιρροή του Πούτιν λόγω των οικονομικών συνθηκών που θα διαμορφωνόταν. Ο Ομπάμα παρενέβη, η Μέρκελ υποχώρησε, ο Τσίπρας έκανε την περίφημη κωλοτούμπα προφανώς διαπραγματευόμενος ότι θα έχει πολιτική συνέχεια, άρα δεν θα διωχθεί.
Να θυμίσουμε ότι μετά την αποτυχία του GREXIT τρεις μήνες αργότερα, ο Σόϊμπλε αποχώρησε από τη Γερμανική κυβέρνηση για να συνεχίσει η Μέρκελ απερίσπαστη.
Ωστόσο στο ίδιο κάδρο της στρατηγικής των ΗΠΑ ήταν να αποσπάσουν και τα Σκόπια από τη Ρωσική επιρροή. Έτσι δόθηκε το δώρο από τον Τσίπρα ο οποίος είχε εγκλωβιστεί στα μεγάλα πολιτικά παιχνίδια χωρίς ίσως να καταλαβαίνει τι του γίνεται.
Σε εκείνη τη φάση της συμφωνίας των Πρεσπών, μαζί με τις ΗΠΑ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο και η Μέρκελ, στο πλαίσιο της ευρύτερης Γερμανοποιήσης-Τουρκοποίησης των Δυτικών Βαλκανίων.
Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μερικά χρόνια αργότερα οι ΗΠΑ θα έκαναν θρύψαλα τον άξονα Ρωσίας-Γερμανίας-Τουρκίας!
ΟΧΙ κ. GREENSPAN ΔΕΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ GREXIT ΜΕΤΑ ΤΟ BREXIT. ΤΟ 2018 ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ
Βεβαίως ο Άλαν Γκρίνσπαν θεωρείται ως ένας από τους σοφούς οικονομολόγους αλλά η πρόβλεψή του είναι εγκλωβισμένη στα «κουτάκια» της συστημικής σκέψης. “H Eλλάδα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα και δεν θα συνεχίσει για πολύ στο ευρώ άσχετα με το τι συμβαίνει τώρα” δήλωσε, υπονοώντας ότι η αδυναμία της να εφαρμόσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις θα την οδηγήσει το 2018 σε αδυναμία να δανειστεί από τις αγορές οπότε θα εξέλθει του Ευρώ. Πράγματι το 2018 λήγει το πρόγραμμα και η ελληνική οικονομία θα πρέπει να είναι έτοιμη να δανειστεί από τις αγορές και να πείσει για το αξιόχρεο του δημοσίου. Είναι προφανές ότι με βάσει τον τρόπο που μέχρι σήμερα αντιμετωπίστηκε η Ελληνική κρίση προδικάζει την τελική αποτυχία. Ωραία λοιπόν που είναι η διαφωνία;
Ο κ. Greenspan θεώρησε ότι το BREXIT «Είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου». Θα συμφωνήσουμε ότι η κρίση οφείλεται στον πρωτοφανή συνδυασμό της οικονομικής στασιμότητας, στην επιδείνωση των δημογραφικών στοιχείων, σε αφερέγγυα προγράμματα συνταξιοδότησης, στην κοινωνική ανισότητα και την ανισοκατανομή του πλούτου, και φυσικά, σε ένα ιστορικά υπερβολικό χρέος το οποίο θα μπορούσε και θα έπρεπε να έχει εκκαθαριστεί από το κραχ του 2008, αλλά αντί αυτού διατηρήθηκε. Ποιες οικονομικές λύσεις συνέβαλαν σε αυτό; Εδώ είναι η μεγάλη διαφορά.
Το κατεστημένο έχει αιχμαλωτιστεί ανάμεσα στην ανάγκη αναπαραγωγής των εξουσιών του, μέσω της διαχείρισης δημόσιων δαπανών που διαμορφώνουν τους κύκλους της εξουσίας αφενός και την επιβολή όλο και υψηλότερων φόρων στους πολίτες για να συντηρηθεί η διόγκωση του δημοσίου και να εξυπηρετηθεί το αέναο χρέος, αφετέρου. Όσο το ΑΕΠ των χωρών αυξανόταν, η ανισοκατανομή του πλούτου δεν γινόταν τόσο αισθητή. Αλλά η οικονομική στασιμότητα –να γιατί ανησυχεί ο Greenspan- αποκαλύπτει. Η φοροδοτική ικανότητα μειώνεται και οι φόροι κατατρώγουν τα εισοδήματα των πολιτών και τα κέρδη των επιχειρήσεων. Οι ελίτ εξάντλησαν επικοινωνιακά την κοινωνική ευαισθησία για την υγεία, την παιδεία και φυσικά προβάλουν ότι η μεγάλη δαπάνη είναι για κοινωνικές παροχές και συντάξεις. Σιγά-σιγά αποκαλύπτεται και αυτή η πλάνη. Οι συντάξεις αποτελούν πρόβλημα διαχείρισης είτε του δημοσίου είτε των ιδιωτικών ταμείων, πρόβλημα εργασιακό και στασιμότητας δηλαδή μείωσης μισθών και ανεργίας, πρόβλημα δημογραφικό ειδικά για την Ευρώπη και πρόβλημα εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης. Για να μην παρασυρθούμε και επεκταθούμε στο θέμα, υπενθυμίζουμε τις πρόσφατες αναφορές με άρθρα μου ότι τα αρνητικά επιτόκια της ΕΚΤ (εργαλείο) βάλουν ευθέως τις αποδόσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων. (βλ. επίσης Ξεκίνησε το καθοδικό σπιράλ στις Συντάξεις)
Το κατεστημένο, χρόνο με τον χρόνο, χάνει όλα τα επικοινωνιακά όπλα που διέθετε και δεν μπορεί να εφεύρει άλλα. Το χρέος διογκώνεται, το δημόσιο διογκώνεται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται να πληρώσουν περισσότερα για μικρότερες κοινωνικές παροχές. Το όραμα της επέκτασης της ευημερίας αφανίστηκε, η καθημερινή αβεβαιότητα παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Η γοητεία της Ευρωπαϊκής ιδέας είναι πιο τρωθείσα από ποτέ και δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε τον κίνδυνο η Ευρώπη να επανέλθει πίσω στις διαιρέσεις που κυριάρχησαν ιστορικά. Αυτή είναι η γενεσιουργός αιτία της κρίσης εμπιστοσύνης. Ταυτόχρονα η ζωή θα επισπεύσει τη συζήτηση για το αν ο πυρήνας της Ευρώπης θα καθορίζεται από το Ευρώ ή τις πιστώτριες χώρες.
Αυτή είναι μια υπαρξιακή αναζήτηση για την Ευρώπη. Όχι, το BREXIT δεν είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου αλλά ένα άλμα ιστορικών διαστάσεων ανάλογο με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι σταθμός που οδηγεί στην επερχόμενη ιστορικών διαστάσεων Νομισματική κρίση.
“Αυτή είναι η χειρότερη περίοδος, που θυμάμαι από τότε που βρίσκομαι σε δημόσια υπηρεσία Δεν υπάρχει τίποτα σαν αυτό, συμπεριλαμβανομένης της κρίσης -Θυμάστε την 19 Οκτωβρίου 1987, όταν ο Dow μειώθηκε κατά ένα ποσό ρεκόρ 23 τοις εκατό? Αυτό νόμιζα ότι ήταν ο πάτος όλων των πιθανών προβλημάτων. Αυτό έχει διαβρωτική δράση η οποία δεν θα πάει μακριά. θα ήθελα πολύ να βρω κάτι θετικό να πω. ” Ομολογεί ο ίδιος ο Greenspan χωρίς να κάνει το επόμενο βήμα της πρόβλεψης.
Η Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση απέτυχε παταγωδώς γιατί δεν στηρίχθηκε σε ενιαία οικονομική πολιτική. Γιατί η ενιαία οικονομική πολιτική προϋποθέτει δημοκρατικά εκλεγμένη εκτελεστική εξουσία και δημοκρατικά δομημένη ενιαία διοίκηση, ενιαία εξωτερική πολιτική και άμυνα. Γιατί ποτέ στην ιστορία δεν υπήρξε ενιαίο νόμισμα χωρίς ενιαία πολιτική οντότητα με μία γλώσσα. Αλλά η οικονομική ιστορία συμπίπτει σε ένα και μόνο στοιχείο-σύμπτωμα που προδικάζει την διάλυση όλων των αυτοκρατοριών. Την αύξηση των φόρων σε βαθμό που έγιναν αβάστακτοι. Κάθε μεγάλη δύναμη όταν έφτανε στο σημείο ως λύση των οικονομικών προβλημάτων της να επιλέγει μονοδιάστατα την αύξηση των φόρων αυτό σήμανε και την αρχή του τέλους της.
Το Ευρώ έγινε ο αδύναμος κρίκος του παγκόσμιου Νομισματικού Συστήματος. Οι εκλογικές αναμετρήσεις σε όλη την Ευρώπη καταγράφουν το τσουνάμι της κρίσης εμπιστοσύνης στην πολιτική και το κατεστημένο της Ευρώπης αποδυναμώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Μόνη εναλλακτική τους εμφανίζονται λαϊκιστικές ακραίες δυνάμεις. Η επαναφορά των Εθνικών πολιτικών και οι Εθνικές έριδες στο εσωτερικό της Ε.Ε. αναβιώνουν όπως παλιά. Τώρα δεν είναι η ώρα να αναφερθώ για την μακαριότητα της Ελλάδας αλλά θα επανέλθω. Η ΕΚΤ δεν έχει καμιά δικαιοδοσία άσκησης ενιαίας οικονομικής πολιτικής και πώς να έχει όταν δεν υπάρχει δημοκρατικά δομημένη Ευρωπαϊκή διοίκηση. Το 2017 μετά την εγκατάσταση του νέου ή νέας προέδρου των ΗΠΑ, μετά τις Γαλλικές και τις Γερμανικές εκλογές οι αγορές υπό την πίεση των τεράστιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων θα θέσουν το δίλημμα στο Ευρώ. Το 2018 η παγκόσμια Νομισματική αναταραχή που εμφανώς επιβεβαιώνεται από όλες τις τάσεις και τα διαγράμματα, θα οδηγήσει στην διάλυση ή στην αναμόρφωση του παγκόσμιου συστήματος. Αυτές οι εξελίξεις θα προλάβουν την Ελλάδα και το GREXIT δεν θα έχει το ίδιο νόημα γιατί το Ευρώ θα έχει διαλυθεί ή θα ανασυσταθεί με άλλους όρους.
Η Ελλάδα βρίσκεται υπό διαρκή απειλή καθώς από την εθνική της παλιγγενεσία, σύμφωνα με τον Αδαμάντιο Κοραή, έως σήμερα εδώ και 200 χρόνια δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμη το όριο της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.
Βασικός εχθρικός πόλος υπήρξε και είναι η Τουρκική ηγεσία στη σημερινή και τις προηγούμενες εκδοχές της μέχρι την Οθωμανική περίοδο. Τα τελευταία 70 χρόνια η Τουρκική ηγεσία εξαπολύει επιθέσεις κατά κύματα με κυκλική περιοδικότητα που εξυπηρετεί την κατάλληλη χρονική συγκυρία ταυτόχρονης αποδυνάμωσης της Ελλάδας και ενδυνάμωσης της Τουρκίας.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει διαρκές σοβαρό πρόβλημα εθνικής ασφάλειας ακόμη και σε περιόδους φαινομενικά ήρεμες.
Η διαρκής προσπάθεια των περισσοτέρων πολιτικών ηγεσιών της Ελλάδας να εξευμενίσουν την Τουρκία ή να εξορκίσουν το κακό αποδείχθηκε οικτρά αποτυχία.
Η πρόσφατη συμπεριφορά της Τουρκικής ηγεσίας αποκάλυψε όλες τις πτυχές της πραγματικής στόχευσης η οποία καθώς βρίσκεται εκτός πλαισίου διεθνούς δικαίου υϊοθετεί την στρατηγική της επιβολής δια της βίας και της δημιουργίας τετελεσμένων. Ωστόσο αυτή η αποκάλυψη των πραγματικών διαθέσεων διευκόλυνε να αντιληφθεί το σύνολο (ελπίζουμε) της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας ότι μόνο εάν η χώρα αποκτήσει ισχυρή στρατιωτική αποτρεπτική δυνατότητα θα έχει ελπίδες να επιλύσει ειρηνικά και επί ίσοις όροις τις διαφορές που ενδεχομένως το διεθνές δίκαιο προτρέπει προς επίλυση.
Η συνειδητοποίηση ότι η Τουρκική απειλή είναι μόνιμη υποχρεώνει την Ελλάδα να προσαρμοστεί στο θέμα της στρατηγικής της ανάπτυξης. Προφανώς υπάρχουν μοντέλα ανάπτυξης που δεν περιλαμβάνουν την ανάπτυξη Αμυντικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας (ΑΝΒ). Ωστόσο δεν χρειάζεται πάντα να υπάρχει πραγματική απειλή για να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη μια εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Πολλά κράτη που έχουν άλλο μοντέλο ανάπτυξη, όπως π.χ. η Σουηδία, διαμόρφωσαν εντούτοις μια ΑΝΒ που ενίσχυσε την υπόλοιπη παραγωγή και συνέβαλε σημαντικά στην εξαγωγική δραστηριότητα.
Πολύ περισσότερο, κράτη που ήταν υπό διαρκή πολεμική απειλή απέδειξαν ότι η ανάπτυξη της αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας τους (ΑΝΒ) αποτέλεσε ταυτόχρονα πυλώνες εθνικής ασφάλειας, και τεχνολογικής αναβάθμισης του παραγωγικού ιστού, ενώ προσέφερε σημαντικές τεχνολογικές συνέργειες και ανθρώπινο κεφάλαιο σε άλλους παραγωγικούς κλάδους (spin-offs).
Δυστυχώς η Ελληνική (ΑΝΒ) πτώχευσε υπό το βάρος υπόγειων εξωθεσμικών επεμβάσεων και κατ’ επέκταση από την παράδοση στην πολιτική των κρατικοδίαιτων ιδιωτικών εταιρειών, του κομματισμού και της αδιαφάνειας.
Σήμερα η Ελλάδα υστερεί τεχνολογικά και διαπραγματεύεται εξοπλιστικά προγράμματα πιέζοντας τις οικονομικές της δυνατότητες.
Η ασφυκτική οικονομική πίεση εμποδίζει να δοθούν λύσεις στο πρόβλημα της ασφάλειας σε βάθος χρόνου. Ωστόσο η πρόσφατη επιχειρησιακή αναβάθμιση των ελληνικών υποβρυχίων και η επιβίωση λίγων εξελιγμένων επιχειρήσεων στην παραγωγή υλικού για εξοπλισμούς, αποδεικνύει ότι υπάρχει υψηλή ποιότητα και ικανότητα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.
Η Ελλάδα έχει ακόμη τη δυνατότητα δημιουργίας σύγχρονης και ανταγωνιστικής διεθνώς ΑΝΒ που να εξασφαλίζει όχι μόνο την εθνική ασφάλεια, αλλά να συμβάλλει ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική και ψηφιακή μετάβαση.
Την τελευταία δεκαετία κυρίως, η Τουρκία απέκτησε ικανή και τεχνολογικά προηγμένη αμυντική βιομηχανία. Το παράδειγμα της Τουρκία έδειξε ότι η ΑΝΒ μπορεί να έχει σημαντικές συνέργειες και τεχνολογικές διασυνδέσεις με τον υπόλοιπο βιομηχανικό παραγωγικό ιστό και να συμβάλει στη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας αυτής.
Ένα άλλο γνωστό παράδειγμα αποτελεί το Ισραήλ. Η εμπειρία από αυτή τη χώρα απέδειξε ότι, διατηρώντας μια αναλογία μεγέθους ΑΝΒ σε σχέση με την πολιτική βιομηχανία σε συνδυασμό με μια συνάρτηση των αμυντικών αναγκών με τις οικονομικές δυνατότητες, μπορεί να δοθεί ώθηση να μεταπηδήσει σε ανώτερο επίπεδο η τεχνολογική της ανάπτυξη.
Η μελέτη της οικονομίας του Ισραήλ αποδεικνύει ότι η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία ήταν καθοριστική για τη μετατροπή της πολιτικής βιομηχανίας της χώρας σε έναν επιτυχημένο τομέα υψηλής τεχνολογίας. Κυριάρχησε όμως το επιχειρηματικό πνεύμα, η μεθοδολογία επίλυσης προβλημάτων και η εστίαση στην επίτευξη στόχων.
Είναι αποδεδειγμένο από την εμπειρία αυτών των κρατών ότι η αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία (ΑΝΒ) αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή νέας τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και ανθρώπινου κεφαλαίου για τη μη στρατιωτική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας.
O Kaplan (1998) περιγράφει πώς η ανεπτυγμένη στρατιωτική τεχνολογία, η κυβερνητική υποστήριξη για βιομηχανική Έρευνα και Ανάπτυξη και η προσέλκυση επιστημονικού δυναμικού από το εξωτερικό μετέτρεψαν το Ισραήλ σε περιοχή ακμάζουσας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και σημαντικό εξαγωγέα τεχνολογίας. Βασικός παράγων ανάπτυξης της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας ήταν οι επενδύσεις στη βιομηχανία άμυνας και αεροδιαστημικής, καθώς και η διασύνδεση με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας, που δημιούργησαν τεχνογνωσία και πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιο στις τεχνολογίες αιχμής.
Συμπερασματικά, η ανασυγκρότηση της ΑΝΒ με έμφαση στην υψηλή τεχνολογία εξυπηρετεί ταυτόχρονα, την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και την τεχνολογική αναβάθμιση ολόκληρου του παραγωγικού ιστού προσδίδοντας στις αμυντικές δαπάνες αναπτυξιακό ρόλο.
Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν θα επικεντρωθώ, σε τομείς που συζητούνται ευρέως.
Απαντώ ευθέως στο ερώτημα της εκδήλωσης.
Τα 4 κινητήρια μεγακύματα της σύγχρονης ζωής είναι η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογία, οι δημογραφικές αλλαγές και το περιβάλλον. Όλες οι διαταραχές προέρχονται από την επίδραση του συνδυασμού των επάλληλων μικρότερων κυμάτων που προκαλούν. Μέχρι σήμερα η Ελλάδα ελάχιστα έως καθόλου κατάφερε να βρεθεί στην κορυφή τους για να πορευθεί ασφαλής.
Τα περίπου 70 δις, όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων είναι η τελευταία ευκαιρία να εισέλθει η Ελλάδα νικήτρια στη νέα εποχή.
Οι οιωνοί όμως δεν είναι καλοί.
Η κυβέρνηση προπαγανδίζει ότι χρηματοδοτεί τους μικρομεσαίους.
Τα στοιχεία που έδωσε ο υποδιοικητής της τράπεζας της Ελλάδος απέδειξαν ότι ναι αυξήθηκε η τραπεζική χρηματοδότηση αλλά προς ποιους;
Προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και μειώθηκε προς τις μικρές.
Το 90% περίπου των μικρομεσαίων δεν είχε πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Είναι εντυπωσιακό ωστόσο ότι 6 επιχειρήσεις έλαβαν το 50% των δανείων που χορηγήθηκαν από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2020.
Το 50% των χορηγήσεων το έλαβαν μόνον 6 εταιρείες!
Είναι προφανές:
Ότι ξεκίνησε ο κ Τσίπρας το συνεχίζει ο κ. Μητσοτάκης: Την πολιτική της βίαιης συρρίκνωσης των μικρομεσαίων.
Να θυμίσουμε ότι οι ΜμΕ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 99% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, απασχολούν το 87,9% του εργατικού δυναμικού και συνεισφέρουν το 63,5% της συνολικής προστιθέμενης αξίας.
Για να αποφευχθεί η αναποτελεσματικότητα της πολυδιάσπασης και να αυξηθεί το μέγεθος των επιχειρήσεων υπάρχουν 2 τρόποι.
Η αύξηση των μεγεθών τους να προκύψει μέσα από κλείσιμο, συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Μάλλον συντηρητική άποψη.
Ωστόσο η εμπειρία της πανδημίας, τόσο παγκοσμίως, όσο και στην Ελλάδα, ανέδειξε και έναν άλλον, προοδευτικό δρόμο, αυτόν των στρατηγικών συνεργασιών.
Η ταχύτητα αντίδρασης που απαιτούν οι προκλήσεις της αντιμετώπισης της πανδημίας οδήγησαν σε νέα σχήματα συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων, ή επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων ή και φορέων του Δημοσίου, καθώς και περισσότερες συνεργασίες μεταξύ διαφορετικών κλάδων της οικονομίας.
Η κυβέρνηση μέχρι στιγμής μοίρασε 9,8 δις για την αντιμετώπιση της πανδημίας και δεν πρόβλεψε ούτε ένα ευρώ σε παράλληλο κίνητρο δικτύωσης.
Ωστόσο το πρόβλημα είναι το μακροοικονομικό.
Είναι η Κύρου ανάβαση για τη χώρα.
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι το 2020 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας θα συρρικνωθεί κατά -10,5%, οι πραγματικές επενδύσεις κατά -14,3%, το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα θα διευρυνθεί στο -7,2%, το δημόσιο χρέος θα εκτοξευθεί στο 208,9% του ΑΕΠ (μνημόνιο στο 127% βέβαια με επιτόκια δανεισμού 7%), το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών χειροτερεύει ραγδαία, προσεγγίζοντας τα €10 δισ. (αναβιώνουν ξανά τα δίδυμα ελλείμματα!), η ανεργία κινείται άνω του 18%, τα εισοδήματα μειώνονται με διψήφιο ποσοστό και οι ανισότητες και η φτώχεια οξύνονται.
Η αρχική αισιοδοξία για το 2021 μετριάζεται, με την κυβέρνηση να προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ κοντά στο 4,5% αλλά o OOΣΑ προβλέπει μόνο 0,9%! και πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα κοντά στο -3,9% του ΑΕΠ
Το πρόβλημα θα αναδυθεί το 2022-2023 καθώς θα αναβιώσει η απαίτηση των εταίρων μας για επιστροφή στα κολοσσιαία πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% όπως είχε συμφωνήσει ο κ. Τσίπρας.
Να θυμίσω ότι αυτά τα πρωτογενή πλεονάσματα αποστεώνουν κάθε δυναμική ανάπτυξης.
Το ΑΕΠ της Ελλάδας μετά από όλες τις κρίσεις κατακρημνίσθηκε επιστρέφοντας στο επίπεδο του 2001-2002 στην περίοδο εισόδου στην Ευρωζώνη.
Έχω την άποψη ότι η χώρα βρίσκεται σε εκείνο το σημείο που η επιβίωσή της δεν εξαρτάται από την απλή αλλαγή ενός υποδείγματος ανάπτυξης.
Η Ελλάδα χρειάζεται αλλαγή προτεραιοτήτων και μια στρατηγική απολύτως διαφορετική από τα όσα αναδεικνύουν τα διάφορα φόρα για τη συνήθη ανάπτυξη των χωρών.
Αλλά για να συμφωνηθεί μια αλλαγή προτεραιοτήτων πρέπει πρώτα να γίνει κοινή συνείδηση ότι, η τρίτη δεκαετία της τρίτης χιλιετίας φέρνει τεκτονικές αλλαγές στην κατάταξη των δυνάμεων παγκοσμίως.
Αυτό το μεσοδιάστημα αξιοποιεί η Τουρκία με επίσημα εκπεφρασμένο στόχο να γίνει εντός της δεκαετίας μία από τις δέκα μεγαλύτερες δυνάμεις οικονομικά και στρατιωτικά, με βάσεις σε τρεις ηπείρους, στόλο στις επτά θάλασσες και πυρηνική δύναμη.
Η Ελλάδα βρίσκεται υπό διαρκή απειλή και την κρίσιμη περίοδο κινδυνεύει να συντριβεί από τις μετακινήσεις των τεκτονικών πλακών.
Αλλαγή προτεραιοτήτων σημαίνει κυρίως προσανατολισμός στην ανάπτυξη της Αμυντικής και Ναυπηγικής βιομηχανίας ώστε οι απολύτως αναγκαίες επενδύσεις για εξοπλισμό μέσα στην τριετία 2021-2023 να θωρακίσουν τη χώρα με μεγάλη αποτρεπτική ισχύ και ταυτόχρονα να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην υπόλοιπη βιομηχανία και οικονομία.
Οι εξοπλισμοί να μην αποτελέσουν βαρύ οικονομικό τίμημα αλλά πολλαπλασιαστή ισχύος, πηγή ανάπτυξης με αποδόσεις που θα απαντούν στο μεγάλο μακροοικονομικό πρόβλημα της χώρας μέσω της ταχείας μεγέθυνσης του ΑΕΠ.
Πολλά κράτη που έχουν άλλο μοντέλο ανάπτυξης, όπως η Σουηδία, διαμόρφωσαν εντούτοις μια Αμυντική Βιομηχανία που ενίσχυσε την υπόλοιπη παραγωγή και συνέβαλε σημαντικά στην εξαγωγική δραστηριότητα.
Η Τουρκία απέκτησε ικανή και τεχνολογικά προηγμένη αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία, η οποία είχε σημαντικές συνέργειες και τεχνολογικές διασυνδέσεις με τον υπόλοιπο βιομηχανικό παραγωγικό ιστό.
Το Ισραήλ, όπου η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία ήταν καθοριστική για τη μετατροπή της πολιτικής βιομηχανίας της σε έναν επιτυχημένο τομέα υψηλής τεχνολογίας.
Στη δική μας περίπτωση μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα πυλώνας εθνικής ασφάλειας, και τεχνολογικής αναβάθμισης, να προσφέρει σημαντικές τεχνολογικές συνέργειες και ανθρώπινο κεφάλαιο σε άλλους παραγωγικούς κλάδους (spin-offs).
Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή προτεραιοτήτων είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των κρίσεων.
Οι κρίσεις δεν είναι πλέον τυχαία και παροδικά φαινόμενα. Αποτελούν σταθερά που πρέπει να ενσωματώνεται στα στρατηγικά σχέδια ανάπτυξης.
Η νέα κανονικότητα των διαδοχικών κρίσεων αλλάζει τις ανάγκες ενός κεντρικού σχεδιασμού.
Το χαρακτηριστικό που ανέδειξαν οι κρίσεις είναι η απομόνωση περιοχών.
Γνωρίζουμε ότι σε περιόδους κρίσης, ολόκληρες περιοχές απομονώνονται και η σημαντικότερη ενέργεια είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές).
Επομένως μια μεγάλη, παράμετρος αυτής της πτυχής στην οικονομική δραστηριότητα, αφορά τη λειτουργία των logistics.
Η κρίση ανέδειξε την τρωτότητα επιχειρήσεων και οικονομιών σε εξωτερικά σοκ, και την ανάγκη μεγαλύτερης ανθεκτικότητας και ευελιξίας των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Συγχρόνως, ώθησε επιχειρήσεις και κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις πηγές εφοδιασμού και να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις, πλησιέστερα στις τελικές αγορές.
Η πανδημία, σηματοδοτεί το «τέλος εποχής» για τις γραμμικές και δύσκαμπτες, εφοδιαστικές αλυσίδες.
Άμεσα, αυτές θα πρέπει να δώσουν τη θέση τους στις εφοδιαστικές αλυσίδες του «αύριο», δηλαδή σε ευέλικτα διασυνδεμένα οικοσυστήματα που εμπλέκουν τοπικότητα, πολλούς παίκτες και αναδεικνύουν νέες σχέσεις.
Ωστόσο η μεγαλύτερη παράμετρος της δεύτερης αλλαγής προτεραιοτήτων αφορά την αποκέντρωση.
Το μεγαλύτερο δίδαγμα είναι ότι η ασφαλέστερη λύση πρόληψης και αντιμετώπισης των πρώτων επιπτώσεων μιας κρίσης είναι η αποκέντρωση.
Η περιφερειακή αποκέντρωση και η σχετική αυτάρκεια των περιφερειών
Οι αποκεντρωμένες δομές στην εποχή των κρίσεων είναι θέμα επιβίωσης αλλά και οικονομίας.
Η μόνη κυβέρνηση που υλοποίησε την αποκέντρωση ήταν του ΠΑΣΟΚ. Όλοι οι άλλοι ασχολούνται με το εκλογικό της σύστημα.
Αλλά η αποκέντρωση πρέπει να ολοκληρωθεί με τρόπο ώστε το νέο παραγωγικό μοντέλο να αποτελεί λύση στις ανισότητες που στο μεταξύ οξύνθηκαν δραματικά τόσο μεταξύ πλουσίων φτωχών όσο και μεταξύ περιφερειών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Είναι η δεύτερη σε πληθυσμό και η μεγαλύτερη σε έκταση.
Και όμως είναι από 10η έως 8η κατά καιρούς στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Βρίσκεται τουλάχιστον 15 μονάδες κάτω από τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ
Η ανεργία είναι υψηλότερη του μέσου Ελληνικού όρου και η ανεργία των νέων από τις υψηλότερες της Ευρώπης.
Ελληνικές περιφέρειες αποτελούν το 40% των 10 φτωχότερων περιφερειών της Ευρώπης και με εξαίρεση την περιφέρεια Αττικής που βρίσκεται 24 μονάδες υψηλότερα από τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο, οι 11 από τις Ελληνικές περιφέρειες βρίσκονται 10 έως 25 μονάδες κάτω από τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ
Τεράστια ανισότητα και αποτελεί όνειδος για την κυβέρνηση η αρπαγή των πόρων από το αναπορρόφητο ΕΣΠΑ των περιφερειών.
Αποτελεί όνειδος για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τον κ Τζιτζικώστα να αρπάξει η κυβέρνηση και να κατευθύνει σε άλλες πηγές περίπου 320 εκατομμύρια γιατί ήταν ανίκανη να τα απορροφήσει με δικά της σχέδια.
Δύο λόγια σε ότι αφορά το μοντέλο ανάπτυξης
Η Έξυπνη Ανάπτυξη είναι πεδίο στο οποίο όλοι συμφωνούν.
Για το 2019, το 19% των επενδύσεων στην Ευρώπη κατευθύνθηκε στην ψηφιακή τεχνολογία, ενώ αν συνυπολογίσει κανείς και τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, το ποσοστό των επενδύσεων φθάνει το 31% και το 24% των θέσεων εργασίας
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Καινοτομίας για το 2019 και 2020, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως «μέτρια καινοτόμα», καθώς βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ακόμη και εδώ όμως, υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ως προς τις επιδόσεις των περιφερειών της χώρας.
Η Κρήτη πρωτοστατεί στην καινοτομία, οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Πελοποννήσου Νοτίου Αιγαίου υστερούν σημαντικά.
Στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, σε σύνολο 28 χωρών της Ε.Ε. η Ελλάδα είναι στην 27η, προτελευταία θέση και παραμένει η χώρα με το υψηλότερο κόστος χρήσης του internet.
Τέλος για την Πράσινη Ανάπτυξη πολύ επιγραμματικά γιατί ο Γιάννης Μανιάτης είναι γνώστης.
Πρώτον Η Ελλάδα δεν πρέπει να γίνει αποθήκη του στοκ ξένων πεπερασμένων τεχνολογικά εφαρμογών.
Έχω την αίσθηση ότι η συμφωνία ΔΕΗ με την RWE έγινε για να μας πουλήσει η Γερμανία φωτοβολταϊκά και να εισπράξει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την απολιγνιτοποίηση.
Δεύτερο Σπάνιες γαίες
Τα περισσότερα από τα ορυκτά που είναι απαραίτητα για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών, των επαναφορτιζόμενων μπαταριών και των ανεμογεννητριών ελέγχονται από την Κίνα.
Ενδεικτικά, οι μπαταρίες δεν λειτουργούν χωρίς λίθιο, γραφίτη, κοβάλτιο και νικέλιο.
Επίσης, τα φωτοβολταϊκά απαιτούν άργυρο, γάλλιο, ίνδιο, τελλούριο.
Τέλος, οι ανεμογεννήτριες δεν κατασκευάζονται μόνο από χάλυβα, αλλά και από αλουμίνιο, χαλκό και σπάνιες γαίες.
Όλα αυτά τα ορυκτά ελέγχονται κυρίως από την Κίνα.
Η παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για να φτάσει στο απόλυτο θα έπρεπε να σκαφτεί όλη η γη. Αντί δηλαδή να προστατευθεί η υφήλιος θα οδηγηθεί σε εξόντωση.
Αυτός ο περιορισμός ανεβάζει την αξία της κυκλικής οικονομίας σε πρώτη προτεραιότητα εξοικονόμησης ενέργειας και αειφόρου ανάπτυξης.
Η κυκλική οικονομία μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω ώθηση ανάπτυξης των περιφερειών και της συνέργειας των περιφερειών με την έρευνα και την καινοτομία.
Γιατί δεν είναι η απλή ανακύκλωση υλικών
Η κυκλική οικονομία αφορά σειρά ενεργειών που ξεκινούν από την ανακύκλωση και φτάνουν στο σχεδιασμό και παραγωγή υλικών από ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες ώστε η τελική κυκλικότητα να είναι πλήρης.
Κλείνω με την εξής διευκρίνηση:
Κατά την άποψή μου, η αρχή ενός προοδευτικού μοντέλου ανάπτυξης
είναι ότι πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο,
να προσθέτει σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης του,
το αποτέλεσμα της παραγόμενης υπεραξίας να είναι δίκαια κατανεμημένο για όλους,
να σέβεται το περιβάλλον και να προστατεύει τη φύση.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελική ευθεία που οδηγεί ανεπιστρεπτί στην κόλαση της πολιτικής και των πολιτικών.
Υπερφορολόγιση συνοδευόμενη από καταχρηστική νομοθέτηση ποινών. Αυτό είναι ένα πραγματικό παράδειγμα του πώς αυτοκρατορίες, έθνη και πόλεις-κράτη κατέρρευσαν. Οι Κυβερνήσεις πάντα κυνηγούν κάθε δεκάρα για να προσπαθήσουν να επιβιώσουν. Οι μη χρηματοδοτούμενες υποχρεώσεις θα τους οδηγήσουν προς την σκοτεινή αυταρχική μορφή διακυβέρνησης. Ενεργοποιούν τον μηχανισμό της συντριβής και του ολοκαυτώματος.
Με έναν απλό ισχυρισμό ότι κάποιοι είναι πλούσιοι μπορούν να δικαιολογήσουν την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Ένας βασικός λόγος που ώθησε στην Αμερικανική Επανάσταση, ήταν επειδή ο βασιλιάς είχε εκδώσει διατάγματα για 240 κακουργήματα. Αν κάποιος είχε χρεωθεί με κακούργημα, η ποινή ήταν ο θάνατος. Αυτό ωφελούσε τον βασιλιά, επειδή ήταν σε θέση να κατάσχει όλη την περιουσία του πολίτη, και τη γυναίκα και τα παιδιά του τα πέταγαν στο δρόμο.
Εδώ είναι ένα σημείωμα όπου ο νόμος γράφει ότι όποιος είχε στην κατοχή του ένα πλαστό τραπεζογραμμάτιο ήταν ένας εγκληματίας και υπόκειται στην θανατική ποινή. Υπάρχουν μαρτυρίες για ανθρώπους που κρεμάστηκαν και διακρίνεται η αναπαράσταση στο σημείωμα. Δεν ήταν οι παραχαράκτες. Απλώς παρέλαβαν ένα πλαστό τραπεζογραμμάτιο και με αυτό πλήρωσαν αλλού. Αυτές οι καταδίκες ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρες για τον βασιλιά που ήταν απελπισμένος για χρήματα για να κάνει πολέμους.
Στην Ελλάδα η υπεκφυγή των λαϊκίστικών δυνάμεων από την υποχρέωση να μεταρρυθμίσουν το κράτος διόγκωσε το απατηλό αντιμνημονιακό όνειρο ότι μπορούμε και χωρίς να πληρώσουμε!!! Σαμαράς, Τσίπρας, Καμμένος διαδραμάτισαν προσωπικό ρόλο για το κύκνειο άσμα της ψευδαίσθησης που δημιούργησαν. Ωστόσο αυτή την ψευδαίσθηση πλήρωσαν ακριβά οι Έλληνες. Η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με πρόσχημα το μνημόνιο, επέλεξε να υπερφορολογίσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για να αναβιώσει το πελατειακό κράτος.
Στα δόντια του καρχαρία οι επιχειρήσεις, στα πιράνχα οι αυτοαπασχολούμενοι, ένα εκατομμύριο οι άνεργοι και εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Έλληνες μετανάστες, αλλά το κράτος…μεγαλώνει παρά τις αθρόες συνταξιοδοτήσεις.
Ανασύροντας τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης ο δικτυακός τόπος που επικαλείται το Υπουργείο Εσωτερικών (apografi.gov.gr) για τον Ιούνιο του 2016 δίνει τα ακόλουθα στοιχεία:
Μόνιμοι υπάλληλοι: 564.915
Έκτακτο προσωπικό: 56.615
Μετακλητοί Δημοσίου: 8.494
Λοιπές Ειδικές Περιπτώσεις Δημοσίου: 14.400
Τακτικό προσωπικό ΝΠΙΔ 33.440
Έκτακτο προσωπικό ΝΠΙΔ 13.491
Σύνολο 691.355
Δηλαδή σχεδόν 130.000 περισσότεροι από όσους…επισήμως αναφέρει η κυβέρνηση. Ο δε δείκτης απασχολούμενοι στο δημόσιο τομέα προς συνολικό αριθμό απασχολούμενων αγγίζει πλέον το 1 προς 3. Με άλλα λόγια οι μισοί περίπου φόροι που εισπράττονται πηγαίνουν για τη μισθοδοσία στο δημόσιο!
Οι φόροι που πηγαίνουν για μισθοδοσία και συντάξεις δημοσίου το 2016 είναι περισσότεροι από αυτούς του 2010!!!
Υπερφορολόγιση και πελατειακό κράτος οι δαίμονες της Ελλάδας.
Η Ελλάδα έχει άμεση ανάγκη για μια ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση. Έχει ανάγκη από δραστική μείωση της φορολογίας σε μια πρώτη τομή, χαμηλής φορολογίας με σταθερό δεκαετές φορολογικό καθεστώς για να ξεκινήσει την αντιστροφή της κρίσιμης καμπής πριν την κατάρρευση. Φυσικά από μόνο του δεν αρκεί ένα τέτοιο μέτρο. Ωστόσο εάν υϊοθετηθεί ανοίγει δρόμους!!!
Για την Ελλάδα η εξίσωση αρχίζει με μια απλή πρόσθεση καθώς το αυτονόητο είναι ακόμη ζητούμενο.
Χαμηλή Φορολογία+ Φιλικότητα στην Απασχόληση+ Φιλικότητα στην Επιχειρηματικότητα+ Επιτελικό Κράτος+ Σταθερότητα= Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Χαμηλή φορολογία σημαίνει σεβασμός στο δικαίωμα κάθε παραγωγού πλούτου επί των κερδών που επιτυγχάνει στην αγορά. Όταν υπάρχει σεβασμός στα κέρδη αλλά και αποδοχή των τυχόν ζημιών, είναι εκεί που γίνεται το μεγάλο βήμα. Η κοινωνία αρχίζει να προχωρά προς την παραγωγικότητα, την ευθύνη, την ανταγωνιστικότητα. Το κόστος της φοροδιαφυγής θα είναι μεγαλύτερο από αυτό της τήρησης των φορολογικών κανόνων. Το παράδειγμα του κράτους ληστή που νομιμοποιεί τον επιχειρηματία ληστή αντιστρέφεται.
Στο ιστορικό ρεκόρ των 404,68 δις€ σκαρφάλωσε το δημόσιο χρέος της Ελλάδας! Ενώ στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2023, το Υπουργείο οικονομικών διατυπώνει την άποψη ότι στο τέλος του 2023 θα διαμορφωθεί σε 395,03 δις ευρώ. Τεράστιο χρέος.
Πολλοί ρωτούν γιατί αναγκασθήκαμε να μπούμε στο μνημόνιο με 330 δις€ χρέος ενώ τώρα είμαστε τυπικά εκτός μνημονίου;
Η απάντηση είναι ότι το Ελληνικό χρέος βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και έχει μια περίοδο προστασίας μέχρι το 2032.
Η απάντηση είναι δηλαδή ότι η Ελλάδα μέχρι το 2032 θα πρέπει να έχει εκπονήσει και υλοποιήσει ένα Σχέδιο Οικονομικής Ανάπτυξης (ΣΟΑ) ώστε το χρέος της να μην αποτελεί πρόβλημα μέχρι τότε.
Είναι συνεπώς εθνική υποχρέωση να έχει συμφωνηθεί μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ή διαφορετικά να έχει εκπονηθεί από την κυβέρνηση το ΣΟΑ και ο προϋπολογισμός 2023 να αποτελεί βήμα προς την υλοποίηση του σχεδίου.
Όλα τα σοβαρά κράτη και οι σοβαρές πολιτικές δυνάμεις κινούνται με αυτόν τον τρόπο. Για παράδειγμα ο Εμμανουέλ Μακρόν προανήγγειλε ήδη από το 2021 ένα πρόγραμμα που θα επιτρέψει στη Γαλλία να εισέλθει στις νέες οικονομικές και παραγωγικές συνθήκες με αξιώσεις. Στον φετινό προϋπολογισμό εξειδίκευσε το πρόγραμμα “Γαλλία 2030”, για το οποίο προβλέπονται 54 δις σε χρονικό ορίζοντα πενταετίας.
Σήμερα, ταυτόχρονα με τον προϋπολογισμό, διατίθενται κάποια πρώτα στοιχεία: Ήδη, 25 δις έχουν δεσμευτεί για περισσότερα από 3.200 έργα από 3.500 δικαιούχους, εκ των οποίων το 50% αποτελείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διευκρινίζει η Γαλλική προεδρία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Εμανουέλ Μακρόν επιδιώκοντας να πετύχει την προβολή της Γαλλίας στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής και βιομηχανικής καινοτομίας μέχρι το 2030, στοχεύει σε επενδυτικό πρόγραμμα που διατηρεί και ενδυναμώνει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Γαλλίας.
Ακούσατε κάτι αντίστοιχο για τον προϋπολογισμό της Ελλάδας;
Ούτε από την κυβέρνηση ούτε από την αντιπολίτευση μέχρι στιγμής.
Οι πολιτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης ορθά επισημαίνουν το διαρθρωτικό πρόβλημα που εκφράζεται με τα τερατώδη ελλείμματα του εμπορικού ισοζυγίου.
Μέχρις εκεί. Κάποιες προτάσεις που ακολουθούν είναι αποσπασματικές.
Ωστόσο η χώρα δεν χρειάζεται απλά ευχολόγια για την αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της Αγροδιατροφικής παραγωγής στην Ελλάδα.
Χρειάζεται καθαρή στόχευση με σημαία την συλλογικότητα. Αλλά κυρίως χρειάζεται το πρόβλημα και το μειονέκτημα να γίνει πλεονέκτημα και προτέρημα.
Το δημογραφικό μπορεί να γίνει πλεονέκτημα εάν αξιοποιηθεί συλλογικά και οργανωμένα αντιστροφή ανάπτυξης από τα αστικά κέντρα στις κοινότητες της περιφέρειας.
Όπως ακριβώς οι ενεργειακές κοινότητες που σαμποτάρισε η κυβέρνηση της ΝΔ για να ωφεληθούν οι μεγάλοι πάροχοι, τα μεγάλα συμφέροντα, απέδωσαν πλούσια οφέλη σε άλλε χώρες, έτσι και οι νέες κοινότητες παραγωγικής διαβίωσης μπορούν να αποδώσουν μια επαναστατική αλλαγή στην Ελληνική οικονομία, στο δημογραφικό και στην ελπίδα που έχουμε χάσει.
Οι εξοπλισμοί μπορούν να γίνουν ατμομηχανή της οικονομίας εάν πάψουν να θεωρούνται βάρος και γίνουν με κριτήριο την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
Παγκοσμίως, όπου αναπτύχθηκε αμυντική βιομηχανία έγινε μήτρα τεχνολογικών καινοτομιών και ατμομηχανή σύγχρονης βιομηχανικής και παραγωγικής ανάπτυξης.
Το δίλημμα δημόσια ή ιδιωτική είναι ψευτοδίλημμα που απλά λειτουργεί ως τροχοπέδη.
Η Ελλάδα τώρα έχει την μεγάλη ευκαιρία, με την εξαίρεση των εξοπλιστικών προγραμμάτων για την επίτευξη πλεονάσματος. Μεγάλη ευκαιρία γιατί αυτή η απόφαση συνοδεύεται από την επεξήγηση ότι οι δαπάνες κατά πλειοψηφία πρέπει να αφορούν αγορές από χώρες της Ε.Ε.
Δυστυχώς η μόνη συζήτηση που ακούμε μέχρι σήμερα είναι για τα επιδόματα, την ακρίβεια και την φτωχοποίηση. Συζήτηση ανιαρή για μείωση του ΦΠΑ ή αύξηση των επιδομάτων!
Χωρίς ριζοσπαστικές προτάσεις αλλαγής/αντιστροφής του κοινωνικού μοντέλου ανάπτυξης που θα φέρει δικαιοσύνη στο κοινωνικό μέρισμα κάθε Έλληνα, δεν υπάρχει προοπτική.
Με καταγγελτικό λόγο χωρίς ουσία, ή με δήθεν υπεύθυνο πολιτικό λόγο αποστεωμένο από τα συγκρουσιακά χαρακτηριστικά που πρέπει να συνοδεύουν τη ριζική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που μας οδήγησε στην πτώχευση, η συζήτηση κυβέρνησης-αντιπολίτευσης εγκλωβίζεται στην κυρίαρχη πολιτική της ΝΔ και αναπαράγει την κυριαρχία των μεγάλων συμφερόντων στο πολιτικό σύστημα.
Αξιολόγηση του Αναπτυξιακού Νόμου ΕΠΑ 2021-2025 και η εναλλακτική προοδευτική πρόταση
Επιγραμματικά, η αναλυτική αξιολόγηση ακολουθεί, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης-ΕΠΑ 2021-2025 διαπνέεται από τις ακόλουθες πολιτικές θέσεις της κυβέρνησης:
Ανάλυση, Αξιολόγηση, προοδευτική πρόταση
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Πριν κάνουμε οποιοδήποτε σχεδιασμό πρέπει πρώτα να καθορίσουμε την αρχή που διέπει μια προσέγγιση ανάπτυξης, να καθορίσουμε στη συνέχεια το πρόβλημα και να ανακαθορίσουμε το πρόβλημα μετά τα νέα δεδομένα της κρίσης του Covit-19
Η αρχή του δικού μας οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης είναι ότι πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο, να προσθέτει σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης του, το αποτέλεσμα της παραγόμενης υπεραξίας να είναι δίκαια κατανεμημένο για όλους, να υπάρχει όφελος για όλους τους ανθρώπους.
Η ανάπτυξη οφείλει να σέβεται το περιβάλλον και να προστατεύει τη φύση σε μια αρμονική συνύπαρξη με τις κοινωνίες που συγκροτούνται από την ανθρώπινη συμβίωση. Τέλος ο εθνικός σχεδιασμός της ανάπτυξης οφείλει να υπηρετεί τη δικαιοσύνη στην κατανομή ωφελειών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας ακολούθησε μια διαδρομή τυχαίας ενδυνάμωσης ή αποδυνάμωσης κλάδων της εγχώριας οικονομίας, σε αντίστροφη αναλογία των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και της ανταγωνιστικότητας που κατά καιρούς ανέπτυσσαν περιοχές ή χώρες του πλανήτη.
Το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας δεν είχε την απαιτούμενη συνέχεια στόχων ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας και αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιφερειών της.
Η έλλειψη συγκέντρωσης δυνάμεων σε στόχους και σε δεσμευτικές πολιτικές στο κυβερνητικό επίπεδο επέτρεψε την ώθηση της επιχειρηματικότητας στις εύκολες εμπορικές δραστηριότητες και λειτούργησε απωθητικά σε παραγωγικές επενδύσεις και μακροχρόνιες παραγωγικές στρατηγικές.
Λόγω της φυσικής θέσης της χώρας η παραγωγική δομή επικεντρώθηκε στις ευκολότερες και καλύτερες επιδόσεις του Τουρισμού.
Η μετατροπή της οικονομίας ως υπόδειγμα καταναλωτικού μοντέλου αποτέλεσε την βάση της ανισορροπίας του εμπορικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου πληρωμών.
Η καταναλωτική κατεύθυνση της εγχώριας οικονομίας συνεπικουρούμενη από πολιτικές κυβερνήσεων με προσανατολισμό την πελατειακή σχέση εξουσίας-επιχειρήσεων οδήγησε στην έκρηξη του χρέους και στη χρεωκοπία της χώρας.
Τόσο τα αποτελέσματα των εφαρμοσμένων αναπτυξιακών σχεδίων όσο και η δεκαετής οικονομική κρίση βάθαιναν τις ανισότητες μεταξύ κοινωνικών στρωμάτων και διεύρυναν την ανισοκατανομή πλούτου μεταξύ κέντρου και περιφερειών, αλλά και μεταξύ κέντρου και περιφερειών στο εσωτερικό κάθε περιφέρειας. Εξαίρεση αποτελούν ελάχιστες περιοχές υψηλής τουριστικής ανάπτυξης.
Οι Αναπτυξιακοί νόμοι που δεν ελάμβαναν υπόψη τις περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης της εκάστοτε περιόδου και άπλωναν τις εν δυνάμει εγκρίσεις προγραμμάτων σε ατελείωτες απαριθμήσεις δράσεων, στην ουσία έδιναν το ελεύθερο στην πολιτική ηγεσία να διαμορφώσει τις εγκρίσεις με βάση την πελατειακή της σχέση και όχι περιοριστικά βάσει των στρατηγικών στόχων που κατά τα άλλα ενδεχομένως να περιέγραφαν ορισμένα σχέδια εξ αυτών.
Ιδιαίτερα δε, με τους γραφειοκρατικούς χειρισμούς οδηγούσαν σε μη απορροφήσεις των προγραμμάτων. Έτσι οι κατεπείγουσες διαδικασίες και οι αναδιανομές, προσάρμοζαν τα προγράμματα σε κλασσικές δράσεις που διεύρυναν την τεχνολογική και παραγωγική υστέρηση.
Από αυτό το χάος δράσεων που οι περισσότερες δεν υλοποιούντο προέκυπτε τελικά η χρηματοδότηση έργων που δεν υπηρετούσαν ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό στόχο ανάπτυξης. Είτε η μεγάλη διασπορά αδύναμων χρηματοδοτήσεων αποδυνάμωνε τη δράση σε έναν κλάδο είτε οι χρηματοδοτήσεις σε ολόκληρους κλάδους κατέληγαν μηδενικές για να αναπροσανατολιστούν σε εργολαβικά δημόσια έργα κάποιων κλασικών υποδομών και τελικώς κατέληγαν στη μη συμμετοχή στον διεθνή τεχνολογικό και γνωστικό μετασχηματισμό.
Τα εργαλεία χειραγώγησης ήταν η γραφειοκρατία και ειδικότερα
• Η συστηματική και πολυετής καθυστέρηση έγκρισης επενδυτικών σχεδίων που αποθάρρυνε τις επενδύσεις και απομάκρυνε κάθε σοβαρό επενδυτή.
• Το ανεπαρκές τεχνολογικό επίπεδο λογισμικού και ηλεκτρονικής δικτύωσης, η μη αυτοματοποίηση διαδικασιών.
• Η Πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου και πλήθος ρυθμίσεων ως προς το είδος και εύρος των δραστηριοτήτων που ενισχύονται.
• Η Έλλειψη σαφούς ετήσιου χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού
• Οι Καθυστερήσεις στην αξιολόγηση, την χρηματοδότηση, την υλοποίηση και τους ελέγχους
• Το Πολύπλοκο και μη αυτοματοποιημένο σύστημα βαθμολογίας.
Σε αυτά τα βασικά προβλήματα των προγραμμάτων Ανάπτυξης προστέθηκαν οι κρίσεις. Τα 20 τελευταία χρόνια προκλήθηκαν στην Ευρώπη τουλάχιστον 2 οικονομικές κρίσεις (τραπεζική, δημοσιονομική, χρέους και νομισματική στην Ευρωζώνη) τουλάχιστον δύο κρίσεις επιδημίας-πανδημίας (Κορωνοϊού, Ιός Δυτικού Νείλου, Ιλαράς, νέου Κορωνοϊού Sars Cov-2) ενώ στον υπόλοιπο κόσμο εμφανίζονται τακτικές επιδημίες, Έμπολα στη Β Αφρική, κίτρινος πυρετός στη Βραζιλία, Ζίκα Αφρική, Αμερική κλπ και πολλές κρίσεις με ακραία καιρικά φαινόμενα οφειλόμενα στην κλιματική κρίση.
Σε αυτά να προσθέσουμε τις γεωπολιτικές-στρατιωτικές κρίσεις που οφείλονται στην αλλαγή της ισορροπίας δυνάμεων στη δική μας περιοχή. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Αν. Μεσόγειο, οι αλληλοσυγκρουόμενες στρατηγικές των χωρών μελών της Ευρώπης και η αδρανοποίηση των πολιτικών του ΝΑΤΟ για τη συγκεκριμένη περιοχή σε συνδυασμό με την αδυναμία της Ε.Ε. να διαμορφώσει κοινή αμυντική πολιτική γενικώς και ειδικά για την Αν. Μεσόγειο, ενδυναμώνουν τις δυνάμεις σύγκρουσης. Οι συνθήκες αυτές αυξάνουν σημαντικά το ενδεχόμενο κρίσεων και ενδυναμώνουν την ανάγκη για πολιτικές πρόληψης κρίσεων γεωπολιτικού χαρακτήρα.
Συνοπτικά η αποτύπωση του προβλήματος είναι ότι:
ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Με αυτό το χάντικαπ η Ελληνική οικονομία εισήλθε, μαζί με άλλες διεθνώς, σε μια νέα κανονικότητα. Την κανονικότητα των διαδοχικών κρίσεων.
Η νέα κανονικότητα των διαδοχικών κρίσεων αλλάζει τις ανάγκες ενός κεντρικού σχεδιασμού. Κάθε σχεδιασμός εφεξής οφείλει και πρέπει να βασίζεται πλέον στην στρατηγική διαχείρισης κρίσεων Crisis Management Strategies πρωτίστως ως πρόληψη και ταυτόχρονα ως σχεδιασμός που συμβάλει στην ανάπτυξη.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που ανέδειξαν οι κρίσεις, ειδικά η τελευταία και πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψιν.
Πρώτο χαρακτηριστικό η απομόνωση περιοχών. Γνωρίζουμε ότι σε περιόδους κρίσης, ολόκληρες περιοχές απομονώνονται και η σημαντικότερη ενέργεια είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας (τηλεπικοινωνίες-μεταφορές).
Η εμπειρία έδειξε ότι η κεντρική διαχείριση οδηγεί σε ανυπέρβλητες δυσκολίες που μέχρι να ξεπεραστούν χάνεται πολύτιμος χρόνος με συνέπεια η καθυστέρηση να οδηγεί σε τραγικά αποτελέσματα και απώλειες πριν αποκατασταθεί η επικοινωνία.
Η παρούσα Πανδημία δίδαξε ότι υπάρχει και το θέμα άρνησης της επικοινωνίας.
Ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός χώρος κατέρρευσε, η συνθήκη Schengen διαλύθηκε, οι χώρες που είχαν τα υγειονομικά εφόδια αλλά και πρώτες ύλες, αρνήθηκαν να τα μοιραστούν με άλλες χώρες της Ευρώπης. Στη σκέψη ότι αυτό συνέβη λόγω της ατελούς ένωσης της Ευρώπης, οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν το αρνητικό συμπέρασμα. Οι 50 πολιτείες των ΗΠΑ αρνήθηκαν να συνεργαστούν μεταξύ τους!
Επομένως το κυρίαρχο μάθημα των κρίσεων είναι ότι η χώρα μας και πολλές άλλες χώρες βρέθηκαν απομονωμένες ή αυτοαπομονώθηκαν.
Βρέθηκαν χωρίς συγκεκριμένα υγειονομικά εφόδια επίσης.
Βρέθηκαν χωρίς να λειτουργούν τα ευρύτερα μεταφορικά δίκτυα.
Βρέθηκαν σε οριακή ενεργειακή και τηλεπικοινωνιακή ειδικά ΙΤ κατάσταση.
Βρέθηκαν χωρίς ζωτικές πρώτες ύλες.
Βρέθηκαν στα όρια της επισιτιστικής κρίσης.
Για την Ελλάδα το πρόβλημα έχει και μια άλλη μεγάλη διάσταση. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν μεγαλύτερο φορτίο για τις νησιωτικές περιοχές που είχαν πρόβλημα ακόμη και μεταξύ τους επικοινωνίας.
Οι οικονομικές επιπτώσεις κάθε κρίσης ποικίλουν και είναι σε συνάρτηση με το είδος της κρίσης. Σε όλες τις περιπτώσεις ακόμη και στην πιο απλή κρίση ενός ακραίου καιρικού φαινομένου, υπάρχουν επιπτώσεις στην οικονομία, στον προϋπολογισμό, σε ανθρώπινες ζωές και στην εργασία. Υπάρχουν επιπτώσεις που η επούλωσή τους κοστίζει πλέον πολύ περισσότερο από την πρόβλεψη και έγκαιρη αντιμετώπισή τους.
Σε ότι αφορά την τρέχουσα πανδημία ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2020, δεδομένων των επιπτώσεων της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού.
Οι επιπτώσεις αυτές προς το παρόν δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία και η πανδημία είναι σε εξέλιξη.
Ωστόσο είναι προφανές ότι η ύφεση και η ανεργία θα επιστρέψουν την χώρα σε εποχές 2015-2016
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ
Η αποτύπωση του προβλήματος δίνει τις απαντήσεις επάνω στις οποίες πρέπει να εργαστεί ένα νέο Αναπτυξιακό πρόγραμμα σε μια εποχή με εντελώς νέες συνθήκες που προσδιορίζονται από την τεχνολογική επανάσταση και την ρομποτική επανάσταση αλλά και τις διαδοχικές κρίσεις.
Το πρώτο σύστημα που καταρρέει σε μια κρίση είναι η συγκεντρωτική δομή της διοίκησης, η συγκεντρωτική δομή της παραγωγής, της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών.
Η πρώτη οικονομική θεωρία που καταρρέει είναι η οικονομία κλίμακας. Στο τέλος του λογαριασμού η λογική εξοικονόμησης γίνεται λογική σπατάλης. Το όφελος εξοικονόμησης γίνεται μεγαλύτερη απώλεια κεφαλαίων.
Το μεγαλύτερο δίδαγμα, της κρίσης είναι η αποκέντρωση.
Η περιφερειακή αποκέντρωση και η περιφερειακή σχετική αυτάρκεια για την Ελλάδα σε διαφορικό οικονομικό μοντέλο.
Η αποκέντρωση της ηπειρωτικής Ελλάδας σε κάθετους και οριζόντιους άξονες επικοινωνίας που περιλαμβάνει πολλές άλλες συναρτήσεις.
Η αποκέντρωση της νησιωτικής Ελλάδας με ακτινωτό σύστημα επικοινωνίας συστάδων νησιών ταυτόχρονα με τις υπόλοιπες συναρτήσεις.
Η αποκέντρωση είναι θέμα επιβίωσης αλλά και οικονομίας.
Οι διαφορικές οικονομικές συναρτήσεις πρέπει να συνδυάζουν πολιτικές ανάπτυξης με υψηλή προστιθέμενη αξία και ταυτόχρονα πολιτικές επιβίωσης σε καταστάσεις κρίσεις.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
Παρά το γεγονός ότι το Εθνικό θεσμικό πλαίσιο δεν έχει ολοκληρωθεί ως προς το καθεστώς αποκέντρωσης ανάλογα με εκείνο που απολαμβάνουν οι ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, η κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΠΑ στις περιφέρειες θα έπρεπε να αποτελέσει την βάση για το υπόδειγμα του νέου παραγωγικού μοντέλου.
Βέβαια ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της διερεύνησης των σύγχρονων τάσεων της αποκέντρωσης είναι ότι πρόκειται για μία ολοκληρωμένη διαδικασία. Η μη εφαρμογή ολοκληρωμένων αποκεντρωτικών πολιτικών μπορεί να αποβεί επιζήμια για την επιτυχία της μεταρρύθμισης, επιβραδύνοντας ή τροποποιώντας τη.
Ο πιο έντονος αντίπαλος στις προσπάθειες αποκέντρωσης είναι συχνά η ίδια η κεντρική κυβέρνηση, καθώς η αποκέντρωση μπορεί να εκληφθεί ως απειλή.
Ωστόσο η αποκέντρωση διασφαλίζει τις μεγαλύτερες πιθανότητες μείωσης των ανισοτήτων στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Με το μοντέλο της ασύμμετρης (οικονομικής εν προκειμένω) περιφερειακής αποκέντρωσης που εφαρμόσθηκε παλαιότερες δεκαετίες στις ανεπτυγμένες χώρες η κατανομή του προϋπολογισμού του ΕΠΑ μπορεί να αποτελέσει ριζοσπαστική ώθηση στο νέο μοντέλο ή νέο υπόδειγμα παραγωγής.
Δυστυχώς το ΕΠΑ δεν ακολουθεί το μονοπάτι της μείωσης των περιφερειακών ανισοτήτων.
Αυτή η διαφορετική αντίληψη ανάπτυξης του νέου παραγωγικού μοντέλου που εμείς εκφράζουμε θα μπορούσε να αποτυπωθεί με την αντίστροφη κατανομή από τη νωχελική επανάληψη της ρουτίνας που επαναλαμβάνει το νέο ΕΠΑ 2021-2025.
Η διαφορετική αντίληψη εκφράζεται με κατανομή 7 δις στις περιφέρειες από το σύνολο των 10 δις και διατήρηση των κεντρικών τομεακών πολιτικών σε ρόλο επιτελικής διοίκησης, επιτελικού συντονισμού των περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων στην κοινή κατεύθυνση επίτευξης των στόχων.
Αυτό συνεπάγεται δραστική μείωση της χρηματοδότησης των τομεακών πολιτικών των Υπουργείων και αύξηση του επιτελικού τους ρόλου.
Σημαίνει ειλικρινή και όχι προσχηματική ανάπτυξη με στόχο την σύγκλιση και την μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων.
Η πρόταση του ΕΠΑ, η οποία προσχηματικά αιτιολογείται με ένα σύστημα σταθμισμένης βαρύτητας κοινωνικοοικονομικών δεικτών καταλήγει σε ανισοκατανομή που συντηρεί την ανισότητα ποσοτικά και ποιοτικά σε όλα τα επίπεδα.
Προβλέπει πόρους ύψους μόλις 2.250 εκατομμύρια για όλες τις περιφέρειες της χώρας και τα υπόλοιπα 7.750 εκατομμύρια για την κεντρική κυβέρνηση.
Ωστόσο και στο εσωτερικό των περιφερειών προβλέπει για τις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Ηπείρου, Ιονίων νήσων, Δυτικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου προϋπολογισμό μόλις το ¼ δηλαδή τέσσερις φορές μικρότερο από εκείνον της Αττικής.
Για τις περιφέρειες Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης το 1/3 περίπου και για όλες τις υπόλοιπες περιφέρειες πλην Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας, λιγότερο από τον μισό προϋπολογισμό της περιφέρειας Αττικής.
Δηλαδή στην κατανομή του πενιχρού 2,25 δις για μια πενταετία δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, παρά μόνο επιφανειακά, η ισχυρή περιφερειακή ανισότητα και δεν μπορεί να εφαρμοσθεί αξιόπιστη αυτόνομη πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης με τόσο πενιχρή χρηματοδότηση.
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ
Το δεύτερο μεγάλο δομικό πρόβλημα που επισημαίνεται αφορούσε την μεγάλη διασπορά σε δράσεις και σε κλάδους που καθιστούσε τις χρηματοδοτήσεις αδύναμες και αποδυνάμωνε τη συγκέντρωση σε στόχους, επομένως αποδυνάμωνε την αποτελεσματικότητα του Αναπτυξιακού προγράμματος.
Το ΕΠΑ 2021-2025 προβλέπει ενδεικτικά όπως τονίζει 59 έργα, τουλάχιστον 11 για κάθε αναπτυξιακό στόχο. Δεδομένου ότι όλες οι προτεραιότητες έχουν το λιγότερο μία «πολύ ισχυρή συσχέτιση» τριών αστέρων, σημαίνει ότι θεωρούνται όλες οι 59 πολύ ισχυρές προτεραιότητες και προφανώς σε κάθε μία από αυτές είναι εύκολο να προστεθεί άλλη μία τουλάχιστον.
Δηλαδή με βάσει τον κεντρικό προϋπολογισμό σε κάθε έργο από τα 59, αντιστοιχεί ετήσιος προϋπολογισμός 23.169.000€ μόνον για όλη τη χώρα. Ανεξαρτήτως εάν προτείνει το πρόγραμμα να είναι εμπροσθοβαρείς οι εκταμιεύσεις των πόρων και τα δύο πρώτα χρόνια να έχει εκταμιευθεί το 70% των πόρων η ουσία παραμένει ίδια.
Εάν μάλιστα λόγω των υπερβολικά πολλών στόχων, προτεραιοτήτων και έργων τα τελικά προς έγκριση έργα διπλασιασθούν, όπως παροτρύνει η απαρίθμηση των στόχων, τότε ο ετήσιος προϋπολογισμός για κάθε έργο θα ανέρχεται σε μόλις 11.584.000€ για όλη τη χώρα.
Να σημειωθεί επίσης ότι είναι τόσο απλωμένη η στόχευση ώστε προβλέπονται 276 συσχετίσεις εκ των οποίων οι μισές περίπου, οι 128 είναι πολύ ισχυρές συσχετίσεις με τρία αστέρια. Δηλαδή σε κάθε έργο αντιστοιχούν 5 περίπου συσχετίσεις, μάλλον υπερβολικής προσέγγισης.
Το ΕΠΑ ανακοινώνει πέντε πυλώνες ανάπτυξης, εκ των οποίων οι δύο σε οριζόντια εφαρμογή. Αυτοί είναι η Έξυπνη Ανάπτυξη και η Πράσινη Ανάπτυξη οριζόντιες, η ανάπτυξη υποδομών, η κοινωνική ανάπτυξη και η εξωστρέφεια. Εμφανίζεται να έχει συγκεκριμένη στόχευση αλλά όπως αποδείξαμε στην ανάλυση των έργων ανά στόχο αναιρείται
Είναι προφανές επομένως ότι το ΕΠΑ όχι μόνο δεν λαμβάνει πρόνοια για τη μείωση των ανισοτήτων αλλά διατηρεί την ίδια ασαφή στόχευση, την ίδια αναποτελεσματικότητα, λόγω της υπερβολικής διασποράς στόχων και έργων με προϋπολογισμό ανεπαρκή να διαμορφώσει το νέο παραγωγικό υπόδειγμα έστω και σε συνθήκες συγκεντρωτισμού.
ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ
Ενδεικτικά αναφέρονται σημεία για κάθε στόχο του ΕΠΑ που αλληλοαναιρούνται και υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα ποιοτικά, πέραν της μεγάλης διασποράς που αποδείξαμε με την ποσοτική προσέγγιση.
Στόχος Έξυπνη Ανάπτυξη
Το έργο «Δημιουργία επιλεγμένων κεντρικών ερευνητικών κέντρων και προγραμμάτων σε τομείς αιχμής» αναφέρεται σε πλήθος «κεντρικών»
Πόσα κεντρικά ερευνητικά κέντρα μπορεί να αποκτήσει η χώρα μας και σε πόσους τομείς;
Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι ένα το πολύ δύο μπορεί να έχει μια χώρα σε γενικό ερευνητικό πεδίο.
Η Ελλάδα διαθέτει την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, τον μοναδικό θεσμό που μπορεί να έχει με αποτελεσματικότητα αυτή τη δραστηριότητα του ελεύθερου ερευνητικού κέντρου που συνδέει Πανεπιστήμια με επιχειρήσεις.
Πέραν τούτου δίπλα στα υπάρχοντα εξειδικευμένα κέντρα όπως το Ινστιτούτο Παστέρ για τις λοιμώξεις, μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί ένα ακόμη στον απολύτως αναγκαίο αγροδιατροφικό τομέα.
Ωστόσο η γενικευμένη αναφορά σε επιλεγμένα κεντρικά ερευνητικά κέντρα υπονομεύει την στόχευση του πολύ περιορισμένου αριθμού που μπορεί να έχει η χώρα, προκαλεί δέος με την αναφορά «Κεντρικό» που παραπέμπει σε περαιτέρω συγκεντρωτισμό και αγνοεί επιδεικτικά τους χρήσιμους τομείς της υγείας και της αγροδιατροφής.
Αλλά το χειρότερο είναι ότι την γενική αναφορά στα ερευνητικά κέντρα ακολουθεί η χαμηλότερη βαθμολογία με ένα αστέρι δηλαδή απλή «συσχέτιση» στην καινοτομία και επιχειρηματικότητα.
Αναιρεί την πρακτική διασύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία.
Την αναθέτει στην προώθηση των αποτελεσμάτων που σημαίνει ως αντίληψη ότι γίνεται γενική και αόριστη χωρίς στόχους έρευνα και εάν προκύψει κάτι ωφέλιμο ίσως να αξιοποιηθεί από επιχειρήσεις.
Αυτή η συσχέτιση που περιορίζει την προώθηση από τα Ελληνικά ερευνητικά κέντρα προς τις επιχειρήσεις, υπονομεύει με τη σειρά της, τον πολύ σημαντικό ρόλο της «προώθησης αποτελεσμάτων έρευνας» καθώς θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο έργο που θα αφορά τα γνωστοποιημένα αποτελέσματα παγκοσμίως.
Το έργο «προώθηση» θα πρέπει να συγκεντρώνει, να ταξινομεί και όπου μπορεί να αξιολογεί και να ιεραρχεί παγκόσμιες καινοτομίες και ερευνητικά ευρήματα ώστε να διευκολύνει την στοχευμένη σε ευρήματα, πρόσβαση των επιχειρηματιών και των ακαδημαϊκών.
Είναι μεγάλο έργο τεράστιας σημασίας γιατί ο πληθωρισμός καινοτόμων ευρημάτων παγκοσμίως οδηγεί σε θολή εικόνα ή συσκότιση λόγω αδυναμίας εντοπισμού της κατάλληλης για κάθε ενδιαφερόμενο καινοτομίας.
Το έργο «Ψηφιακές Δημόσιες υπηρεσίες» δίνει δείκτη πολύ ισχυρής συσχέτισης δίνει επίσης στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του στόχου Έξυπνη Ανάπτυξη» τιμή στόχο 70% το 2025, που σημαίνει σχεδόν καθολική ψηφιοποίηση του δημοσίου.
Η διεθνής πρακτική σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπει παράλληλες ενέργειες ασφαλείας. Ο συνολικός ψηφιακός μετασχηματισμός του δημοσίου συνεπάγεται εξωτερικές συνεργασίες ασφάλειας και back up των δεδομένων σε δύο χώρες κλειδιά με βάση τη στρατηγική συμμαχία και την θωρακισμένη εμπιστοσύνη. Ωστόσο μέχρι να συμβεί αυτή η ενέργεια χρειάζεται πολυεπίπεδη ανάπτυξη συστημάτων ψηφιακής ασφαλείας του δημοσίου έργα τα οποία δεν προβλέπονται.
Ένα ακόμη σημείο αφορά το έργο «Έξυπνες πόλεις» όπου η λογική με την οποία αντιμετωπίζεται είναι ότι για ψηφιακό εξοπλισμό κάποιων πόλεων (συσχέτιση πολύ μεγάλη 3*) αλλά ελάχιστη συσχέτιση με τις κοινωνικές συνέπειες (απλή συσχέτιση 1*). Αποτελεί ξεπερασμένη λογική καθώς οι έξυπνες πόλεις και η ψηφιοποίησή τους συνδέονται πλέον περισσότερο με τις κοινωνικές «συνέπειες» και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Στόχος Πράσινη Ανάπτυξη
Ο στόχος σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται να περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα έργα, Ωστόσο μια προσεκτικότερη προσέγγιση αναδεικνύει δύο κινδύνους.
Ο ένας είναι η προμήθεια εξοπλισμού για ΑΠΕ και ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που παγκοσμίως ήδη θεωρείται ξεπερασμένος.
Υπάρχουν καινοτόμες παραγωγές που δεν έχουν καμία σχέση με τις ευρέως διαδεδομένες σήμερα. Για παράδειγμα η εξέλιξη της νανοτεχνολογίας έχει οδηγήσει στην παραγωγή «πάνελ» πολύ πιο ισχυρά και αποδοτικά που μπορεί απλώς να επικολληθούν στην υάλινη επιφάνεια παραθύρων και να χρησιμεύουν επίσης ως σκίαστρα.
Η Ελλάδα δεν πρέπει να γίνει αποθήκη του στοκ ξένων πεπερασμένων τεχνολογικά εφαρμογών.
Ο δεύτερος αφορά την αντιμετώπιση του τεράστιου θέματος της κυκλικής οικονομίας. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ για να φτάσει στο απόλυτο θα έπρεπε να σκαφτεί όλη η γη για να γίνει εξόρυξη των απαραίτητων πρώτων υλών στην κατασκευή μηχανημάτων και μπαταριών ΑΠΕ. Αντί δηλαδή να προστατευθεί η υφήλιος θα οδηγηθεί σε εξόντωση στην ακραία εφαρμογή παραγωγής ενέργειας αποκλειστικά από ΑΠΕ.
Αυτός ο περιορισμός ανεβάζει την αξία της κυκλικής οικονομίας σε πρώτη προτεραιότητα εξοικονόμησης ενέργειας και αειφόρας ανάπτυξης.
Ωστόσο στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του αναπτυξιακού στόχου Πράσινη Ανάπτυξη» η τιμή στόχος είναι μόλις 5 το 2025, λιγότερο από το μισό της τιμής σύγκρισης που είναι 11. Το χειρότερο δε, είναι ότι εκλαμβάνεται ως απλή ανακύκλωση υλικών «Ποσοστό ανακτηθέντων υλικών ως ποσοστό της συνολικής χρήσης υλικών» Αυτή η ξεπερασμένη αντίληψη οδηγεί σε αναίρεση της επίτευξης των στόχων συνολικά για Πράσινη Ανάπτυξη στη χώρα. Η κυκλική οικονομία αφορά σειρά ενεργειών που ξεκινούν από την ανακύκλωση και φτάνουν στην παραγωγή υλικών από ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες ώστε η τελική κυκλικότητα να είναι πλήρης.
Αλλά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στο ΕΠΑ για ολική παραγωγή υλικών από πρώτες ύλες που μπορούν να ανακυκλωθούν.
Στον ίδιο άξονα η τιμή στόχος <10% είναι απαράδεκτα χαμηλή γιατί η συντηρητική πολιτική αναιρεί και δεν εφαρμόζει σημαντικά εργαλεία όπως τις ενεργειακές κοινότητες.
Στόχος Κοινωνική Ανάπτυξη
Στόχος στον οποίο εμφανίζεται πληθώρα (14) ενδεικτικών έργων. Ωστόσο στην τομεακή κατανομή του προϋπολογισμού των πόρων του ΕΠΑ διατίθεται μόλις το 1,5% του προϋπολογισμού, ποσό 150εκ για πέντε έτη στο Υπουργείο Υγείας.
Είναι προφανής και πάλι η εσωτερική αντίθεση και αναίρεση στην πράξη των στόχων που τίθενται.
Είναι και πάλι η κυριαρχία της συντηρητικής πολιτικής αντίληψης που γυρίζει την πλάτη σε χρήσιμα και έξυπνα εργαλεία που όμως έχουν ως βάση τη συλλογική κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Η κοινωνική οικονομία αγνοείται ολοκληρωτικά στο πενταετές σχέδιο ανάπτυξης που έθεσε σε διαβούλευση η κυβέρνηση.
Σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη η ατζέντα της κοινωνικής οικονομίας θεωρείται αναγκαία συνθήκη για την Τοπική Ανάπτυξη και την ενίσχυση των θεσμών κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Στην Ελλάδα υπάρχει προφανής υστέρηση. Κατά αυτό τον τρόπο στερείται τα οφέλη που προκύπτουν από την ανάπτυξή της. Και συγκεκριμένα, την διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής που θα μπορούσε να υπάρξει με μειωμένο κόστος τοπικά και περιφερειακά, την αξιοποίηση των ανενεργών πόρων που λιμνάζουν, την ενίσχυση της απασχόλησης, την συμπληρωματικότητα στους θεσμούς αλληλεγγύης.
Η κοινωνική οικονομία είναι αναγκαία συνθήκη για την Ανάπτυξη γιατί αναλαμβάνει ενέργειες για τις οποίες δεν είναι συμφέρουσες ή δεν μπορεί να αναλάβει ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας.
Η αξιοποίηση των ανενεργών πόρων που λιμνάζουν, είναι η υλική βάση των παγίων για την ενίσχυση των κοινωνικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών.
Οι ενεργειακές κοινότητες που είναι παραγωγικοί και καταναλωτικοί συνεταιρισμοί ηλεκτρικής ενέργειας, το ίδιο και οι συνεταιρισμοί κυκλικής οικονομίας, δείχνουν το δρόμο, πως μια τοπική κοινότητα μπορεί να έχει οφέλη από την εξοικονόμηση.
Στον τομέα υγείας επίσης μπορούν να αναπτυχθούν υπηρεσίες πρόληψης και μετανοσοκομιακής φροντίδας από αντίστοιχες συνεταιριστικές οργανώσεις αρκεί να δοθούν τα βασικά εφόδια.
Για όλους αυτούς τους λόγους η κοινωνική οικονομία θα είναι η μεγαλύτερη κοινωνική καινοτομία στην οργάνωση παραγωγικών και εργασιακών σχέσεων.
Σχετικά με την αξιοποίηση των ανενεργών πόρων σε κάθε περιοχή της χώρας, σε κάθε πόλη και αγροτική περιοχή υπάρχουν αναξιοποίητοι πόροι (σχολάζουσες γαίες, αναξιοποίητα κτίρια δημόσια και ιδιωτικά) και από την άλλη πλευρά μεγάλες ανάγκες για κοινωνικές υπηρεσίες και υψηλή ανεργία στους νέους.
Υπάρχουν δηλαδή, σε μεγάλη έκταση ανενεργοί υλικοί και ανθρώπινοι πόροι τους οποίους η ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν έχει ενδιαφέρον να αναπτύξει ενώ, εκ των πραγμάτων και το δημόσιο δεν μπορεί να αξιοποιήσει.
Στην εποχή της ρομποτικής επανάστασης, υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες κοινωνικής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας που δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο από τα επιδόματα του Κράτους.
Ωστόσο παρατηρείται ότι οι χρηματικοί πόροι που προέρχονται από την Ε.Ε και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο (Ε.Κ.Τ.) με προορισμό την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας μεταφέρονται κατά παρέκκλιση σε άλλους τομείς. Αυτή η «παραβατικότητα» δεν αντιμετωπίζεται με το νέο ΕΠΑ.
Στόχος Ανάπτυξη Υποδομών
Το νέο υπόδειγμα παραγωγής στη χώρα μας θα έπρεπε να στηρίζεται σε διπλή αναβάθμιση των υποδομών της χώρας.
Οι μεταφορές κυρίως εμπορικές είναι βασικό στοιχείο επιβίωσης σε μακρά περίοδο αποκλεισμού. Είναι ταυτόχρονα στοιχείο επιβίωσης και ανάπτυξης.
Για την ηπειρωτική Ελλάδα το νέο μοντέλο μεταφορών, εμπορικών τουλάχιστον, πρέπει να στηρίζεται σε ηλεκτροκίνητους σιδηροδρόμους. Η ανάγκη αυτή ενώ αναγνωρίζεται στο κείμενο αναιρείται και πάλι στην πράξη.
Στα «Επιδιωκόμενα αποτελέσματα του αναπτυξιακού στόχου Ανάπτυξη Υποδομών» το ποσοστό ηλεκτροδοτούμενου σιδηροδρομικού δικτύου προβλέπεται να ανέλθει στο 55% χαμηλή πρόβλεψη που δείχνει ότι κατά βάση το παραγωγικό μοντέλο παραμένει στα ίδια περίπου.
Αλλά η έκπληξη βρίσκεται στο ποσοστό των «σιδηροδρομικών μεταφορών στο σύνολο των εμπορευματικών μεταφορών» Σε αυτό προβλέπεται αύξηση μόλις 15% δηλαδή από το πενιχρότατο 1,8 του 2017 στο επίσης πενιχρότατο ποσοστό τονοχιλιομέτρων εσωτερικών εμπορευματικών μεταφορών 2,07 για το 2025
Για τη νησιωτική Ελλάδα οι μεταφορές είναι ταυτόχρονα στοιχείο επιβίωσης και ανάπτυξης καθώς η νησιωτική Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή αποκλεισμό ορισμένες εποχές του χρόνου.
Δεδομένου ότι είναι ασύμφορη και αδύνατη η επικοινωνία με το κέντρο επιβάλλεται η ανάπτυξη ακτινωτά ήπιου μεταφορικού δικτύου ναυσιπλοΐας μεταξύ των νήσων, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι και ήπιου επιβατικού και τουριστικού περιφερειακού δικτύου πλοίων.
Αντίστοιχα η αποκεντρωμένη λειτουργία τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, κεραίες-κέντρα αναμετάδοσης πρέπει να συνδυασθούν με την τεχνολογία 5G
Ωστόσο καμία πρόβλεψη δεν γίνεται από το ΕΠΑ καθώς δίνεται έμφαση στην κατασκευή λιμενικών υποδομών έργο το οποίο όμως εκλείπει από τον πίνακα των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων.
Στόχος Εξωστρέφεια
Ο στόχος επικεντρώνεται απλά στην προώθηση του τουρισμού με κάποια έμφαση στα μουσεία και τον αρχαιολογικό τουρισμό και στην αύξηση της προώθησης των γεωργικών προϊόντων. Επανάληψη δηλαδή του ίδιου ακριβώς μοντέλου που οδήγησε στην δεσπόζουσα θέση του τουριστικού προϊόντος στην οικονομία της χώρας.
Ο τουρισμός αντιμετωπίζεται και στο νέο παραγωγικό μοντέλο όπως διατείνεται το ΥΠΑΝ ως κυρίαρχη δραστηριότητα γύρω από την οποία δορυφορικά μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες.
Ένα πράγματι νέο παραγωγικό μοντέλο οφείλει να αναπτύξει τους 4-5 άξονες γύρω από τους οποίους θα προκαλείται ώσμωση του τουριστικού προϊόντος.
Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας επιβάλει την ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα με υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα με καινοτόμες πρακτικές βιολογικής καλλιέργειας και επεξεργασίας.
Η αντιστροφή της δεσπόζουσας σχέσης μπορεί να επιτευχθεί με τρόπο ώστε να μη διαταραχθεί η προσφορά του τουριστικού προϊόντος στην Ελληνική οικονομία
Τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα μπορεί να γίνουν πασίγνωστα και να αποτελέσουν επιπρόσθετο πόλο τουριστικής έλξης. Αυτή η στόχευση ή άλλες παρόμοιες θα απεξαρτήσουν την Ελληνική οικονομία από το μονοπώλιο του τουριστικού προϊόντος.
Ο κίνδυνος της επισιτιστικής κρίσης που μπορεί να προκύψει ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης, ή όπως η πρόσφατη υγειονομική κρίση απέδειξε ότι μπορεί να αποτελέσει αποτέλεσμα οποιασδήποτε κρίσης. Την περίοδο του lockdown στην Κρήτη σάπιζαν οι ντομάτες και στη Βόρεια Ελλάδα υπήρχε έλλειψή τους και αισχροκέρδεια. Εξίσου με την ηπειρωτική Ελλάδα αναγκαία είναι μια συνεκτική πολιτική αγροδιατροφικής ανάπτυξης στα νησιά, που θα στοχεύει στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας γεωργικών-αλιευτικών προϊόντων και προϊόντων διατροφής.
Μια αγροδιατροφική πολιτική που θα εξυπηρετεί ταυτόχρονα και τον στόχο του αγροδιατροφικού τουρισμού με επέκταση σε δρόμους οίνου, μεσογειακή διατροφή αλλά και τουριστικής αλιείας. Όλη η δύναμη της καινοτομίας θα μπορούσε για τη χώρα μας να επικεντρωθεί ακριβώς σε αυτό τον στόχο.
Η αγροδιατροφική ανάπτυξη ενσωματώνει την παραγωγή νέων ερευνητικών αποτελεσμάτων, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, καθώς η μεταφορά και εφαρμογή τους στην αγροδιατροφική αλυσίδα, ενισχύει τη δημιουργία δυναμικών επιχειρήσεων για την παραγωγή, τυποποίηση και ανάδειξη εξαιρετικών τοπικών προϊόντων αγροδιατροφής που έχουν ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα με στόχο την εξωστρέφεια και τις διεθνείς αγορές. Προσανατολίζει το ερευνητικό έργο στον αγροδιατροφικό τομέα στις παρακάτω θεματικές περιοχές:
Με αυτές τις παρατηρήσεις είναι προφανές ότι το κείμενο του ΕΠΑ προς διαβούλευση είναι γραμμένο για να ακούσει ο καθένας αυτά που θέλει, να ικανοποιήσει όλες σχεδόν τις ανησυχίες αλλά ως προς το αποτέλεσμα είναι ένα δημαγωγικό κείμενο που παραμένει σε αναχρονιστικές πρακτικές και λογικές κομματικής εξυπηρέτησης.
Είναι μια συρραφή κειμένων που εντοπίζει πληγές για να τις κουκουλώσει στη συνέχεια και να τις αφήσει να κακοφορμίσουν.
Η τακτική να συμπεριληφθούν υπέρμετρα πολλοί για την αντοχή χρηματοδότησης στόχοι χωρίς ουσιαστική ποσοτικοποιημένη κατανομή των έργων κάθε στόχου είναι η τακτική όλα μέσα σε ένα χαοτικό κυκεώνα όμορφων λόγων και επισημάνσεων είναι η επαλήθευση της αναποτελεσματικότητας, της οπισθοδρομικής προσέγγισης, είναι ένας αντιαναπτυξιακός νόμος, που εκφράζει με συνέπεια την πολιτική της συντήρησης.
Βρισκόμαστε σε περίοδο μετάβασης του διεθνούς συστήματος και μεταβολής όλων των διεθνών ισορροπιών. Βρισκόμαστε στην αρχή αλλαγής της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής και οδεύουμε σε έναν κόσμο που δεν θα είναι όπως το γνωρίσαμε μέχρι σήμερα.
Διανύουμε περίοδο που εξουσίες και πλούτος συγκεντρώνονται όλο και σε πιο λίγους με κοινωνικούς κραδασμούς που για να αντιμετωπισθούν, οι πολιτικές και οι πολιτικοί επιλέγουν όλο και πιο αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης.
Η κρίση εμπιστοσύνης όσο μεγαλώνει στους πολίτες, τόσο οδηγεί στην ανάγκη κυβερνήσεων και κομμάτων για περαιτέρω διεύρυνση εξουσιών, που με τη σειρά τους ολισθαίνουν σε αυταρχικές και ολιγαρχικές συμπεριφορές.
Η κρίση εμπιστοσύνης είναι που οδηγεί επίσης σε φαινόμενα εκμετάλλευσης της από τους ακραίους λαϊκιστές, αριστερούς και δεξιούς.
Αυτοί οι πολιτικοί, αυτή η πολιτική είναι που συστηματικά δημιουργούν διαρκώς και μεγαλύτερη απόσταση στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων από τους πολίτες. Η λήψη αποφάσεων με γνώση και νηφαλιότητα από τους ίδιους τους πολίτες είναι εχθρός των κέντρων του συστήματος που θεωρούν εμπόδιο την λαϊκή κυριαρχία.
Τα συστημικά κέντρα είναι που εφευρίσκουν μεθόδους παράκαμψης των δημοκρατικών διαδικασιών και ευνοούν το έλλειμμα δημοκρατίας. Έλλειμμα Δημοκρατίας που ξεκινάει από το τοπικό επίπεδο, κυριαρχεί στο εθνικό επίπεδο και γίνεται πολυδιάστατο στους υπερεθνικούς οργανισμούς.
Αυτοί οι πολιτικοί, αυτή η πολιτική είναι που συστηματικά μετέτρεψαν την έννοια της Δημοκρατίας σε πελατειακές σχέσεις, μικροεξυπηρετήσεις και ρουσφέτια. Είναι η πολιτική που θεωρεί ότι ο καθένας φροντίζει για την πάρτη του.
Δημοκρατία υφίσταται μόνον εκεί όπου υπάρχει ώσμωση των προσωπικών συμφερόντων και φιλοδοξιών με τα συμφέροντα της κοινωνίας των πολιτών. Εκεί όπου επιτυγχάνονται οι κοινοί στόχοι.
Δημοκρατία σημαίνει διαδικασίες, όπου όλοι έχουν ισότητα στην πληροφόρηση, ίσες ευκαιρίες στη γνώση για να έχουν λόγο, να έχουν όλοι πρόσβαση, ευκαιρία και υποχρέωση συμμετοχής, στη δυνατότητα συνδιαμόρφωσης των αποφάσεων.
Δημοκρατία σημαίνει προσδιορισμός προβλήματος, διαφάνεια, διαβούλευση, αξιολόγηση, απόφαση, έλεγχος της εξουσίας.
Εσύ που αισθάνεσαι ότι ανήκεις στη μεγάλη δημοκρατική παράταξη, με ευαισθησίες σαν οικολόγος, σοσιαλιστής, δημοκράτης, προοδευτικός κεντρώος, ριζοσπάστης της ανανεωτικής αριστεράς, προοδευτικός πολίτης έχεις την απαίτηση να συνδιαμορφώνεις τις αποφάσεις χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Εμπιστεύεσαι τη δημοκρατική προοδευτική παράταξη γιατί δεν έχασε, ποτέ το νήμα που τη συνδέει με τις αρχές και τις αξίες της στο πέρασμα των εποχών. Από το κόμμα του Χαρ. Τρικούπη το κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου την Ένωση Κέντρου μέχρι το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Την εμπιστεύεσαι γιατί υπήρξε πάντα ένα γνήσια λαϊκό και πατριωτικό Κίνημα Εθνικής Ανεξαρτησίας, σοσιαλιστικής ιδεολογίας και δημοκρατικής πράξης. Η Εθνική Ανεξαρτησία, η Λαϊκή Κυριαρχία, η Κοινωνική Απελευθέρωση, η σταθερή προσήλωση στη Δημοκρατία και το Κοινοβουλευτικό Πολίτευμα αποτέλεσαν το διαχρονικό πλαίσιο των αρχών, των αξιών και των στόχων του. Ένα πλαίσιο που αναδεικνύει τον βαθύτατα πατριωτικό, κοινωνικό και δημοκρατικό του χαρακτήρα.
Αισθάνεσαι δική σου υπόθεση τη Μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη γιατί είναι πάντα ανοιχτή σε ρεύματα και ιδέες, είναι η παράταξη που σηματοδοτεί τη διαφορά της προόδου από τη συντήρηση, τη δημοκρατία από τον αυταρχισμό, την ουσιαστική προσφορά από τον λαϊκισμό.
Είναι ο δημοκρατικός πόλος απέναντι στη Δεξιά είναι ο αντίποδας του λαϊκισμού δεξιού και αριστερού. Η Μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη είναι η παράταξη των μεγάλων αλλαγών που πηγάζουν από ένα ισχυρό πλειοψηφικό ρεύμα νεωτερικών προοδευτικών πολιτικών και θέσεων που υπηρετούν τον λαό και την πατρίδα. Και κυρίως είναι το κίνημα της νέας γενιάς που πρέπει να οικοδομήσει το δικό της μέλλον.
Τη νέα εθνική στρατηγική και την προοδευτική διακυβέρνηση που έχει ανάγκη η χώρα δεν μπορούν να υπηρετήσουν ούτε η συντηρητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας, ούτε ο τυχοδιωκτικός αριστερός λαϊκισμός του ΣΥΡΙΖΑ.
Με τη μεν Ν.Δ. υπάρχουν μεγάλες και αγεφύρωτες ιδεολογικές, πολιτικές και προγραμματικές διαφορές. Διαφορές με τις πολιτικές της Ν.Δ. που ωθούν στην ασυδοσία της αγοράς και την κατάργηση του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους, τον συγκεντρωτισμό των δομών και της σύμφυσης πολιτικών και οικονομικών εξουσιών, στην κλειστή και φοβική κοινωνία, στους ξεπερασμένους συντηρητισμούς και αυταρχισμούς, στην κοινωνική καθυστέρηση.
Με τον Σύριζα υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές και διακριτές ιδεολογικές, πολιτικές και προγραμματικές διαφορές. Διαφορές που αναδείχθηκαν εμφαντικά με τον τρόπο που άσκησε την εξουσία και ουσιαστικά επανάφερε τη συντηρητική παράταξη στην Κυβέρνηση. Διαφορές με τις πολιτικές που ενίσχυσαν τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας.
Διέσυραν και ακύρωσαν την προοπτική μιας πραγματικής συμμετοχικής δημοκρατίας με το δημοψήφισμα παρωδία, με την τυχοδιωκτική πολιτική που κατασυκοφάντησε τον θεσμό του δημοψηφίσματος.
Με τον Σύριζα υπάρχουν σαφείς διαφορές με τη στάση του και ως αντιπολίτευση που δεν μπορεί να σταθεί ως υπεύθυνη και σοβαρή δημοκρατική αντιπολίτευση καθώς ο λαϊκισμός που ενδημεί στις γραμμές του τρέφεται μόνο με διχαστικές επιλογές και ξεπερασμένες πρακτικές.
Ούτε η ΝΔ, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, όποια μορφή κι αν πάρουν, μπορούν να εγγυηθούν τη νέα πορεία της χώρας. Να εκφράσουν με πειστικό τρόπο το νέο πολιτικό περιβάλλον που θα αφήνει πίσω το διχασμό και θα βρει τους νέους κοινούς τόπους για να προχωρήσει η Ελλάδα μπροστά στα επόμενα χρόνια.
Το δημοψήφισμα ήταν συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην Ελλάδα, ως αναγνώριση (του νομοθέτη σύμφωνα με τους συνταγματολόγους και την ειδική μελέτη του καθηγητή Α. Μανιτάκη) του δημοκρατικού ελλείμματος που προκαλεί η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Δημοψήφισμα με πολιτειακό περιεχόμενο έγινε το 1974. Έκτοτε παρά την κατοχύρωση του συντάγματος, μόνο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου εξέδωσε τον εφαρμοστικό νόμο-Νόμος 4023/2011 – ΦΕΚ 220/Α/24-10-2011 και αμέσως μετά την ανακοίνωση ότι πάει σε δημοψήφισμα το κατεστημένο ανέτρεψε την κυβέρνηση.
Μια ζωή με τη Δημοκρατική Παράταξη έχεις αποκτήσει το κριτήριο ότι η πολιτική χρειάζεται αναγέννηση.
Σε αυτή την εποχή των μεγάλων αλλαγών ήρθε η ώρα να ενώσεις τη δύναμή σου και όλοι μαζί να γίνουμε η κινητήρια δύναμη για τη μεγάλη υπέρβαση στη δημοκρατική συγκρότηση της κοινωνίας, όλοι μαζί να οδηγήσουμε την Ελλάδα στο νέο της ιστορικό κύκλο.
Κάθε πράξη, στον αντίποδα του πολιτικού συστήματος που βασίζει την ύπαρξή του στον φόβο, την παθητικότητα, την αγανάκτηση ή την εξουσιολαγνεία, περιθωριοποιώντας τον πολίτη, είναι πράξη αντισυστημική, είναι πράξη επαναστατική.
Είναι η δική σου απόφαση που αλλάζει ριζικά τις συνθήκες στον τρόπο λήψης αποφάσεων.
Είναι δική σου απαίτηση να αλλάξεις τη δημοκρατία με το δημοψήφισμα ως εργαλείο άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας. Να αλλάξει η διαδικασία λήψης αποφάσεων και να ακολουθεί συγκεκριμένο μοντέλο συλλογικής απόφασης.
Τόσο η διαβούλευση όσο και το δημοψήφισμα μπορούν να αξιοποιήσουν κάθε πρόσφορο αξιόπιστο τεχνολογικό μέσο. Η τεχνολογία, η ηλεκτρονική τεχνολογία δίνει πλέον την ευκαιρία να γίνει η αλλαγή, επιστρέφοντας στις ρίζες της Ελληνικής Άμεσης Δημοκρατίας και σε αποφάσεις με εκστρατείες δημοψηφισμάτων.
Το δημοψήφισμα ως εργαλείο άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας των πολιτών είναι ένα βήμα εκδημοκρατισμού, αμεσότερης σύγχρονης δημοκρατίας πλήγμα στην καρδιά του συντηρητικού κατεστημένου, βήμα στην πρόοδο.
Στο δεύτερο μέρος είναι απαραίτητο να κάνουμε περιήγηση της ιστορίας της επανάστασης μέσα από μια διαφορετική οπτική. Την ιστορία των αντιθέσεων και των διεθνών συγκρούσεων.
Τα δίπολα των συγκρούσεων της εποχής είχαν διαμορφωθεί σε τρία επίπεδα. Το γενικό ταξικό, το εξωτερικό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων και το εσωτερικό στις δυνάμεις.
Μετά την ήττα των Γάλλων στο Βατερλό (Βέλγιο, 1815) οι νικητές συγκάλεσαν το Συνέδριο της Βιέννης (1814-15) με κύριο στόχο την ανασυγκρότηση της απολυταρχίας, την επαναχάραξη των συνόρων ώστε να εξασφαλίζεται μία βιώσιμη ισορροπία ανάμεσα στις μεγάλες αυτοκρατορίες και βέβαια την καταδίωξη και καταστολή των επαναστατικών-φιλελεύθερων ιδεών. Ρωσία, Αυστρία και Πρωσία, ίδρυσαν το Νοέμβρη του 1815 την Ιερά Συμμαχία.
Ωστόσο οι αλλαγές στις παραγωγικές δυνάμεις που ήδη είχαν συντελεστεί διαμόρφωσαν νέες παραγωγικές σχέσεις αποτέλεσμα των οποίων ήταν να αναδυθεί η αστική τάξη που αναζητούσε το μερίδιό της στο εποικοδόμημα.
Η αστική τάξη εκφραζόταν μέσα από τις ιδέες του φιλελευθερισμού και διατύπωναν πολιτικά αιτήματα όπως Σύνταγμα, κοινοβουλευτικούς θεσμούς, ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και εθνικές διεκδικήσεις (αρχή των εθνοτήτων).
Οι λαοί της Ευρώπης άρχισαν να αμφισβητούν την απολυταρχία και την Παλινόρθωση που επικρατούσε με το παλιό καθεστώς. Αυτή ήταν η γενική βάση μια νέας ταξικής πραγματικότητας, τροφοδότης όλων των συγκρούσεων.
Τα έτη 1820-1821 ξέσπασαν οργανωμένα επαναστατικά κινήματα:
α) Στην Ισπανία (1820) η Ιερά Συμμαχία την κατάπνιξε στο αίμα. Η ισπανική επανάσταση πυροδότησε σειρά απελευθερωτικών κινημάτων στη Νότια Αμερική (Σιμόν Μπολιβάρ Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν).
β) Στην Ιταλία (1820-1821) από τους καρμπονάρους. Η Ιερά Συμμαχία την κατέστειλε.
γ) Στην Ελλάδα (1821) το πρώτο επαναστατικό κίνημα του 19ου αιώνα που κατάφερε να δημιουργήσει ελεύθερο ανεξάρτητο κράτος. Ήταν η μοναδική φορά που η Ιερά Συμμαχία χάριν και στις ενέργειες του Ιωάννη Καποδίστρια δεν αποφάσισε να στείλει στρατό αλλά καταδίκασε απερίφραστα τον ξεσηκωμό και άφησε στους Οθωμανούς να καταπνίξουν την επανάσταση.
Μέχρι εκείνη την ώρα δεν υπήρξε καμιά ρωγμή προερχόμενη από τους ανταγωνισμούς μεταξύ των αυτοκρατοριών. Ωστόσο υπήρξε μια πρώτη εσωτερική ρωγμή που προήλθε από την ανάγκη των Τσάρων να δηλώνουν φύλακες της ορθοδοξίας και των Χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και από την άλλη να είναι απολύτως συντεταγμένοι με την Υψηλή Πύλη. Για το φαίνεσθαι χρησιμοποιούσαν υπόδουλους Χριστιανούς με εξαιρετικά προσόντα σε υψηλόβαθμες θέσεις από την άλλη είχαν αγαστή συνεργασία με τον Σουλτάνο.
Όταν έφτασαν οι ειδήσεις για την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης έτυχε να συνεδριάζουν τα μέλη της Πενταπλής Συμμαχίας (Ρωσία, Αυστρία, Γαλλία, Αγγλία και Πρωσσία). Επικράτησε έκπληξη, ανησυχία, οργή και θυμός για τους Έλληνες επαναστάτες. Οι Έλληνες επαναστατώντας βρέθηκαν αντιμέτωποι όχι μόνο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και με τις ευρωπαϊκές απολυταρχίες. Ήταν μια εξέγερση εναντίον όλων.
Μέχρι τότε το Ανατολικό ζήτημα ήταν για τις μεγάλες δυνάμεις ένα αξεδιάλυτο κουβάρι αλληλοσυγκρουόμενων βλέψεων και συμφερόντων. Οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν δημιουργήσει το «δόγμα της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» για να αποφύγουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις για τη διανομή των εδαφών της.
Η ελληνική επανάσταση άνοιγε ξανά το Ανατολικό Ζήτημα.
Οι Άγγλοι ενδιαφέρονταν κυρίως για το προτεκτοράτο τους στο Ιόνιο Πέλαγος, τα Επτάνησα. Υποστήριζαν την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επειδή φοβούνταν την προώθηση των Ρώσων προς τη Μεσόγειο και την αναβίωση της γαλλικής επιρροής στην Ανατολή.
Η Γαλλία μετά την ήττα είχε χάσει όλα τα ερείσματα και προσπαθούσε σταδιακά να επανέλθει ως δύναμη στη Μεσόγειο. Είχε αναλάβει την οργάνωση και τον εξευρωπαϊσμό της Αιγύπτου και του στρατού της σε μια προσπάθεια να ξανακερδίσει την επιρροή της και να δημιουργήσει αντιαγγλικά προγεφυρώματα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αύστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία και η Πρωσία ήταν αυστηρά προσηλωμένες στη μη αλλαγή συνόρων καθώς κατείχαν εδάφη από διάφορες περιοχές.
Η Ρωσία φοβόταν ότι ένα ελεύθερο ελληνικό κράτος αργά ή γρήγορα θα έπεφτε στα χέρια των Άγγλων και των Γάλλων που ως ναυτικές δυνάμεις κυριαρχούσαν στην Μεσόγειο. Η Ρωσία προτιμούσε στα νότια σύνορα της να υπάρχει μια παρηκμασμένη, αδύναμη και εξαρτημένη Οθωμανική αυτοκρατορία.
Ο Τσάρος Αλέξανδρος. Αποκήρυξε αμέσως την επανάσταση, διέγραψε τον στρατηγό του Αλέξανδρο Υψηλάντη από τους καταλόγους των Ρώσων αξιωματικών και έδωσε την άδεια στους Οθωμανούς να περάσουν στην Μολδοβλαχία και να καταπνίξουν την επανάσταση.
Το δεύτερο μεγάλο εσωτερικό ρήγμα που έμελλε να έχει σημαντικό ρόλο ήταν στην Αγγλία. Η Αγγλία είχε κοινοβουλευτισμό, φιλελεύθερους θεσμούς, διακήρυσσε την αρχή των εθνοτήτων αλλά μέσω της Ιεράς συμμαχίας συστρατευόταν με τον απολυταρχισμό και ερχόταν σε σύγκρουση με εσωτερικές δυνάμεις της αστικής τάξης. Μετά την αυτοκτονία του συντηρητικού Υπουργού Εξωτερικών Κάσλερι τον Αύγουστο του 1822, ο νέος Υπουργός Τζωρτζ Κάνινγκ, μέλος κι αυτός των Συντηρητικών (Torries) άρχισε να διαμορφώνει μια αλλαγή στάσης στην εξωτερική πολιτική της Αγγλίας με τροποποίηση του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι Άγγλοι φοβούμενοι την Ρωσική επιρροή σε μια επανάσταση που έδειχνε να στεριώνει έστησαν ολόκληρο δίκτυο με έδρα τα Επτάνησα και τη ναυτική μοίρα που κινούνταν στο Αιγαίο για συλλογή ειδήσεων και πληροφοριών ώστε να γνωρίζουν τις αδυναμίες, τις συγκρούσεις, τους ανταγωνισμούς, τις διαφορές, τα πάθη, τις σκέψεις και τα σχέδια των πρωταγωνιστών πολιτικών και στρατιωτικών για να διαμορφώνουν με επιτυχία τη μελλοντική στρατηγική τους. Βάσει αυτών το 1823 αναγνώρισαν το Ελληνικό έθνος ως εμπόλεμο και διαχώρισαν τη θέση τους από την Ιερά Συμμαχία. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη εξωτερίκευση της σύγκρουσης συμφερόντων.
Αμέσως μετά, 1823-1824, ο Τσάρος Αλέξανδρος κάνει ρελάνς καταθέτοντας το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο επίλυσης του Ελληνικού Ζητήματος. Το «Σχέδιο των Τριών Τμημάτων», περιελάμβανε την ίδρυση τριών αυτόνομων ηγεμονιών στον ελλαδικό χώρο. Βάσει του Σχεδίου, ο Σουλτάνος θα διατηρούσε την επικυριαρχία του στις τρεις ηγεμονίες, την οποία θα διασφάλιζε η παρουσία κατά τόπους τουρκικών φρουρών, και θα εισέπραττε έναν ετήσιο φόρο υποτέλειας. Το σχέδιο δεν έγινε δεκτό από τον Σουλτάνο.
Ένα μήνα μετά οι Άγγλοι ανταπάντησαν με το πρώτο δάνειο ύψους 800.000 λιρών, το πραγματικά δανεισθέν ποσόν ανήλθε σε 472.000 λίρες αφού εκδόθηκε στο 59% της οικονομικής τιμής του. Μετά από παρακρατήσεις, ίντριγκες κλπ έφτασαν στην προσωρινή διοίκηση μόνο 298.700 λίρες. Με υποθήκη τις Εθνικές γαίες!
Το δεύτερο αγγλικό δάνειο, το 1825, ήταν ύψους 2.000.000 χρυσές λίρες και έφτασαν στην Ελλάδα μόλις… 232.558 χρυσές λίρες.
Τα δάνεια προφανέστατα χρησιμοποιήθηκαν για να κατοχυρώσουν τη μελλοντική εξάρτηση. Ωστόσο στην πιο κρίσιμη στιγμή έπαιξαν και τον αντίστροφο ρόλο. Ένα μέρος των Άγγλων πολιτικών, καθαρά για οικονομικούς και κερδοσκοπικούς λόγους συντάχθηκε με την πίεση προς τον Σουλτάνο κάνοντας χρήση ακόμη και στρατιωτικών μέσων.
Οι επιτυχίες του Αιγυπτιακού στρατού υπό τον Ιμπραήμ άλλαζαν τις ισορροπίες στο Ανατολικό ζήτημα. Άγγλοι και Ρώσοι θορυβήθηκαν με την πιθανότητα η Γαλλία μέσω της Γάλλο-Αιγυπτιακής συνεργασίας να γίνει κυρίαρχος στην Ανατολική Μεσόγειο. Τούτο γιατί ο Μεχμέτ Αλή Πασάς της Αιγύπτου είχε συμφωνήσει με τον Σουλτάνο ότι νίκη του Ιμπραήμ θα σήμαινε εξόντωση των Ελλήνων, μεταφορά όσων επιβίωναν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου και εγκατάσταση συμπαγούς μουσουλμανικού πληθυσμού Μαμελούκων στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη!
Τότε στις 1 Δεκεμβρίου 1825 ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ πέθανε και τον διαδέχτηκε ο Νικόλαος Α΄ ο οποίος μπροστά στο ενδεχόμενο να χαθεί κάθε επαφή με τη νότιο Βαλκανική, άλλαξε τη στάση της Ρωσίας.
Ρωσία και Αγγλία στις 23 Μαρτίου 1826 υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης για τη δημιουργία ενιαίου ελληνικού κράτους, υποτελούς, στο Σουλτάνο. Ήταν η πράξη με την οποία εξοβελίζονταν η Αυστρία και ο Μέττερνιχ και έμπαινε ταφόπλακα στην Ιερά Συμμαχία.
Αγγλία Ρωσία και Γαλλία δεκαπέντε μήνες μετά, μετέτρεψαν το Πρωτόκολλο σε συνθήκη του Λονδίνου. Σε γενικές γραμμές προέβλεπε να υπάρξει ανακωχή μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων και της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κράτος υποτελές στο Σουλτάνο και μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων.
Άμεση συνέπεια της Συνθήκης ήταν η αποστολή τμημάτων των στόλων των τριών Μεγάλων Δυνάμεων στη Μεσόγειο. Οι οδηγίες που είχε πάρει ο αρχηγός του αγγλικού στόλου στη Μεσόγειο ναύαρχος Κόδριγκτον έλεγαν ξεκάθαρα πως «η ακριβής επιδίωξη των τριών δυνάμεων είναι να παρεμβληθούν σαν ειρηνοποιοί». Δεν ήθελαν στρατιωτική σύγκρουση.
Ο Σουλτάνος βλέποντας τις συγκρούσεις μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων και ενθαρρυμένος από τις επιτυχίες του Ιμπραήμ αρνήθηκε τη Συνθήκη του Λονδίνου και ο Τούρκο-Αιγυπτιακός στόλος στο Ναυαρίνο αρνήθηκε να εφαρμόσει ανακωχή.
Το απρόβλεπτο γεγονός ήταν η υπεροψία λόγω αριθμητικής υπεροχής του στόλου του Ιμπραήμ και την ανεκτικότητα που διαπίστωνε από τις τρεις δυνάμεις. Η δολοφονική επίθεση στην βάρκα που πήγε για διαβουλεύσεις και η επίθεση σε ορισμένα πλοία ήταν το «ατύχημα» που πυροδότησε τη γενίκευση της σύγκρουσης. Ο Τούρκο-Αιγυπτιακός στόλος καταστράφηκε ολοκληρωτικά.
Στη Γαλλία η Κυβέρνηση χαιρέτισε τη νίκη στο Ναυαρίνο. Βέβαια ο Γαλλικός τύπος χλεύασε το διπλό παιγνίδι των Γάλλων με τους Αιγύπτιους και τους Έλληνες.
Στην Αγγλία απόλυτος διχασμός. Με την αλλαγή της Κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 1828 η ναυμαχία χαρακτηρίστηκε «ατυχές γεγονός» υπό τον φόβο ότι άνοιγε πλέον ο «δρόμος» για κάθοδο της Ρωσίας στη Μεσόγειο καταδικάστηκε ρητά η πολεμική δράση «εναντίον παλαιού συμμάχου» και αποπέμφθηκε ο ναύαρχος Κόδριγκτον.
Για να εκμεταλλευτεί ο καθένας το γεγονός, οι Γάλλοι έστειλαν 14.000 στρατιώτες να αδειάσουν τα φρούρια από τους Τούρκο-Αιγύπτιους και οι Ρώσοι κήρυξαν τον πόλεμο στην αδύναμη πλέον Τουρκία. Έφθασαν 60 χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη και με επέμβαση των άλλων δυνάμεων τρομοκρατημένοι υποχρέωσαν τον Σουλτάνο να υπογράψει τη συνθήκη της Αλεξανδρούπολης. Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο Ελληνικό και ανεξάρτητο κράτος. Με τελική σφραγίδα να μπαίνει «Τελικός Διακανονισμός της Κωνσταντινούπολης» το 1832 ορίζοντας τον Όθωνα μονάρχη της Ελλάδας.
Η εποχή μας είναι εποχή μεγάλων αλλαγών αντίστοιχων της περιόδου της Ελληνικής επανάστασης Οι αλλαγές στην παραγωγική και τεχνολογική βάση των οικονομιών βρίσκεται σε εξέλιξη και προκαλεί τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές.
Σε αυτή την περίοδο των τεκτονικών αλλαγών η Ελλάδα αντί να γίνει καταλύτης όπως το 1821 όταν διέλυσε εμμέσως πλην σαφώς όλες τις προηγούμενες συμφωνίες ακόμη και την ίδια την πανίσχυρη Ιερά Συμμαχία, κινδυνεύει να συντριβεί ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες.
Η Ελλάδα λησμόνησε και το δεύτερο δίδαγμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821. Αντί να δημιουργεί γεγονότα που θα στρέφουν υπέρ της όσες από τις αντιθέσεις των δυνάμεων μπορούν να αξιοποιηθούν, τρέχει πίσω από τα γεγονότα. Αντιθέτως η Τουρκία είναι εκείνη που δημιουργεί γεγονότα, συνήθως στον κατάλληλο χρόνο. Ο μόνος εχθρός της Τουρκίας είναι η αλαζονεία και η κληρονομική τάση αμετροέπειας να ξεπερνάει κατά πολύ τα όριά της. Ότι ακριβώς επιχείρησε στη ναυμαχία του Ναυρίνου.
Τα δίπολα των ανταγωνισμών δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τότε.
Η Ρωσία εξακολουθεί να έχει άριστες στρατηγικές σχέσεις με την Τουρκία από θέση επικυριαρχίας. Το μπλοκ των δυνάμεων στη ζώνη της Μέσης Ανατολής-Ασίας που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο Συρία, Τουρκία, Αζερμπαϊζάν, Ιράν, Πακιστάν βρίσκεται στον έλεγχο της Ρωσο-Τουρκικής στρατηγικής.
Το πιο απλό βήμα για την Ελλάδα θα ήταν η εξασφάλιση συμμαχίας με την Ινδία.
Η συνεργασία με ΗΑΕ, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Ισραήλ θα αποκτούσε πιο σταθερά χαρακτηριστικά και μεγαλύτερη εμβέλεια προσθέτοντας τη συνεργασία με την Ινδία. Με αυτή την κίνηση η Ελλάδα θα μπορούσε να διαταράξει τις αντιθέσεις Ρωσίας-Τουρκίας και να αποκτήσει ένα άλλο επίπεδο διαλόγου με τη Ρωσία.
Το Brexit προκάλεσε μια σοβαρή ανατροπή. Κατέστησε τη Γαλλία τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη και τη μόνη πυρηνική δύναμη της Ευρώπης. Η Γαλλία προφανώς θέλει να αποκαταστήσει την επιρροή της ως εγγυήτρια Ευρωπαϊκή δύναμη στη Μεσόγειο.
Η Ελλάδα αντί να αδράξει την ευκαιρία και να προχωρήσει γρήγορα σε πρωτοβουλίες σύστασης Ευρωπαϊκής Αμυντικής συνεργασίας προσδίδοντας στην Γαλλία τον ρόλο που επιθυμεί αλλά προσθέτοντας και δυνάμεις που έχουν φιλοδοξίες σε αυτό τον τομέα, όπως η Αυστρία, η Ιταλία κ.ά., τρέχει πίσω από τη Γερμανία. Σε πείσμα της ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου μεγάλες αλλαγές έγιναν από συνασπισμό ορισμένων κατά περίπτωση κρατών. Έτσι κάθε πρωτοβουλία που γεννήθηκε από ομάδες κρατών έγινε στη συνέχεια πολιτική της ένωσης.
Η Γερμανία που έχει μετατραπεί σε οικονομικό γίγαντα χάριν της Ευρώπης, υστερεί σημαντικά στον αμυντικό τομέα και προφανώς δεν θα επιτρέψει ποτέ να αναπτυχθεί η άμυνα της Ευρώπης από άλλους. Πρόκειται για ιστορική αντίθεση των ίδιων δυνάμεων που ο κατάλληλος χρόνος αξιοποίησής της υπέρ της Ελλάδας είναι η χρονική περίοδος που διανύουμε.
Τα άτακτα μπρος πίσω της Ελληνικής πολιτικής να κάνει συμφωνία τη μια ημέρα με τη Γαλλία και να κάνει μυστικές συζητήσεις με την Τουρκία υπό την μεσολάβηση της Γερμανίας την επόμενη, καθιστά απολύτως αναξιόπιστη τη χώρα και ατελέσφορη τη στρατηγική της.
Ένα νέο δίπολο αντιθέσεων αποτελεί η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας για την ηγεμονία στη νέα εποχή.
Οι εσωτερικές αντιθέσεις και οι ταλαντεύσεις των ΗΠΑ ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της Κίνας, με ή χωρίς ισχυρούς συμμάχους, δημιούργησε μεγάλα κενά που αξιοποίησε η Τουρκία.
Η τρέχουσα πολιτική των ΗΠΑ επιδιώκει την ενίσχυση της Ευρώπης αλλά ταυτόχρονα και τη συστράτευσή της, την αλλαγή συσχετισμών στο δρόμο του μεταξιού και τη δημιουργία ενός ακόμη δυνατού πόλου με πρωταγωνιστές το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία. Πρόκειται για τρεις στρατηγικούς πόλους, εφόσον καταφέρει να συσταθεί ο τρίτος εξ αυτών, όπου η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Ωστόσο μέχρι στιγμής φαίνεται να απουσιάζει από κάθε πρωτοβουλία.
Τα παραδείγματα αξιοποίησης αντιθέτων συμφερόντων είναι πάρα πολλά και φυσικά μεταξύ αυτών τα Βαλκάνια. Το δίδαγμα της Ελληνικής επανάστασης, έχει και σε αυτή την περίπτωση ένα και αμετάκλητο συμπέρασμα. Όσο ισχυρή και να φαίνεται μια συμμαχία μπορεί να διαρραγεί και να αποκτηθούν απροσδόκητα οφέλη εάν υπάρξει ο καταλύτης. Ο καταλύτης είναι οι ενέργειες της χώρας που διαρκούν σε χρόνο και σταθερότητα.
Στην σημερινή εποχή η αλλαγή συσχετισμών δεν θα προκύψει από τυχαία γεγονότα όπως ήταν η ναυμαχία του Ναυαρίνου. Ακόμη και εάν συμβούν θα πρέπει να υπάρχει η διάρκεια και η σταθερότητα στις επιδιώξεις της χώρας ως κρίσιμη μάζα που θα προσδώσει ισχύ στην πυροδότηση. Αλίμονο σε εκείνον που επιδεικνύει αποσπασματικότητα και υποχωρητικότητα, έλλειψη στρατηγικής και ηττοπάθεια σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών.
